ਤਨਿ ਮਨਿ ਸਾਂਤਿ ਹੋਇ ਅਧਿਕਾਈ ਰੋਗੁ ਕਾਟੈ ਸੂਖਿ ਸਵੀਜੈ ॥੩॥
તેનાથી શરીર અને મનને શાંતિ મળશે, મોટાભાગના રોગો દૂર થશે અને સુખની પ્રાપ્તિ થશે. || ૩ ||
ਜਿਉ ਸੂਰਜੁ ਕਿਰਣਿ ਰਵਿਆ ਸਰਬ ਠਾਈ ਸਭ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਾਮੁ ਰਵੀਜੈ ॥
જેમ સૂર્યના કિરણો દરેક જગ્યાએ પહોંચે છે, તેવી જ રીતે ઈશ્વર ઘટ – ઘટમાં વ્યાપ્ત છે.
ਸਾਧੂ ਸਾਧ ਮਿਲੇ ਰਸੁ ਪਾਵੈ ਤਤੁ ਨਿਜ ਘਰਿ ਬੈਠਿਆ ਪੀਜੈ ॥੪॥
જ્યારે કોઈ ઋષિને મળે ત્યારે હરિનામ રસનું પાન થાય છે || ૪ ||
ਜਨ ਕਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗੀ ਗੁਰ ਸੇਤੀ ਜਿਉ ਚਕਵੀ ਦੇਖਿ ਸੂਰੀਜੈ ॥
સેવકની ગુરુથી એવી પ્રીતિ લાગેલી ભેટ છે, જેમ ચકવી સૂર્યના દર્શન કરીને પોતાનો પ્રેમ વ્યક્ત કરે છે
ਨਿਰਖਤ ਨਿਰਖਤ ਰੈਨਿ ਸਭ ਨਿਰਖੀ ਮੁਖੁ ਕਾਢੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਜੈ ॥੫॥
તે આખી રાત જુએ છે, જ્યારે સૂર્ય તેનો ચહેરો બતાવે છે, તે દર્શનનું અમૃત પાન કરે છે ||૫||
ਸਾਕਤ ਸੁਆਨ ਕਹੀਅਹਿ ਬਹੁ ਲੋਭੀ ਬਹੁ ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਭਰੀਜੈ ॥
પ્રપંચી વ્યક્તિ કુતરા જેવો લોભી અને દુષ્ટતાની ગંદકીથી ભરેલો કહેવાય છે.
ਆਪਨ ਸੁਆਇ ਕਰਹਿ ਬਹੁ ਬਾਤਾ ਤਿਨਾ ਕਾ ਵਿਸਾਹੁ ਕਿਆ ਕੀਜੈ ॥੬॥
તે પોતાના સ્વાર્થ માટે ઘણી વાતો કરે છે, પણ આવી વ્યક્તિ પર વિશ્વાસ કેવી રીતે કરી શકાય? || ૬ ||
ਸਾਧੂ ਸਾਧ ਸਰਨਿ ਮਿਲਿ ਸੰਗਤਿ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਕਾਢਿ ਕਢੀਜੈ ॥
ઋષિમુનિઓના આશ્રયે આવો, તેમના સંગમાં રહેવું જોઈએ, જેથી હરીનામ રસની પ્રાપ્તિ થાય.
ਪਰਉਪਕਾਰ ਬੋਲਹਿ ਬਹੁ ਗੁਣੀਆ ਮੁਖਿ ਸੰਤ ਭਗਤ ਹਰਿ ਦੀਜੈ ॥੭॥
સદાચારી લોકો પરોપકારની વાત કરે છે, તેથી સંતો-ભક્તોની સામે રહેવું જોઈએ || ૭ ||
ਤੂ ਅਗਮ ਦਇਆਲ ਦਇਆ ਪਤਿ ਦਾਤਾ ਸਭ ਦਇਆ ਧਾਰਿ ਰਖਿ ਲੀਜੈ ॥
હે ઈશ્વર ! તમે અગમ્ય, દયાળુ, દયાના ભંડાર અને બધાને દાન આપનાર છો, અમને દયાથી બચાવો.
ਸਰਬ ਜੀਅ ਜਗਜੀਵਨੁ ਏਕੋ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ਕਰੀਜੈ ॥੮॥੫॥
નાનકે કહ્યું છે – તમે જ બધા જીવોને જીવન આપનાર છો, બધાનું પોષણ કરે છે ||૮||૫||
ਕਲਿਆਨੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
કલ્યાણ, ચોથો મહેલ ||
ਰਾਮਾ ਹਮ ਦਾਸਨ ਦਾਸ ਕਰੀਜੈ ॥
હે ઈશ્વર ! અમને દાસના દાસ બનાવી દો
ਜਬ ਲਗਿ ਸਾਸੁ ਹੋਇ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਸਾਧੂ ਧੂਰਿ ਪਿਵੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યાં સુધી અંતર્મનમાં જીવનની શ્વાસ ચાલે છે, ઋષિમુનિઓના ચરણો – રજનું પાન કરતા રહો || ૧ || વિરામ ||
ਸੰਕਰੁ ਨਾਰਦੁ ਸੇਖਨਾਗ ਮੁਨਿ ਧੂਰਿ ਸਾਧੂ ਕੀ ਲੋਚੀਜੈ ॥
શિવશંકર, દેવર્ષિ નારદ, શેષનાગ અને મુનિજનો પણ સાધુઓના પગની ધૂળ ઈચ્છે છે
ਭਵਨ ਭਵਨ ਪਵਿਤੁ ਹੋਹਿ ਸਭਿ ਜਹ ਸਾਧੂ ਚਰਨ ਧਰੀਜੈ ॥੧॥
જ્યાં ઋષિમુનિઓ પગ રાખે છે, તે બધી જગ્યાઓ પવિત્ર બની જાય છે || ૧ ||
ਤਜਿ ਲਾਜ ਅਹੰਕਾਰੁ ਸਭੁ ਤਜੀਐ ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਰਹੀਜੈ ॥
બધી લજ્જા અને અહંકાર છોડીને ઋષિમુનિઓના સંગમાં રહેવું જોઈએ.
ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੀ ਕਾਨਿ ਚੁਕਾਵੈ ਬਿਖੁ ਡੁਬਦਾ ਕਾਢਿ ਕਢੀਜੈ ॥੨॥
સાધુઓ ધર્મરાજાના ભયને દૂર કરે છે અને તેને અવગુણોના સાગરમાં ડૂબતા બચાવે છે ||૨||
ਭਰਮਿ ਸੂਕੇ ਬਹੁ ਉਭਿ ਸੁਕ ਕਹੀਅਹਿ ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਹਰੀਜੈ ॥
જે ભ્રમમાં ભટકીને સુકાઈ જાય છે, ઊભા – ઊભા સુકાઈ જાય છે, ઋષિઓની સાથે રહીને ફરી લીલા થઈ જાય છે.
ਤਾ ਤੇ ਬਿਲਮੁ ਪਲੁ ਢਿਲ ਨ ਕੀਜੈ ਜਾਇ ਸਾਧੂ ਚਰਨਿ ਲਗੀਜੈ ॥੩॥
તેથી એક ક્ષણનો પણ વિલંબ કર્યા વિના વ્યક્તિએ સાધુઓના ચરણોમાં જવું જોઈએ ||૩||
ਰਾਮ ਨਾਮ ਕੀਰਤਨ ਰਤਨ ਵਥੁ ਹਰਿ ਸਾਧੂ ਪਾਸਿ ਰਖੀਜੈ ॥
પ્રભુ નામકીર્તન રૂપી અમૂલ્ય રત્ન સાધુઓ પાસે હાજર છે.
ਜੋ ਬਚਨੁ ਗੁਰ ਸਤਿ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨੈ ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਕਾਢਿ ਧਰੀਜੈ ॥੪॥
જે વ્યક્તિ ગુરુની વાતને સાચી માને છે, ગુરુ તેની આગળ નામરૂપી રત્નો મૂકે છે || ૪ ||
ਸੰਤਹੁ ਸੁਨਹੁ ਸੁਨਹੁ ਜਨ ਭਾਈ ਗੁਰਿ ਕਾਢੀ ਬਾਹ ਕੁਕੀਜੈ ॥
હે સજ્જનો, મારા ભાઈ! મારી વાત ધ્યાનથી સાંભળો, ગુરુ પોતાના હાથ ઊંચા કરીને બોલાવે છે કે
ਜੇ ਆਤਮ ਕਉ ਸੁਖੁ ਸੁਖੁ ਨਿਤ ਲੋੜਹੁ ਤਾਂ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਨਿ ਪਵੀਜੈ ॥੫॥
જો તમારે આત્મા માટે શાશ્વત સુખ જોઈએ છે તો સદ્દગુરુની શરણ લો || ૫ ||
ਜੇ ਵਡ ਭਾਗੁ ਹੋਇ ਅਤਿ ਨੀਕਾ ਤਾਂ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜੀਜੈ ॥
જો શુભ ભાગ્ય હોય તો ગુરુના ઉપદેશથી હરિનામ યાદ આવે છે.
ਸਭੁ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਬਿਖਮੁ ਜਗੁ ਤਰੀਐ ਸਹਜੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪੀਜੈ ॥੬॥
ત્યાર પછી વ્યક્તિ ભ્રમ અને માયાના ઝેરી વિશ્વ-સાગરને પાર કરે છે અને સ્વાભાવિક રીતે જ વ્યક્તિને હરીનામ રસનું પીણું મળે છે || ૬ ||
ਮਾਇਆ ਮਾਇਆ ਕੇ ਜੋ ਅਧਿਕਾਈ ਵਿਚਿ ਮਾਇਆ ਪਚੈ ਪਚੀਜੈ ॥
જેઓ ધનની ઈચ્છા રાખે છે, તેઓ પૈસામાં જ મૃત્યુ પામે છે.
ਅਗਿਆਨੁ ਅੰਧੇਰੁ ਮਹਾ ਪੰਥੁ ਬਿਖੜਾ ਅਹੰਕਾਰਿ ਭਾਰਿ ਲਦਿ ਲੀਜੈ ॥੭॥
અજ્ઞાનતાના અંધકાર તરફ જવાનો માર્ગ બહુ કઠોર છે, પણ માણસ અહંકારનો બોજ વહન કરે છે.|| ૭ ||
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਰਮ ਰਮੁ ਰਮ ਰਮ ਰਾਮੈ ਤੇ ਗਤਿ ਕੀਜੈ ॥
ગુરુ નાનકનો આદેશ છે કે રામ-રામનો જાપ કરતા રહો, રામના નામથી મોક્ષ મળે છે.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤਾ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ਰਾਮ ਨਾਮੈ ਰਲੈ ਮਿਲੀਜੈ ॥੮॥੬॥ ਛਕਾ ੧ ॥
જ્યારે સાચા ગુરુ મળે છે ત્યારે તે નામનો જાપ કરે છે, પછી આત્મા રામના નામમાં ભળી જાય છે || ૮ || ૬ || ૬ અષ્ટપદીયોની જોડ