ਜਾ ਕੈ ਕੀਨੑੈ ਹੋਤ ਬਿਕਾਰ ॥
જે ધન સંપત્તિને એકત્રિત કરવામાં પાપ કરે છે,
ਸੇ ਛੋਡਿ ਚਲਿਆ ਖਿਨ ਮਹਿ ਗਵਾਰ ॥੫॥
તેને મૂર્ખ મનુષ્ય પળમાં જ છોડીને ચાલ્યો જાય છે ॥૫॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਬਹੁ ਭਰਮਿਆ ॥
માયા મોહને કારણે જીવ ભટકતો રહે છે પરંતુ
ਕਿਰਤ ਰੇਖ ਕਰਿ ਕਰਮਿਆ ॥
કર્મ રેખાનાં આધાર પર જ તે કર્મ કરે છે.
ਕਰਣੈਹਾਰੁ ਅਲਿਪਤੁ ਆਪਿ ॥
વિધાતા આ બધાથી પોતે અલુપ્ત છે
ਨਹੀ ਲੇਪੁ ਪ੍ਰਭ ਪੁੰਨ ਪਾਪਿ ॥੬॥
અને પાપ-પુણ્યની પ્રભુ પર કોઈ અસર પડતી નથી ॥૬॥
ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਗੋਬਿੰਦ ਦਇਆਲ ॥
હે દયાળુ પરમાત્મા! મને સંસારના બંધનોથી બચાવી લે,
ਤੇਰੀ ਸਰਣਿ ਪੂਰਨ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥
તું સંપૂર્ણ કૃપાળુ છે, તારી શરણમાં આવ્યો છું,
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਨਹੀ ਠਾਉ ॥
તારા વગર બીજું કોઈ ઠેકાણું નથી.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭ ਦੇਹੁ ਨਾਉ ॥੭॥
હે પ્રભુ! જરૂપ કરીને નામ આપ ॥૭॥
ਤੂ ਕਰਤਾ ਤੂ ਕਰਣਹਾਰੁ ॥
હે પરમાત્મા! તું જ સંસારનો કર્તા છે, તું જ બધું કરનાર છે,
ਤੂ ਊਚਾ ਤੂ ਬਹੁ ਅਪਾਰੁ ॥
તું મહાન છે, તું અપરંપાર છે.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੜਿ ਲੇਹੁ ਲਾਇ ॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે કૃપા કરીને પોતાના ચરણોમાં લગાવી લે,
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਰਣਾਇ ॥੮॥੨॥
દાસ તો પ્રભુની શરણમાં પડેલ છે ॥૮॥૨॥
ਬਸੰਤ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲੁ ੫
વસંત ની વાર મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ਕੈ ਹੋਹੁ ਹਰਿਆ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માના નામનું ગહન ચિંતન કરીને તું આનંદિત થઈ જા,
ਕਰਮਿ ਲਿਖੰਤੈ ਪਾਈਐ ਇਹ ਰੁਤਿ ਸੁਹਾਈ ॥
કારણ કે પ્રભુ ચિંતન માટે આ સોહામણી ઋતુ અર્થાત મનુષ્ય જન્મની તક ઉત્તમ નસીબથી પ્રાપ્ત થાય છે.
ਵਣੁ ਤ੍ਰਿਣੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣੁ ਮਉਲਿਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲੁ ਪਾਈ ॥
નામરૂપી અમૃત ફળ મેળવીને પ્રકૃતિ ત્રણેય લોક ખીલી ઉઠે છે.
ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਸੁਖੁ ਊਪਜੈ ਲਥੀ ਸਭ ਛਾਈ ॥
સાધુ-મહાત્માને મળીને સુખ ઉત્પન્ન થાય છે અને દુ:ખોનો છાયો દૂર થઈ જાય છે.
ਨਾਨਕੁ ਸਿਮਰੈ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਫਿਰਿ ਬਹੁੜਿ ਨ ਧਾਈ ॥੧॥
નાનક અદ્વિતીય પરમાત્માનું સ્મરણ કરે છે, જેનાથી ફરી યોની ચક્રમાં દોડવું પડશે નહીં ॥૧॥
ਪੰਜੇ ਬਧੇ ਮਹਾਬਲੀ ਕਰਿ ਸਚਾ ਢੋਆ ॥
જેને પણ સત્યસ્વરૂપ પરમાત્માનો સહારો લીધો છે, તેને કામાદિક પાંચ મહાબલી વિકારોને બાંધી લીધા છે.
ਆਪਣੇ ਚਰਣ ਜਪਾਇਅਨੁ ਵਿਚਿ ਦਯੁ ਖੜੋਆ ॥
પ્રભુ સુખ દુઃખમાં સાથ આપીને પોતાના ચરણોનું જ જાપ કરાવે છે.
ਰੋਗ ਸੋਗ ਸਭਿ ਮਿਟਿ ਗਏ ਨਿਤ ਨਵਾ ਨਿਰੋਆ ॥
આવા જીવના રોગ તેમજ ગમ બધા મટી જાય છે અને તંદુરસ્ત રહે છે.
ਦਿਨੁ ਰੈਣਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਦਾ ਫਿਰਿ ਪਾਇ ਨ ਮੋਆ ॥
તે દિવસ-રાત પ્રભુ નામનું ધ્યાન કરતા જન્મ-મરણથી મુક્ત થઈ જાય છે.
ਜਿਸ ਤੇ ਉਪਜਿਆ ਨਾਨਕਾ ਸੋਈ ਫਿਰਿ ਹੋਆ ॥੨॥
હે નાનક! આવો ભક્ત જે પ્રભુથી ઉત્પન્ન થાય છે, તેનું રૂપ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਕਿਥਹੁ ਉਪਜੈ ਕਹ ਰਹੈ ਕਹ ਮਾਹਿ ਸਮਾਵੈ ॥
જીવાત્મા ક્યાંથી ઉત્પન્ન થાય છે, ક્યાં રહે અને શેમાં જોડાઈ જાય છે.
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਖਸਮ ਕੇ ਕਉਣੁ ਕੀਮਤਿ ਪਾਵੈ ॥
બધા જીવ માલિકના ઉત્પન્ન કરેલ છે, કોઈ પણ તેનું મહત્વ મેળવી શકતું નથી.
ਕਹਨਿ ਧਿਆਇਨਿ ਸੁਣਨਿ ਨਿਤ ਸੇ ਭਗਤ ਸੁਹਾਵੈ ॥
જે પ્રભુની મહિમા ગાય છે, તેનું ધ્યાન કરે છે, રોજ ભજન સાંભળે છે, તે ભક્ત સુંદર છે.
ਅਗਮੁ ਅਗੋਚਰੁ ਸਾਹਿਬੋ ਦੂਸਰੁ ਲਵੈ ਨ ਲਾਵੈ ॥
સંસારનો માલિક મનવાણીથી પર તેમજ અપહોચ છે, કોઈ બીજો તેના ગુણોની સરખામણી સુધી પહોંચી શકતો નથી.
ਸਚੁ ਪੂਰੈ ਗੁਰਿ ਉਪਦੇਸਿਆ ਨਾਨਕੁ ਸੁਣਾਵੈ ॥੩॥੧॥
નાનક તો પૂર્ણ ગુરુનો સાચો ઉપદેશ જ સાંભળી રહ્યો છે ॥૩॥૧॥
ਬਸੰਤੁ ਬਾਣੀ ਭਗਤਾਂ ਕੀ ॥
વસંત વાણી ભગત ની॥
ਕਬੀਰ ਜੀ ਘਰੁ ੧
કબીર જિ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਮਉਲੀ ਧਰਤੀ ਮਉਲਿਆ ਅਕਾਸੁ ॥
સંપૂર્ણ ધરતી તેમજ આકાશ બ્રહ્મ પ્રકાશથી વ્યાપક છે.
ਘਟਿ ਘਟਿ ਮਉਲਿਆ ਆਤਮ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥੧॥
દરેક મનુષ્યમાં સર્વાત્મા જ હાજર છે ॥૧॥
ਰਾਜਾ ਰਾਮੁ ਮਉਲਿਆ ਅਨਤ ਭਾਇ ॥
હે ભાઈ! અનેક પ્રકારથી પરબ્રહ્મ પરમેશ્વર પ્રકાશમાન છે,
ਜਹ ਦੇਖਉ ਤਹ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યાં પણ મારી દ્રષ્ટિ જાય છે, ત્યાં પ્રભુ જ વ્યાપ્ત છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੁਤੀਆ ਮਉਲੇ ਚਾਰਿ ਬੇਦ ॥
દ્વિતીય – ઋગ્વેદ, સામવેદ, યજુર્વેદ તેમજ અથર્વવેદ,
ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਮਉਲੀ ਸਿਉ ਕਤੇਬ ॥੨॥
અઢાર સ્મૃતિઓ તથા કુરાન પણ તેના પ્રકાશથી જ પ્રકાશમાન છે ॥૨॥
ਸੰਕਰੁ ਮਉਲਿਓ ਜੋਗ ਧਿਆਨ ॥
યોગમાં ધ્યાનશીલ ભોલાશંકર પણ તેના પ્રકાશથી પ્રકાશમાન થાય છે.
ਕਬੀਰ ਕੋ ਸੁਆਮੀ ਸਭ ਸਮਾਨ ॥੩॥੧॥
કબીરનો સ્વામી બધામાં સમાન રૂપથી વ્યાપ્ત છે ॥૩॥૧॥
ਪੰਡਿਤ ਜਨ ਮਾਤੇ ਪੜ੍ਹ੍ਹਿ ਪੁਰਾਨ ॥
પંડિત પુરાણોના પાઠ-પઠનમાં લીન છે,
ਜੋਗੀ ਮਾਤੇ ਜੋਗ ਧਿਆਨ ॥
યોગી પુરુષ યોગાભ્યાસના ધ્યાનમાં લીન છે.
ਸੰਨਿਆਸੀ ਮਾਤੇ ਅਹੰਮੇਵ ॥
સન્યાસી પોતાના અહંકારમાં મસ્ત છે,
ਤਪਸੀ ਮਾਤੇ ਤਪ ਕੈ ਭੇਵ ॥੧॥
તપસ્વી પોતાની તપસ્યાના તફાવતમાં લીન છે ॥૧॥
ਸਭ ਮਦ ਮਾਤੇ ਕੋਊ ਨ ਜਾਗ ॥
બધા લોકો પોતાની-પોતાની ક્રિયામાં મસ્ત છે પરંતુ કોઈ પણ જાગૃત નથી અને
ਸੰਗ ਹੀ ਚੋਰ ਘਰੁ ਮੁਸਨ ਲਾਗ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સાથે જ સાથે કામાદિક ચોર જીવોના ઘરને લુંટવામાં લીન છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਾਗੈ ਸੁਕਦੇਉ ਅਰੁ ਅਕੂਰੁ ॥
શુકદેવ અને ભક્ત અક્રૂર વિકારોથી જાગૃત રહ્યા.