ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਣ ਗਾਈਅਹਿ ਨੀਤ ॥
નાનક કહે છે, હે ભાઈ! હંમેશા પરમાત્માના ગુણ ગાવા જોઈએ
ਮੁਖ ਊਜਲ ਹੋਇ ਨਿਰਮਲ ਚੀਤ ॥੪॥੧੯॥
આ ઉદ્યમની કૃપાથી એક તો લોક-પરલોકમાં મુખ ઉજળું થઈ જાય છે બીજું મન પણ પવિત્ર થઈ જાય છે ॥૪॥૧૯॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਨਉ ਨਿਧਿ ਤੇਰੈ ਸਗਲ ਨਿਧਾਨ ॥
હે પ્રભુ! તારા ઘરમાં જગતની નવ જ નિધિઓ હાજર છે બધા ખજાના હાજર છે.
ਇਛਾ ਪੂਰਕੁ ਰਖੈ ਨਿਦਾਨ ॥੧॥
તું એવો ઇચ્છા-પૂરક છે તું દરેક જીવની ઈચ્છા પૂર્ણ કરવાની એવી તાકાત રાખે છે જે અંતમાં રક્ષા કરે છે જ્યારે મનુષ્ય બીજા બધા કાલ્પનિક આશરા છોડી બેસે છે ॥૧॥
ਤੂੰ ਮੇਰੋ ਪਿਆਰੋ ਤਾ ਕੈਸੀ ਭੂਖਾ ॥
હે પ્રભુ! જયારે તું મારી સાથે પ્રેમ કરનાર છે અને મને બધું જ દેનાર છે તો મને કોઈ તૃષ્ણા રહી શકતી નથી.
ਤੂੰ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਲਗੈ ਨ ਦੂਖਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો તું મારા મનમાં ટકી રહે તો કોઈ પણ દુઃખ મને કોઈ સ્પર્શી શકતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਜੋ ਤੂੰ ਕਰਹਿ ਸੋਈ ਪਰਵਾਣੁ ॥
હે પ્રભુ! જે કાંઈ તું કરે છે જીવોને તે જ માથા પર સ્વીકાર થાય છે.
ਸਾਚੇ ਸਾਹਿਬ ਤੇਰਾ ਸਚੁ ਫੁਰਮਾਣੁ ॥੨॥
હે હંમેશા કાયમ રહેનાર માલિક! તારો હુકમ પણ અટળ છે ॥૨॥
ਜਾ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
હે પ્રભુ! જયારે તેને મંજુર હોય છે ત્યારે જ હું તારા મહિમાનાં ગીત ગાઈ શકું છું.
ਤੇਰੈ ਘਰਿ ਸਦਾ ਸਦਾ ਹੈ ਨਿਆਉ ॥੩॥
તારા ઘરમાં હંમેશા જ ન્યાય છે હંમેશા જ ન્યાય છે ॥૩॥
ਸਾਚੇ ਸਾਹਿਬ ਅਲਖ ਅਭੇਵ ॥
હે હંમેશા કાયમ રહેનાર માલિક! હે અલખ અને અભેદ!
ਨਾਨਕ ਲਾਇਆ ਲਾਗਾ ਸੇਵ ॥੪॥੨੦॥
નાનક કહે છે, તારું પ્રેરિત કરેલા જ જીવ તારી સેવા-ભક્તિમાં લાગી શકે છે ॥૪॥૨૦॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਨਿਕਟਿ ਜੀਅ ਕੈ ਸਦ ਹੀ ਸੰਗਾ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા બધા જીવોની નજીક વસે છે હંમેશા બધાની આજુબાજુ રહે છે
ਕੁਦਰਤਿ ਵਰਤੈ ਰੂਪ ਅਰੁ ਰੰਗਾ ॥੧॥
તેની જ કળા બધા રૂપોમાં બધા રંગોમાં કામ કરી રહી છે ॥૧॥
ਕਰ੍ਹੈ ਨ ਝੁਰੈ ਨਾ ਮਨੁ ਰੋਵਨਹਾਰਾ ॥
તેનું મન ક્યારેય કઠોર થતું નથી ક્યારેય ક્રોધિત થતું નથી ખોટી વાતો કરતું નથી
ਅਵਿਨਾਸੀ ਅਵਿਗਤੁ ਅਗੋਚਰੁ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યને આ નિશ્ચય થઈ જાય છે કે અવિનાશી અદ્રશ્ય અને પહોચથી ઉપર પરમાત્મા અમારા માથા પર હમેશા કાયમ રહેનાર પતિ કાયમ છે ॥૧॥ વિરામ॥
ਤੇਰੇ ਦਾਸਰੇ ਕਉ ਕਿਸ ਕੀ ਕਾਣਿ ॥
હે પ્રભુ! તારા નાના એવા સેવકને પણ કોઈની ગૌણતા રહેતી નથી
ਜਿਸ ਕੀ ਮੀਰਾ ਰਾਖੈ ਆਣਿ ॥੨॥
હે ભાઈ! જે સેવકની ઈજ્જત પ્રભુ-પાતશાહ પોતે રાખે તે કોઈની ગૌણતા કરે પણ કેમ? ॥૨॥
ਜੋ ਲਉਡਾ ਪ੍ਰਭਿ ਕੀਆ ਅਜਾਤਿ ॥
હે ભાઈ! જે સેવકને પરમાત્માએ ઊંચી જાતિ વગેરેના અહંકારથી રહિત કરી દીધો
ਤਿਸੁ ਲਉਡੇ ਕਉ ਕਿਸ ਕੀ ਤਾਤਿ ॥੩॥
તેને ક્યારેય કોઈની ઈર્ષ્યાનો ડર રહેતો નથી ॥૩॥
ਵੇਮੁਹਤਾਜਾ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ॥
જે બેદરકાર છે જેને કોઇની ગૌણતા નથી
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਕਹਹੁ ਗੁਰ ਵਾਹੁ ॥੪॥੨੧॥
દાસ નાનક કહે છે, હે ભાઈ! તે સૌથી મોટા પરમાત્માને જ ધન્ય-ધન્ય કહેતો રહે ॥૪॥૨૧॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਰਸੁ ਛੋਡਿ ਹੋਛੈ ਰਸਿ ਮਾਤਾ ॥
હે ભાઈ! વિકારોના વજન હેઠળ દબાયેલા મનુષ્ય પરમાત્માનો નામ-રસ છોડીને દુનિયાના પદાર્થોના રસમાં મસ્ત રહે છે જે સમાપ્ત પણ ઝડપથી થઈ જાય છે
ਘਰ ਮਹਿ ਵਸਤੁ ਬਾਹਰਿ ਉਠਿ ਜਾਤਾ ॥੧॥
સુખ દેનારી નામ-વસ્તુ આના હૃદય-ગૃહમાં હાજર છે પરંતુ સુખ માટે દુનિયાના પદાર્થો માટે બહાર ઊઠી-ઊઠી દોડે છે ॥૧॥
ਸੁਨੀ ਨ ਜਾਈ ਸਚੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਾਥਾ ॥
હે ભાઈ! જીવ આવા વિકારોની નીચે દબાઈ રહે છે કે આ હંમેશા સ્થિર પરમાત્માનું નામ સાંભળવું પસંદ જ કરતો નથી આધ્યાત્મિક જીવન દેનારી મહિમાની વાતો સાંભળવી પસંદ કરતો નથી
ਰਾਰਿ ਕਰਤ ਝੂਠੀ ਲਗਿ ਗਾਥਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ અસત્ય કોઈ કામ ના આવનારી કથા વાર્તાઓમાં લાગીને બીજાથી ઝઘડો-બખેડો ઉભો કરતો રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਵਜਹੁ ਸਾਹਿਬ ਕਾ ਸੇਵ ਬਿਰਾਨੀ ॥
કે ખાતો તો છે માલિક પ્રભુનું દીધેલું પરંતુ સેવા કરે છે બીજાની માલિક પ્રભુને યાદ કરવાની જગ્યાએ હંમેશા માયાનો વિચાર વિચારે છે
ਐਸੇ ਗੁਨਹ ਅਛਾਦਿਓ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥੨॥
હે ભાઈ! મનુષ્ય વિકારોની નીચે એવો દબાતો રહે છે ॥૨॥
ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਲੂਕ ਜੋ ਸਦ ਹੀ ਸੰਗੀ ॥
જે પરમાત્મા હંમેશા જ જીવની સાથે સાથી છે તેનાથી પડદો કરે છે
ਕਾਮਿ ਨ ਆਵੈ ਸੋ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਮੰਗੀ ॥੩॥
જે વસ્તુ અંતે કોઈ કામ આવવાની નથી તે જ વારંવાર માંગતો રહે છે ॥૩॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਦੀਨ ਦਇਆਲਾ ॥
નાનક કહે છે, હે ગરીબો પર દયા કરનાર પ્રભુ!
ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਕਰਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥੪॥੨੨॥
જેમ પણ થઈ શકે વિકારો અને માયાના મોહથી દબાયેલ જીવોની રક્ષા કર ॥૪॥૨૨॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਨ ਧਨੁ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ॥
હે ભાઈ! જીવ માટે પ્રાણો માટે પરમાત્માનું નામ જ વાસ્તવિક ધન છે
ਈਹਾ ਊਹਾਂ ਉਨ ਸੰਗਿ ਕਾਮੁ ॥੧॥
આ ધન આ લોકમાં પણ અને પરલોકમાં પણ પ્રાણોની સાથે કામ દે છે ॥૧॥
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ਅਵਰੁ ਸਭੁ ਥੋਰਾ ॥
પરમાત્માના નામ વગર બીજો બધો ઘન પદાર્થ ખોટનો સૌદો જ છે.
ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਵੈ ਹਰਿ ਦਰਸਨਿ ਮਨੁ ਮੋਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! મારુ મન પરમાત્માના દર્શનોની કૃપાથી દુનિયાના ધન પદાર્થો તરફથી સંતુષ્ટ થઈ ગયું છે તૃપ્ત થઈ ગયું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਭਗਤਿ ਭੰਡਾਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਲਾਲ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માની ભક્તિ સદ્દગુરૂની વાણી જાણે લાલ-રત્નોનો ખજાનો છે.
ਗਾਵਤ ਸੁਨਤ ਕਮਾਵਤ ਨਿਹਾਲ ॥੨॥
ગુરુવાણી ગાતા-સાંભળતા અને કમાતા મન હંમેશા ખીલેલુ રહે છે ॥૨॥
ਚਰਣ ਕਮਲ ਸਿਉ ਲਾਗੋ ਮਾਨੁ ॥
તેનું મન પરમાત્માના સુંદર ચરણોની સાથે જોડાઈ ગયું
ਸਤਿਗੁਰਿ ਤੂਠੈ ਕੀਨੋ ਦਾਨੁ ॥੩॥
હે ભાઈ! દયાવાન થયેલ સદ્દગુરૂએ જે મનુષ્યને પરમાત્માના નામ-ધનનું દાન દીધું ॥૩॥
ਨਾਨਕ ਕਉ ਗੁਰਿ ਦੀਖਿਆ ਦੀਨ੍ਹ੍ਹ ॥
હે નાનક! જે મનુષ્યને ગુરુએ શિક્ષા દીધી
ਪ੍ਰਭ ਅਬਿਨਾਸੀ ਘਟਿ ਘਟਿ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹ ॥੪॥੨੩॥
તેને અવિનાશી પરમાત્માને દરેક હૃદયમાં વસતો જોઈ લીધો ॥૪॥૨૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਅਨਦ ਬਿਨੋਦ ਭਰੇਪੁਰਿ ਧਾਰਿਆ ॥
જગતના બધા ચમત્કાર તે સર્વ-વ્યાપક પરમાત્માના જ રચેલા છે
ਅਪੁਨਾ ਕਾਰਜੁ ਆਪਿ ਸਵਾਰਿਆ ॥੧॥
પોતાના રચેલ સંસારને તેણે પોતે જ આ ચમત્કાર-તમાશાથી સુંદર બનાવ્યું છે ॥૧॥
ਪੂਰ ਸਮਗ੍ਰੀ ਪੂਰੇ ਠਾਕੁਰ ਕੀ ॥
આ બધા જગત પદાર્થ તે અમોદ્ય પરમાત્માના જ બનાવેલ છે
ਭਰਿਪੁਰਿ ਧਾਰਿ ਰਹੀ ਸੋਭ ਜਾ ਕੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે પરમાત્માની શોભા-ઉદારતા આખા સંસારમાં દરેક જગ્યાએ વિભાજીત થઈ રહી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਜਾ ਕੀ ਨਿਰਮਲ ਸੋਇ ॥
જે પરમાત્માની કરેલી મહિમા બધા જીવોને પવિત્ર જીવનવાળો બનાવી દે છે
ਆਪੇ ਕਰਤਾ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥੨॥
જેનું નામ બધા જીવો માટે ખજાનો છે તે પોતે જ બધાને ઉત્પન્ન કરનાર છે તેની સરખામણીનું બીજું કોઈ નથી ॥૨॥
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਤਾ ਕੈ ਹਾਥਿ ॥
હે ભાઈ! જગતના બધા જીવ-જંતુ તે પરમાત્માના જ હાથમાં છે
ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਸਭ ਕੈ ਸਾਥਿ ॥੩॥
તે પરમાત્મા બધી જગ્યાએ વસી રહ્યો છે દરેક જીવની આજુબાજુ વસે છે ॥૩॥