ਆਪਨ ਖੇਲੁ ਆਪਿ ਵਰਤੀਜਾ ॥
aapan khayl aap varteejaa.
He Himself has staged His own play,
او خودش بازی را مرحله بندی کرد.
ਨਾਨਕ ਕਰਨੈਹਾਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ॥੧॥
naanak karnaihaar na doojaa. ||1||
O’ Nanak, there is no other Creator.
ای نانک خالق دیگری وجود ندارد.
ਜਬ ਹੋਵਤ ਪ੍ਰਭ ਕੇਵਲ ਧਨੀ ॥
jab hovat parabh kayval Dhanee.
When there was only God, the Master,
وقتی تنها یک خدای قادر بود
ਤਬ ਬੰਧ ਮੁਕਤਿ ਕਹੁ ਕਿਸ ਕਉ ਗਨੀ ॥
tab banDh mukat kaho kis ka-o ganee.
then who was considered attached to Maya or liberated from Maya?
چه کسی وابسته به مایا یا رها از مایا در نظر گرفته می شد؟
ਜਬ ਏਕਹਿ ਹਰਿ ਅਗਮ ਅਪਾਰ ॥
jab aykeh har agam apaar.
When there was only God, Unfathomable and Infinite,
وقتی تنها یک خدای نامحدود و غیرقابل پیش بینی وجود داشت
ਤਬ ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਕਹੁ ਕਉਨ ਅਉਤਾਰ ॥
tab narak surag kaho ka-un a-utaar.
then who entered hell, and who entered heaven?
چه کسی وارد جهنم شد و چه کسی به بهشت رفت؟
ਜਬ ਨਿਰਗੁਨ ਪ੍ਰਭ ਸਹਜ ਸੁਭਾਇ ॥
jab nirgun parabh sahj subhaa-ay.
When God was without attributes, in absolute poise,
وقتی خدا بدون ویژگی در موقعیت مطلق بود
ਤਬ ਸਿਵ ਸਕਤਿ ਕਹਹੁ ਕਿਤੁ ਠਾਇ ॥
tab siv sakat kahhu kit thaa-ay.
then where was the (shiva) soul and where was the (shakti)
روح و جسم کجا بودند؟
ਜਬ ਆਪਹਿ ਆਪਿ ਅਪਨੀ ਜੋਤਿ ਧਰੈ ॥
jab aapeh aap apnee jot Dharai.
When He held His Own Light unto Himself,
وقتی او نور خود را به خودش تاباند
ਤਬ ਕਵਨ ਨਿਡਰੁ ਕਵਨ ਕਤ ਡਰੈ ॥
tab kavan nidar kavan kat darai.
then who was fearless, and who was afraid of anyone?
چه کسی نترس بود و چه کسی از همه می ترسید؟
ਆਪਨ ਚਲਿਤ ਆਪਿ ਕਰਨੈਹਾਰ ॥
aapan chalit aap karnaihaar.
He Himself is the Performer of His own plays;
او خودش اجراکننده ی بازی های خود است.
ਨਾਨਕ ਠਾਕੁਰ ਅਗਮ ਅਪਾਰ ॥੨॥
naanak thaakur agam apaar. ||2||
O’ Nanak, the Supreme Master is Unfathomable and Infinite. ||2||
ای نانک قادر برتر نامحدود است.
ਅਬਿਨਾਸੀ ਸੁਖ ਆਪਨ ਆਸਨ ॥
abhinaasee sukh aapan aasan.
When the Immortal God was absorbed in His own state of peace and poise,
وقتی خدای فناناپذیر در حالت آرامش و ثبات خود جذب شد
ਤਹ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕਹੁ ਕਹਾ ਬਿਨਾਸਨ ॥
tah janam maran kaho kahaa binaasan.
then where was birth, death and destruction?
مرگ، تولد و ویرانی کجا بودند؟
ਜਬ ਪੂਰਨ ਕਰਤਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ॥
jab pooran kartaa parabh so-ay.
When there was only God, the Perfect Creator,
وقتی تنها خدا خالق کامل وجود داشت
ਤਬ ਜਮ ਕੀ ਤ੍ਰਾਸ ਕਹਹੁ ਕਿਸੁ ਹੋਇ ॥
tab jam kee taraas kahhu kis ho-ay.
then who was afraid of death?
پس چه کسی از مرگ می ترسید؟
ਜਬ ਅਬਿਗਤ ਅਗੋਚਰ ਪ੍ਰਭ ਏਕਾ ॥
jab abigat agochar parabh aykaa.
When there was only the One God, unmanifest and incomprehensible,
وقتی تنها یک خدای غیرقابل درک وجود داشست،
ਤਬ ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤ ਕਿਸੁ ਪੂਛਤ ਲੇਖਾ ॥
tab chitar gupat kis poochhat laykhaa.
then whom Chittar and Gupat (the recording angels) asked for the account of their deeds?
فرشته ها از چه کسی حساب اعمالشان را می پرسیدند؟
ਜਬ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਅਗੋਚਰ ਅਗਾਧੇ ॥
jab naath niranjan agochar agaaDhay.
When there was only the Immaculate, Incomprehensible, Unfathomable Master,
وقتی تنها یک قادر غیرقابل درک، غیرقابل پیش بینی و مطلق وجود داشت
ਤਬ ਕਉਨ ਛੁਟੇ ਕਉਨ ਬੰਧਨ ਬਾਧੇ ॥
tab ka-un chhutay ka-un banDhan baaDhay.
then who was emancipated, and who was held in the bonds of Maya?
چه کسی در بندهای مایا گرفتار بود و چه کسی رستگار بود؟
ਆਪਨ ਆਪ ਆਪ ਹੀ ਅਚਰਜਾ ॥
aapan aap aap hee acharjaa.
That wonderful God alone is Himself like Him.
این خدای شگفت انگیز به تنهایی خودش مانند خود است.
ਨਾਨਕ ਆਪਨ ਰੂਪ ਆਪ ਹੀ ਉਪਰਜਾ ॥੩॥
naanak aapan roop aap hee uparjaa. ||3||
O’ Nanak, He Himself has created His Own Form. ||3||
ای نانک، او خودش شکل خود را ساخته است.
ਜਹ ਨਿਰਮਲ ਪੁਰਖੁ ਪੁਰਖ ਪਤਿ ਹੋਤਾ ॥
jah nirmal purakh purakh pat hotaa.
When the immaculate Being, the Master of mankind was all by Himself,
وقتی موجود مطبوع، قادر بشر همه خودش بود
ਤਹ ਬਿਨੁ ਮੈਲੁ ਕਹਹੁ ਕਿਆ ਧੋਤਾ ॥
tah bin mail kahhu ki-aa Dhotaa.
there was no filth of sins, so what was there to be washed clean?
هیچ آلودگی گناهی نبود، بنابراین چه چیزی شکسته می شد؟
ਜਹ ਨਿਰੰਜਨ ਨਿਰੰਕਾਰ ਨਿਰਬਾਨ ॥
jah niranjan nirankaar nirbaan.
When there was only the immaculate, formless, and desire-free God,
وقتی تنها خدای بدون شکل و خواسته وجود داشت
ਤਹ ਕਉਨ ਕਉ ਮਾਨ ਕਉਨ ਅਭਿਮਾਨ ॥
tah ka-un ka-o maan ka-un abhimaan.
then who had self esteem and who had ego?
چه کسی نفس و خودپسندی داشت؟
ਜਹ ਸਰੂਪ ਕੇਵਲ ਜਗਦੀਸ ॥
jah saroop kayval jagdees.
When there was only the Master of the Universe,
وقتی تنها قادر جهان وجود داشت
ਤਹ ਛਲ ਛਿਦ੍ਰ ਲਗਤ ਕਹੁ ਕੀਸ ॥
tah chhal chhidar lagat kaho kees.
then who was tainted by fraud and sin?
چه کسی توسط گناه و فریب لکه دار می شد؟
ਜਹ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪੀ ਜੋਤਿ ਸੰਗਿ ਸਮਾਵੈ ॥
jah jot saroopee jot sang samaavai.
When the embodiment of Light (God) was immersed in His Own Light,
وقتی تجسم نور خدا در نور خود غرق می شد
ਤਹ ਕਿਸਹਿ ਭੂਖ ਕਵਨੁ ਤ੍ਰਿਪਤਾਵੈ ॥
tah kiseh bhookh kavan tariptaavai.
then who was longing for Maya, and who was satisfied?
چه کسی اشتیاق مایا داشت و چه کسی راضی بود؟
ਕਰਨ ਕਰਾਵਨ ਕਰਨੈਹਾਰੁ ॥
karan karaavan karnaihaar.
The Creator is the doer of everything and the Cause of all causes.
خالق کننده ی هرکاری و علت همه علت هاست.
ਨਾਨਕ ਕਰਤੇ ਕਾ ਨਾਹਿ ਸੁਮਾਰੁ ॥੪॥
naanak kartay kaa naahi sumaar. ||4||
O Nanak, the Creator is beyond estimation ||4||
ای نانک خالق ماورای تخمین است.
ਜਬ ਅਪਨੀ ਸੋਭਾ ਆਪਨ ਸੰਗਿ ਬਨਾਈ ॥
jab apnee sobhaa aapan sang banaa-ee.
When He contained His Glory within Himself,
وقتی او لطف خود را شامل خود کرد
ਤਬ ਕਵਨ ਮਾਇ ਬਾਪ ਮਿਤ੍ਰ ਸੁਤ ਭਾਈ ॥
tab kavan maa-ay baap mitar sut bhaa-ee.
then who was mother, father, friend, child or sibling?
پدر، مادر، دوست، فرزند و خواهر و برادر چه کسی بود؟
ਜਹ ਸਰਬ ਕਲਾ ਆਪਹਿ ਪਰਬੀਨ ॥
jah sarab kalaa aapeh parbeen.
When God Himself was ultimate in all the powers,
وقتی خدا خودش نهایت همه قدرت ها بود
ਤਹ ਬੇਦ ਕਤੇਬ ਕਹਾ ਕੋਊ ਚੀਨ ॥
tah bayd katayb kahaa ko-oo cheen.
then where was anybody reading the Vedas and katebas (the religious books)?
چه کسی کتاب ها مقدس و ودا می خواند؟
ਜਬ ਆਪਨ ਆਪੁ ਆਪਿ ਉਰਿ ਧਾਰੈ ॥
jab aapan aap aap ur Dhaarai.
When He kept Himself, to His own self,
وقتی او خود را برای خود نگه داشت
ਤਉ ਸਗਨ ਅਪਸਗਨ ਕਹਾ ਬੀਚਾਰੈ ॥
ta-o sagan apasgan kahaa beechaarai.
then who considered omens to be good or bad?
چه کسی کارها را خوب یا بد در نظر می گرفت؟
ਜਹ ਆਪਨ ਊਚ ਆਪਨ ਆਪਿ ਨੇਰਾ ॥
jah aapan ooch aapan aap nayraa.
When He Himself was the highest and Himself lower (in rank),
وقتی او خودش بالاترین و پایین ترین بود
ਤਹ ਕਉਨ ਠਾਕੁਰੁ ਕਉਨੁ ਕਹੀਐ ਚੇਰਾ ॥
tah ka-un thaakur ka-un kahee-ai chayraa.
then who was the master, and who was the servant?
قادر و بنده که بود؟
ਬਿਸਮਨ ਬਿਸਮ ਰਹੇ ਬਿਸਮਾਦ ॥
bisman bisam rahay bismaad.
People are astounded by the amazing wonders of Your Creation.
مردم با شگفتی های خلقت تو سردرگم می شوند.
ਨਾਨਕ ਅਪਨੀ ਗਤਿ ਜਾਨਹੁ ਆਪਿ ॥੫॥
nanak apnee gat jaanhu aap. ||5||
Nanak says, O’ God only You know Your state
نانک می گوید: ای خدا تنها تو موقعیت خود را می دانی.
ਜਹ ਅਛਲ ਅਛੇਦ ਅਭੇਦ ਸਮਾਇਆ ॥
jah achhal achhayd abhayd samaa-i-aa.
When Undeceivable, Indestructible the Incomprehensible One was self-absorbed.
وقتی خدای غیرقابل درک، غیرقابل تخریب و غیرقابل درک به خود جذب شد
ਊਹਾ ਕਿਸਹਿ ਬਿਆਪਤ ਮਾਇਆ ॥
oohaa kiseh bi-aapat maa-i-aa.
then who was swayed by Maya (worldly distractions)?
پس چه کسی توسط مایا منحرف شد؟
ਆਪਸ ਕਉ ਆਪਹਿ ਆਦੇਸੁ ॥
aapas ka-o aapeh aadays.
When He paid homage to Himself,
وقتی او برای خودش اعلام رسمی کرد
ਤਿਹੁ ਗੁਣ ਕਾ ਨਾਹੀ ਪਰਵੇਸੁ ॥
tihu gun kaa naahee parvays.
then the three modes of Maya (power, vices and virtue) did not prevail.
سه حالت مایا شایع نبودند.
ਜਹ ਏਕਹਿ ਏਕ ਏਕ ਭਗਵੰਤਾ ॥
jah aykeh ayk ayk bhagvantaa.
When there was only the One, Supreme God alone,
وقتی تنها یک خدای برتر وجود داشت
ਤਹ ਕਉਨੁ ਅਚਿੰਤੁ ਕਿਸੁ ਲਾਗੈ ਚਿੰਤਾ ॥
tah ka-un achint kis laagai chintaa.
then who was not anxious, and who felt anxiety?
چه کسی اضطراب داشت و چه کسی نداشت؟
ਜਹ ਆਪਨ ਆਪੁ ਆਪਿ ਪਤੀਆਰਾ ॥
jah aapan aap aap patee-aaraa.
When only He Himself was there to please Him,
وقتی تنها او خودش در انجا بود که خود را راضی کند
ਤਹ ਕਉਨੁ ਕਥੈ ਕਉਨੁ ਸੁਨਨੈਹਾਰਾ ॥
tah ka-un kathai ka-un sunnaihaaraa.
then who was the speaker and who was the listener?
گوینده و شنونده که بود؟
ਬਹੁ ਬੇਅੰਤ ਊਚ ਤੇ ਊਚਾ ॥
baho bay-ant ooch tay oochaa.
He is vastly infinite and the highest of the high.
او نامحدود و در بالاترین موقعیت است.
ਨਾਨਕ ਆਪਸ ਕਉ ਆਪਹਿ ਪਹੂਚਾ ॥੬॥
naanak aapas ka-o aapeh pahoochaa. ||6||
O’ Nanak, He alone can fathom Himself.||6||
ای نانک او به تنهایی می تواند خود را بفهمد.
ਜਹ ਆਪਿ ਰਚਿਓ ਪਰਪੰਚੁ ਅਕਾਰੁ ॥
jah aap rachi-o parpanch akaar.
When God fashioned this universe of visible form,
وقتی خدا این جهان را به شکل قابل مشاهده ساخت
ਤਿਹੁ ਗੁਣ ਮਹਿ ਕੀਨੋ ਬਿਸਥਾਰੁ ॥
tihu gun meh keeno bisthaar.
He made the world subject to the three modes of Maya (vice, virtue, and power).
دنیا را مورد هدف سه حالت مایا قرار داد
ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਤਹ ਭਈ ਕਹਾਵਤ ॥
paap punn tah bha-ee kahaavat.
Then the concept of sin and virtue came into existence.
سپس مفهوم گناه و تقوا به وجود امدند.