ਕਹਤ ਨਾਨਕੁ ਸਚੇ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਏ ਚੂਕੈ ਮਨਿ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
નાનક કહે છે કે જે સત્યસ્વરૂપ પરમાત્માથી પ્રેમ લગાવે છે, તેના મનનો અભિમાન સમાપ્ત થઈ જાય છે.
ਕਹਤ ਸੁਣਤ ਸਭੇ ਸੁਖ ਪਾਵਹਿ ਮਾਨਤ ਪਾਹਿ ਨਿਧਾਨਾ ॥੪॥੪॥
નામને સાંભળવા તેમજ મુખથી જપવાવાળા બધા સુખ પ્રાપ્ત કરે છે પરંતુ નિષ્ઠાપૂર્વક મનન કરનાર ગુણોના ભંડારને જ મેળવી લે છે ॥૪॥૪॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
બિલાવલ મહેલ ૩॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜਿਸ ਨੋ ਆਪੇ ਲਾਏ ॥
ગુરુના જ્ઞાન દ્વારા પરમાત્મા જેને પોતાનો પ્રેમ લગાવી દે છે,
ਤਿਤੁ ਘਰਿ ਬਿਲਾਵਲੁ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਏ ॥
તેના હૃદય-ઘરમાં આનંદ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે અને ગુરુના શબ્દ દ્વારા તે સુંદર બની જાય છે.
ਮੰਗਲੁ ਨਾਰੀ ਗਾਵਹਿ ਆਏ ॥
તેની સત્સંગીરૂપી નારીઓ આવીને મંગળ ગાન કરે છે અને
ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ॥੧॥
તે પોતાના પ્રિયતમ પ્રભુથી મળીને હંમેશા સુખ પ્રાપ્ત કરે છે ॥૧॥
ਹਉ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਿਨੑ ਹਰਿ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥
હું તેના પર હંમેશા બલિહાર જાવ છું, જેને હરિને પોતાના મનમાં વસાવી લીધો છે.
ਹਰਿ ਜਨ ਕਉ ਮਿਲਿਆ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ભક્તને મળીને ખૂબ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, જે સરળ-સ્વભાવ પરમાત્માનું ગુણગાન કરવામાં જ મગ્ન રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਦਾ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਤੇਰੈ ਚਾਏ ॥
હે શ્રી હરિ! તને મળવાની ઈચ્છામાં ભક્ત તારા જ રંગમાં લીન રહે છે.
ਹਰਿ ਜੀਉ ਆਪਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਏ ॥
પરંતુ તું પોતે તેના મનમાં આવીને નિવાસ કરી લે છે.
ਆਪੇ ਸੋਭਾ ਸਦ ਹੀ ਪਾਏ ॥
આવો ભક્તજન પોતે શોભા પ્રાપ્ત કરે છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮੇਲੈ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਏ ॥੨॥
પછી પરમાત્મા તેને ગુરુના સંપર્કમાં મળાવીને પોતાની સાથે મળાવી લે છે ॥૨॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਾਤੇ ਸਬਦਿ ਰੰਗਾਏ ॥
ગુરુમુખ શબ્દમાં રંગાઇને લીન રહે છે અને
ਨਿਜ ਘਰਿ ਵਾਸਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਏ ॥
પરમાત્માનું યશોગાન કરવાથી તેનો આત્મસ્વરૂપમાં નિવાસ થઈ જાય છે.
ਰੰਗਿ ਚਲੂਲੈ ਹਰਿ ਰਸਿ ਭਾਏ ॥
તે પરમાત્માના પ્રેમરૂપી ગાઢ લાલ રંગમાં અનુયાયી રહે છે અને તેને તો હરિ-રસ જ ગમે છે.
ਇਹੁ ਰੰਗੁ ਕਦੇ ਨ ਉਤਰੈ ਸਾਚਿ ਸਮਾਏ ॥੩॥
આ પ્રેમરૂપી રંગ ક્યારેય ઉતરતો નથી અને તે સત્યમાં જ વિલીન થયેલ રહે છે ॥૩॥
ਅੰਤਰਿ ਸਬਦੁ ਮਿਟਿਆ ਅਗਿਆਨੁ ਅੰਧੇਰਾ ॥
તેના અંતરમનમાં શબ્દના નિવાસથી અજ્ઞાનરૂપી અંધારું મટી ગયું છે.
ਸਤਿਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਮਿਲਿਆ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਮੇਰਾ ॥
સદ્દગુરુનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત થવાથી મારો પ્રિયતમ પ્રભુ મળી ગયો છે.
ਜੋ ਸਚਿ ਰਾਤੇ ਤਿਨ ਬਹੁੜਿ ਨ ਫੇਰਾ ॥
જે સત્યમાં લીન રહે છે, તેનો ફરી જન્મ-મરણનો ચક્ર પડતો નથી.
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ਪੂਰਾ ਗੁਰੁ ਮੇਰਾ ॥੪॥੫॥
હે નાનક! મારો ગુરુ સંપૂર્ણ છે, જે પ્રભુનું નામ મનમાં વસાવે છે ॥૪॥૫॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
બિલાવલ મહેલ ૩॥
ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਪਾਈ ॥
જ્યારે સંપૂર્ણ ગુરુથી મોટાઈ મળી તો
ਅਚਿੰਤ ਨਾਮੁ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਆਈ ॥
પરમાત્માનું નામ મનમાં આવીને સ્થિત થઈ ગયું.
ਹਉਮੈ ਮਾਇਆ ਸਬਦਿ ਜਲਾਈ ॥
મેં માયારૂપી અહંકારને શબ્દ દ્વારા સળગાવી દીધો છે અને
ਦਰਿ ਸਾਚੈ ਗੁਰ ਤੇ ਸੋਭਾ ਪਾਈ ॥੧॥
ગુરુ દ્વારા સત્યના દરબારમાં ખુબ શોભા પ્રાપ્ત થઈ છે ॥૧॥
ਜਗਦੀਸ ਸੇਵਉ ਮੈ ਅਵਰੁ ਨ ਕਾਜਾ ॥
હવે હું પ્રભુની પૂજા કરતો રહું છું તેમજ મને બીજું કોઈ કાર્ય નથી.
ਅਨਦਿਨੁ ਅਨਦੁ ਹੋਵੈ ਮਨਿ ਮੇਰੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਾਗਉ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਨਿਵਾਜਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રભુ! હું તારું નામ જ માંગુ છું ત્યારથી મારા મનમાં દરેક સમય આનંદ જ આનંદ બની રહે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਨ ਕੀ ਪਰਤੀਤਿ ਮਨ ਤੇ ਪਾਈ ॥ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਸਬਦਿ ਬੁਝਾਈ ॥
મેં તારામાં મનની શ્રદ્ધા મનથી જ પ્રાપ્ત કરી છે અને સંપૂર્ણ ગુરુ દ્વારા શબ્દની સમજ મળી છે.
ਜੀਵਣ ਮਰਣੁ ਕੋ ਸਮਸਰਿ ਵੇਖੈ ॥
જે મનુષ્ય જીવન મૃત્યુને એક સમાન સમજી લે છે.
ਬਹੁੜਿ ਨ ਮਰੈ ਨਾ ਜਮੁ ਪੇਖੈ ॥੨॥
પછી તે વારંવાર મૃત્યુને પ્રાપ્ત થતો નથી અને ન તો યમને જોવે છે ॥૨॥
ਘਰ ਹੀ ਮਹਿ ਸਭਿ ਕੋਟ ਨਿਧਾਨ ॥
હૃદય-ઘરમાં અનેક પ્રકારના કરોડો જ ખજાના છે.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਦਿਖਾਏ ਗਇਆ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
જ્યારે ગુરુએ આ ખજાનો દેખાડ્યો તો મારો અભિમાન દૂર થઈ ગયો.
ਸਦ ਹੀ ਲਾਗਾ ਸਹਜਿ ਧਿਆਨ ॥
હવે હંમેશા જ પરમાત્મામાં ધ્યાન લાગેલું રહે છે.
ਅਨਦਿਨੁ ਗਾਵੈ ਏਕੋ ਨਾਮ ॥੩॥
હું રાત-દિવસ પરમાત્મા નામનું જ ગુણગાન કરતો રહું છું ॥૩॥
ਇਸੁ ਜੁਗ ਮਹਿ ਵਡਿਆਈ ਪਾਈ ॥
ત્યારે સંસારમાં ખ્યાતિ મળે છે,
ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈ ॥
જ્યારે સંપૂર્ણ ગુરુ દ્વારા પરમાત્માના નામનું ધ્યાન કરાય છે.
ਜਹ ਦੇਖਾ ਤਹ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥
હું જ્યાં પણ જોવ છું, ત્યાં જ પરમાત્મા સમાયેલ છે.
ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਕੀਮਤਿ ਨਹੀ ਪਾਈ ॥੪॥
તે હંમેશા સુખદાતાનું મૂલ્યાંકન કરી શકાતું નથી ॥૪॥
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਪਾਇਆ ॥
સંપૂર્ણ ભાગ્યથી પૂર્ણ ગુરુને મેળવી લીધો છે.
ਅੰਤਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਦਿਖਾਇਆ ॥
તેને અંતરમનમાં જ નામરૂપી નિધિના દર્શન કરાવી દીધા છે.
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਅਤਿ ਮੀਠਾ ਲਾਇਆ ॥
હે નાનક! ગુરુના શબ્દ મને ખુબ મીઠા લાગે છે,
ਨਾਨਕ ਤ੍ਰਿਸਨ ਬੁਝੀ ਮਨਿ ਤਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥੫॥੬॥੪॥੬॥੧੦॥
જેનાથી બધી તૃષ્ણા ઠરી ગઈ છે અને મન તેમજ શરીરને સુખ પ્રાપ્ત થઈ ગયું છે ॥૫॥૬॥૪॥૬॥૧૦॥
ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੩
રાગ બિલાવલ મહેલ ૪ ઘર ૩
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਉਦਮ ਮਤਿ ਪ੍ਰਭ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਜਿਉ ਪ੍ਰੇਰੇ ਤਿਉ ਕਰਨਾ ॥
અંતર્યામી પ્રભુ મહેનત કરવાની સમજ દે છે, જેમ પ્રેરિત કરે છે, તેમ જ અમે કરીએ છીએ.
ਜਿਉ ਨਟੂਆ ਤੰਤੁ ਵਜਾਏ ਤੰਤੀ ਤਿਉ ਵਾਜਹਿ ਜੰਤ ਜਨਾ ॥੧॥
જેમ સિતારવાદક સિતારની તંત્રી વગાડે છે, તે તે મુજબ વગાડે છે જેમ પરમાત્મા તે જીવો ને પ્રેરિત કરે છે ॥૧॥