ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰੁ ॥
હરિનું નામ જ તે મનુષ્યની જીવનના પ્રાણોનો આશરો બની જાય છે.
ਸਾਚਾ ਧਨੁ ਪਾਇਓ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ॥
મોહની નીંદ દૂર કરવા માટે પરમાત્માનું નામ જ તેના માટે મંત્ર છે.
ਦੁਤਰੁ ਤਰੇ ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ॥੩॥
નામ જ જાદુ છે, નામ જ દવા છે અને નામ જ પ્રાયશ્ચિત કર્મ છે ॥૩॥
ਸੁਖਿ ਬੈਸਹੁ ਸੰਤ ਸਜਨ ਪਰਵਾਰੁ
હે સંતો! કુટુંબ બનીને મારુ-તારુ દૂર કરીને સંપૂર્ણ પ્રેમથી આધ્યાત્મિક આનંદમાં મળી બેસ.
ਹਰਿ ਧਨੁ ਖਟਿਓ ਜਾ ਕਾ ਨਾਹਿ ਸੁਮਾਰੁ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુમુખોની સંગતિમાં બેસે છે તેને તે હરિ-નામ ધન કમાવી લીધું જેનો અંદાજો નથી લગાવી શકાતો.
ਜਿਸਹਿ ਪਰਾਪਤਿ ਤਿਸੁ ਗੁਰੁ ਦੇਇ ॥
પ્રભુની કૃપાથી જેના ભાગ્યોમાં નામ-ધન લખેલું છે તેને ગુરુ નામ-ધન દે છે,
ਨਾਨਕ ਬਿਰਥਾ ਕੋਇ ਨ ਹੇਇ ॥੪॥੨੭॥੯੬॥
હે નાનક! ગુરુના ઓટલા પર આવીને કોઈ મનુષ્ય ખાલી રહી જતો નથી ॥૪॥૨૭॥૯૬॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૫॥
ਹਸਤ ਪੁਨੀਤ ਹੋਹਿ ਤਤਕਾਲ ॥
તે સમયે તારા હાથ પવિત્ર થઈ જશે.
ਬਿਨਸਿ ਜਾਹਿ ਮਾਇਆ ਜੰਜਾਲ ॥
તારા માયાના મોહના બંધન દૂર થઇ જશે
ਰਸਨਾ ਰਮਹੁ ਰਾਮ ਗੁਣ ਨੀਤ ॥
પોતાની જીભથી હંમેશા પરમાત્માની મહિમાનાં ગુણ ગાતો રહે.
ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੁ ਮੇਰੇ ਭਾਈ ਮੀਤ ॥੧॥
હે ભાઈ! હે મિત્ર! તું આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવીશ. ॥૧॥
ਲਿਖੁ ਲੇਖਣਿ ਕਾਗਦਿ ਮਸਵਾਣੀ ॥
હે ભાઈ! પોતાના ધ્યાનની કલમ લઈને પોતાની કરણીના કાગળ પર મનની દવાથી પરમાત્માનું નામ લખ.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર મહિમાની વાણી લખ ॥૧॥વિરામ॥
ਇਹ ਕਾਰਜਿ ਤੇਰੇ ਜਾਹਿ ਬਿਕਾਰ ॥
હે વીર! હે મિત્ર! આ કામ કરવાથી તારી અંદરથી વિકાર ભાગી જશે.
ਸਿਮਰਤ ਰਾਮ ਨਾਹੀ ਜਮ ਮਾਰ ॥
પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરવાથી તારા માટે આદ્યાત્મિક મૃત્યુ નહિ રહે.
ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੇ ਦੂਤ ਨ ਜੋਹੈ ॥
કામાદિક દૂત જે ધર્મરાજના વશમાં નાખે છે તારી તરફ જોઈ પણ નહિ શકે.
ਮਾਇਆ ਮਗਨ ਨ ਕਛੂਐ ਮੋਹੈ ॥੨॥
તું માયાના મોહમાં નહિ ડૂબે. કોઈ પણ વસ્તુ તને મોહિ નહિ શકે ॥૨॥
ਉਧਰਹਿ ਆਪਿ ਤਰੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥
હે વીર! હે મિત્ર! પરમાત્માનું નામ જપ. એક ૐકારાને સ્મરણ કરતો રહે.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਜਪਿ ਏਕੰਕਾਰੁ ॥
તું પોતે વિકારોથી બચી જઈશ. તારી સંગતિમાં જગત પણ વિકારોના સમુદ્રથી પાર થઈ જશે.
ਆਪਿ ਕਮਾਉ ਅਵਰਾ ਉਪਦੇਸ ॥
હે વીર! તું પોતે નામ જપવાની કમાણી કર. બીજા લોકોને પણ ઉપદેશ આપ.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਹਿਰਦੈ ਪਰਵੇਸ ॥੩॥
પરમાત્માનું નામ પોતાના હૃદયમાં વસાવ ॥૩॥
ਜਾ ਕੈ ਮਾਥੈ ਏਹੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥
જેના માથા પર ભગવાનની કૃપાથી આ ખજાનો પ્રાપ્ત કરવાનો લેખ લખેલો છે.
ਸੋਈ ਪੁਰਖੁ ਜਪੈ ਭਗਵਾਨੁ ॥
પરંતુ હે વીર! તે જ મનુષ્ય ભગવાનને યાદ કરે છે.
ਆਠ ਪਹਰ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
જે આઠેય પ્રહર દરેક સમય પરમાત્માના ગુણ ગાતો રહે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਉ ਤਿਸੁ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥੪॥੨੮॥੯੭॥
નાનક કહે છે, હું તે મનુષ્યથી કુરબાન જાવ છું. ॥૪॥૨૮॥૯૭॥
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ਚਉਪਦੇ ਦੁਪਦੇ
રાગ ગૌરી ગુઆરેરી મહેલ ૫ ચારપદ, બીજોપદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਜੋ ਪਰਾਇਓ ਸੋਈ ਅਪਨਾ ॥
માલ ધન વગેરે જે અંતમાં પારકું થઈ જવાનું છે. તેને આપણે પોતાનું માની બેઠા છીએ.
ਜੋ ਤਜਿ ਛੋਡਨ ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਮਨੁ ਰਚਨਾ ॥੧॥
આપણું મન તે માલ ધનથી મસ્ત રહે છે. જેને અંતે છોડી જવાનું છે ॥૧॥
ਕਹਹੁ ਗੁਸਾਈ ਮਿਲੀਐ ਕੇਹ ॥
હે ભાઈ! અમે પ્રભુ-પતિથી કેવી રીતે મળી શકીએ છીએ.
ਜੋ ਬਿਬਰਜਤ ਤਿਸ ਸਿਉ ਨੇਹ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો અમને હંમેશા તે માયાથી પ્રેમ છે. જેનાથી અમને ના પાડેલી છે? ॥૧॥વિરામ॥
ਝੂਠੁ ਬਾਤ ਸਾ ਸਚੁ ਕਰਿ ਜਾਤੀ ॥
આ વિચાર ખોટો છે કે આપણે હંમેશા અહીં બેસી રહેવાનું છે. પરંતુ આ જે ખોટી વાત છે આને આપણે યોગ્ય સમજેલ છે.
ਸਤਿ ਹੋਵਨੁ ਮਨਿ ਲਗੈ ਨ ਰਾਤੀ ॥੨॥
મૃત્યુ જે અનિવાર્ય છે. આપણા મનને ક્ષણ માત્ર પણ નથી ગમતી ॥૨॥
ਬਾਵੈ ਮਾਰਗੁ ਟੇਢਾ ਚਲਨਾ ॥
ખરાબ બાજુ પ્રેમ નાખવાને કારણે અમે ખરાબ બાજુ જીવનનો રસ્તો પકડેલો છે. અમે જીવનની અવળી ચાલ ચાલી રહ્યા છીએ.
ਸੀਧਾ ਛੋਡਿ ਅਪੂਠਾ ਬੁਨਨਾ ॥੩॥
જીવનનો સીધો રસ્તો છોડીને અમે જીવન ડોરની ઊંધી ગુંથણી કરી રહ્યા છીએ ॥૩॥
ਦੁਹਾ ਸਿਰਿਆ ਕਾ ਖਸਮੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
જીવોના હાથમાં પણ શું? જીવનના સારા અને ખરાબ બંને તરફનો માલિક પરમાત્મા પોતે જ છે.
ਜਿਸੁ ਮੇਲੇ ਨਾਨਕ ਸੋ ਮੁਕਤਾ ਹੋਈ ॥੪॥੨੯॥੯੮॥
પરંતુ, હે નાનક! જે મનુષ્યને પરમાત્મા પોતાના ચરણોમાં જોડે છે. તે ખરાબ રસ્તેથી બચી જાય છે ॥૪॥૨૯॥૯૮॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૫॥
ਕਲਿਜੁਗ ਮਹਿ ਮਿਲਿ ਆਏ ਸੰਜੋਗ ॥
આ કષ્ટો ભરેલી દુનિયામાં સ્ત્રી અને પતિ પાછળ સંબંધોને કારણે મળીને આવી એકઠા થાય છે.
ਜਿਚਰੁ ਆਗਿਆ ਤਿਚਰੁ ਭੋਗਹਿ ਭੋਗ ॥੧॥
જેટલો સમય પરમાત્માથી હુકમ મળે છે તેટલો સમય બંને મળીને જગતના પદાર્થ ભોગવે છે ॥૧॥
ਜਲੈ ਨ ਪਾਈਐ ਰਾਮ ਸਨੇਹੀ ॥
પતિની ચિતામાં સળગી મરે છે. પરંતુ અગ્નિમાં સળગવાથી પ્રેમ કરનાર પતિ નથી મળી શકતો.
ਸੰਜੋਗਿ ਸਤੀ ਉਠਿ ਹੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પોતાના મરેલ પતિની સાથે બીજી વાર કરી શકનાર મેળાપ માટે સ્ત્રી ઉઠીને સતી થઈ જાય છે. ॥૧॥ વિરામ॥
ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਮਨਹਠਿ ਜਲਿ ਜਾਈਐ ॥
એક બીજાને જોઈને મનના હઠ સાથે જ સળગી જાય છે.
ਪ੍ਰਿਅ ਸੰਗੁ ਨ ਪਾਵੈ ਬਹੁ ਜੋਨਿ ਭਵਾਈਐ ॥੨॥
પરંતુ મરેલ પતિની ચિતામાં સળગીને સ્ત્રી પોતાના પ્રેમાળનો સાથ નથી પ્રાપ્ત કરી શકતી. આ રીતે ઊલટાનું કેટલીય યોનિઓમાં ભટકે છે. ॥૨॥
ਸੀਲ ਸੰਜਮਿ ਪ੍ਰਿਅ ਆਗਿਆ ਮਾਨੈ ॥
જે સ્ત્રી મીઠા સ્વભાવની મર્યાદામાં રહીને પોતાના પ્રેમાળ પતિનો હુકમ માને છે,
ਤਿਸੁ ਨਾਰੀ ਕਉ ਦੁਖੁ ਨ ਜਮਾਨੈ ॥੩॥
તે સ્ત્રીને યમરાજના દુઃખો સ્પર્શી શકતા નથી ॥૩॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਿਨਿ ਪ੍ਰਿਉ ਪਰਮੇਸਰੁ ਕਰਿ ਜਾਨਿਆ ॥
નાનક કહે છે, જે સ્ત્રીએ પોતાના પતિને જ એક પતિ કરીને સમજ્યો છે, જેમ ભક્તનો પતિ એક પરમાત્મા છે.
ਧੰਨੁ ਸਤੀ ਦਰਗਹ ਪਰਵਾਨਿਆ ॥੪॥੩੦॥੯੯॥
તે સ્ત્રી વાસ્તવિક સતી છે, તે ભાગ્યશાળી છે, તે પરમાત્માની હાજરીમાં સ્વીકાર છે ॥૪॥૩૦॥૯૯॥
ਗਉੜੀ ਗੁਆਰੇਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ ગુઆરેરી મહેલ ૫॥
ਹਮ ਧਨਵੰਤ ਭਾਗਠ ਸਚ ਨਾਇ ॥
જેમ જેમ આપણે પરમાત્માના ગુણ મળીને ગાઈએ છીએ, હંમેશા સ્થિર પ્રભુના નામની કૃપાથી આપણે પરમાત્માના નામ ધનના ધની બનતા જઈ રહ્યા છીએ.
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ભાગ્યશાળી બનતા રહે છે. આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકી રહે છે. પ્રેમમાં મગ્ન રહે છે ॥૧॥ વિરામ॥