ਚਰਣ ਤਲੈ ਉਗਾਹਿ ਬੈਸਿਓ ਸ੍ਰਮੁ ਨ ਰਹਿਓ ਸਰੀਰਿ ॥
જે વ્યક્તિ લાકડીથી બનેલી હોડીને પગથી દબાવીને તેમાં બેસી ગયો છે તેના શરીરનો થાક દૂર થઈ ગયો છે
ਮਹਾ ਸਾਗਰੁ ਨਹ ਵਿਆਪੈ ਖਿਨਹਿ ਉਤਰਿਓ ਤੀਰਿ ॥੨॥
મહાસાગરે પણ કોઈ વિઘ્ન ઉત્પન્ન કર્યા નથી અને એક ક્ષણમાં જ સમુદ્રના કિનારા પર જઈને ઉતર્યો છે ॥૨॥
ਚੰਦਨ ਅਗਰ ਕਪੂਰ ਲੇਪਨ ਤਿਸੁ ਸੰਗੇ ਨਹੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥
ધરતીની ચંદન, અગર, કપૂર, તેમજ સુગંધથી કોઈ પ્રીતિ નથી
ਬਿਸਟਾ ਮੂਤ੍ਰ ਖੋਦਿ ਤਿਲੁ ਤਿਲੁ ਮਨਿ ਨ ਮਨੀ ਬਿਪਰੀਤਿ ॥੩॥
જો કોઈ ગાયનું છાણ, મૂત્ર ફેંકે અને ખોદીને તલ-તલ પણ કરી દે છે તો તે પોતાના મનમાં ઘૃણા કરતી નથી ॥૩॥
ਊਚ ਨੀਚ ਬਿਕਾਰ ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਸੰਲਗਨ ਸਭ ਸੁਖ ਛਤ੍ਰ ॥
બધાને સુખ દેનાર આકાશરૂપી છત્ર બધાની સાથે સંબંધ બનાવી રાખે છે ભલે કોઈ ઉચ્ચી અથવા નિમ્ન જાતિનો છે કોઈ દુષ્ટતા અથવા ભલું કરનાર છે
ਮਿਤ੍ਰ ਸਤ੍ਰੁ ਨ ਕਛੂ ਜਾਨੈ ਸਰਬ ਜੀਅ ਸਮਤ ॥੪॥
તે કોઈને પોતાનો મિત્ર અથવા શત્રુ સમજતો નથી પરંતુ બધાને એક સમાન માને છે તેમ જ સંતો માટે બધા એક સમાન છે ॥૪॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਪ੍ਰਚੰਡ ਪ੍ਰਗਟਿਓ ਅੰਧਕਾਰ ਬਿਨਾਸ ॥
સૂર્ય પોતાનો પ્રચંડ પ્રકાશ ઉત્પન્ન કરીને પ્રગટ થઈ જાય છે અને અંધકાર દૂર થઈ જાય છે
ਪਵਿਤ੍ਰ ਅਪਵਿਤ੍ਰਹ ਕਿਰਣ ਲਾਗੇ ਮਨਿ ਨ ਭਇਓ ਬਿਖਾਦੁ ॥੫॥
તેના કિરણો બધા પવિત્ર-અપવિત્ર જીવોને સ્પર્શ કરે છે પરંતુ તેના મનમાં આ વાતનું કોઈ દુઃખ નથી તેમ જ સંતજન સૂર્ય સમાન છે ॥૫॥
ਸੀਤ ਮੰਦ ਸੁਗੰਧ ਚਲਿਓ ਸਰਬ ਥਾਨ ਸਮਾਨ ॥
શીતળ તેમજ સુગંધિત પવન ધીમે-ધીમે બધા સ્થાનો પર સમાનરૂપે વહે છે
ਜਹਾ ਸਾ ਕਿਛੁ ਤਹਾ ਲਾਗਿਓ ਤਿਲੁ ਨ ਸੰਕਾ ਮਾਨ ॥੬॥
જ્યાં ક્યાંય પણ કોઈ સારો-ખરાબ જીવ હોય છે ત્યાં જ તેને સ્પર્સે છે અને થોડો પણ સંકોચ કરતી નથી તેમ જ સંત માનવતાનું કલ્યાણ કરે છે ॥૬॥
ਸੁਭਾਇ ਅਭਾਇ ਜੁ ਨਿਕਟਿ ਆਵੈ ਸੀਤੁ ਤਾ ਕਾ ਜਾਇ ॥
સારા-ખરાબ સ્વભાવ વાળા જે પણ વ્યક્તિ અગ્નિની નજીક આવે છે તેની ઠંડી દૂર થઈ જાય છે
ਆਪ ਪਰ ਕਾ ਕਛੁ ਨ ਜਾਣੈ ਸਦਾ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥੭॥
અગ્નિ પોતાના પારકાંના તફાવતને કંઈ પણ જાણતી નથી અને આધ્યાત્મિક વિચરણ કરે છે તેમ જ સંત બધાનું સારું કરે છે ॥૭॥
ਚਰਣ ਸਰਣ ਸਨਾਥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਲਾਲ ॥
જે તેની ચરણ શરણમાં આવી જાય છે તેને અવલમ્ય મળી જાય છે અને તેનું મન પ્રિયતમના રંગમાં રંગાયેલું રહે છે
ਗੋਪਾਲ ਗੁਣ ਨਿਤ ਗਾਉ ਨਾਨਕ ਭਏ ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾਲ ॥੮॥੩॥
હે નાનક! પ્રભુ કૃપાળુ થઈ ગયા છે નિત્ય તેનું ગુણગાન કરો ॥૮॥૩॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੪ ਅਸਟਪਦੀਆ
મારુ મહેલ ૫ ઘર ૪ અષ્ટપદી
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਚਾਦਨਾ ਚਾਦਨੁ ਆਂਗਨਿ ਪ੍ਰਭ ਜੀਉ ਅੰਤਰਿ ਚਾਦਨਾ ॥੧॥
હૃદય રૂપી આંગણામાં પ્રભુનો પ્રકાશ જ બધાથી મોટી ચાંદની છે ॥૧॥
ਆਰਾਧਨਾ ਅਰਾਧਨੁ ਨੀਕਾ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਰਾਧਨਾ ॥੨॥
જો આરાધના કરવી છે તો પ્રભુની કરો આ જ સફળ આરાધના છે ॥૨॥
ਤਿਆਗਨਾ ਤਿਆਗਨੁ ਨੀਕਾ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਲੋਭੁ ਤਿਆਗਨਾ ॥੩॥
જો ત્યાગવું છે તો મનમાંથી કામ, ક્રોધ તેમજ લોભનો ત્યાગ કરો આ જ બધાથી મોટો ત્યાગ છે ॥૩॥
ਮਾਗਨਾ ਮਾਗਨੁ ਨੀਕਾ ਹਰਿ ਜਸੁ ਗੁਰ ਤੇ ਮਾਗਨਾ ॥੪॥
બધાથી મોટી માંગ હરિથી યશ-ગાન માંગવું છે॥૪॥
ਜਾਗਨਾ ਜਾਗਨੁ ਨੀਕਾ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨ ਮਹਿ ਜਾਗਨਾ ॥੫॥
જાગવામાં જાગરણ હરિ-કીર્તનમાં જાગવું છે ॥૫॥
ਲਾਗਨਾ ਲਾਗਨੁ ਨੀਕਾ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਮਨੁ ਲਾਗਨਾ ॥੬॥
ગુરુ-ચરણોમાં મનને લગાડવું જ સર્વોત્તમ લગન છે ॥૬॥
ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਿਸਹਿ ਪਰਾਪਤੇ ਜਾ ਕੈ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗਨਾ ॥੭॥
જેના માથા પર ઉત્તમ ભાગ્ય હોય છે તેને જ આ યુક્તિની પ્રાપ્તિ થાય છે ॥૭॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਨੀਕਾ ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਰਨਾਗਨਾ ॥੮॥੧॥੪॥
હે નાનક! જે પ્રભુના શરણમાં આવી જાય છે તેના માટે બધું સારું થાય છે ॥૮॥૧॥૪॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਆਉ ਜੀ ਤੂ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਹਰਿ ਜਸੁ ਸ੍ਰਵਨ ਸੁਨਾਵਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે સંતજનો! મારા ઘરમાં આવો, કાનમાં પ્રભુનો યશ સંભળાવો ॥૧॥વિરામ॥
ਤੁਧੁ ਆਵਤ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਤਨੁ ਹਰਿਆ ਹਰਿ ਜਸੁ ਤੁਮ ਸੰਗਿ ਗਾਵਨਾ ॥੧॥
તારા આવવાથી મારુ તન-મન ખીલી જાય છે અને તારી સાથે મળીને પ્રભુનું જ ગુણગાન કરવું છે ॥૧॥
ਸੰਤ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਹਿਰਦੈ ਵਾਸੈ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਮਿਟਾਵਨਾ ॥੨॥
સંતોની કૃપાથી હૃદયમાં સત્ય સ્થિત થાય છે અને દ્વૈતભાવ મટી જાય છે ॥૨॥
ਭਗਤ ਦਇਆ ਤੇ ਬੁਧਿ ਪਰਗਾਸੈ ਦੁਰਮਤਿ ਦੂਖ ਤਜਾਵਨਾ ॥੩॥
ભક્તોની દયાથી બુદ્ધિ પ્રકાશિત થઈ જાય છે અને દુર્બુદ્ધિના બધા દુઃખ દૂર થાય છે ॥૩॥
ਦਰਸਨੁ ਭੇਟਤ ਹੋਤ ਪੁਨੀਤਾ ਪੁਨਰਪਿ ਗਰਭਿ ਨ ਪਾਵਨਾ ॥੪॥
સંતોના દર્શન તેમજ મેળાપથી જ જીવન-આચરણ પવિત્ર થાય છે અને ગર્ભ-યોનિથી છુટકારો થઈ જાય છે ॥૪॥
ਨਉ ਨਿਧਿ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਪਾਈ ਜੋ ਤੁਮਰੈ ਮਨਿ ਭਾਵਨਾ ॥੫॥
જે તારા મનને છે તેને નવ નિધિ, રીદ્ધીઓ, સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ॥૫॥
ਸੰਤ ਬਿਨਾ ਮੈ ਥਾਉ ਨ ਕੋਈ ਅਵਰ ਨ ਸੂਝੈ ਜਾਵਨਾ ॥੬॥
સંતો વગર મારું બીજું કોઈ સ્થાન નથી અને બીજા સ્થાને જવું સમજાતું પણ નથી ॥૬॥
ਮੋਹਿ ਨਿਰਗੁਨ ਕਉ ਕੋਇ ਨ ਰਾਖੈ ਸੰਤਾ ਸੰਗਿ ਸਮਾਵਨਾ ॥੭॥
મને નિર્ગુણને કોઈ બચાવવા વાળું છે તેથી સંતોની સાથે જ રહેવું છે ॥૭॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰਿ ਚਲਤੁ ਦਿਖਾਇਆ ਮਨ ਮਧੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਾਵਨਾ ॥੮॥੨॥੫॥
હે નાનક! ગુરુએ અદભુત રમત દેખાડી દીધી છે હવે મને જ પ્રભુ-દર્શનથી સુખ મળી ગયું છે॥૮॥૨॥૫॥