ਪਾਰਸ ਪਰਸੇ ਫਿਰਿ ਪਾਰਸੁ ਹੋਏ ਹਰਿ ਜੀਉ ਅਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰੀ ॥੨॥
પરમેશ્વરે પોતાની કૃપા કરી ગુરુરૂપી પારસને સ્પર્શવાથી ગુણવાનરૂપી પારસ બની ગયો છું ॥૨॥
ਇਕਿ ਭੇਖ ਕਰਹਿ ਫਿਰਹਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ਤਿਨ ਜੂਐ ਬਾਜੀ ਹਾਰੀ ॥੩॥
કોઈ લોકો વેશ બનાવીને ફરે છે અને તેને પોતાની જીવન રમત જુગારમાં હારી દીધી છે ॥૩॥
ਇਕਿ ਅਨਦਿਨੁ ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਉਰਿ ਧਾਰੀ ॥੪॥
કોઈ રામ-નામ હ્રદયમાં વસાવીને રાત-દિવસ ભક્તિ કરે છે ॥૪॥
ਅਨਦਿਨੁ ਰਾਤੇ ਸਹਜੇ ਮਾਤੇ ਸਹਜੇ ਹਉਮੈ ਮਾਰੀ ॥੫॥
તે રાત-દિવસ સરળ સ્થિતિમાં મસ્ત થઈને છે અને સરળ જ પોતાના અહંકારને મટાડી દીધો છે ॥૫॥
ਭੈ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਈ ਕਬ ਹੀ ਭੈ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਸਵਾਰੀ ॥੬॥
પરમાત્માના શ્રદ્ધા-ભય વગર ભક્તિ થઈ શકતી નથી, આથી તેને ભય તેમજ ભક્તિ-ભાવથી પોતાનું જીવન સંવારી લીધું ॥૬॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਸਬਦਿ ਜਲਾਇਆ ਗਿਆਨਿ ਤਤਿ ਬੀਚਾਰੀ ॥੭॥
જ્ઞાન-તત્વનું વિચાર કરીને તેને શબ્દ દ્વારા મોહ-માયાને સળગાવી દીધી છે ॥૭॥
ਆਪੇ ਆਪਿ ਕਰਾਏ ਕਰਤਾ ਆਪੇ ਬਖਸਿ ਭੰਡਾਰੀ ॥੮॥
પરમેશ્વર પોતે જ બધું કરાવે છે અને તે પોતે જ કૃપાનો ભંડાર છે ॥૮॥
ਤਿਸ ਕਿਆ ਗੁਣਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ ਹਉ ਗਾਵਾ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥੯॥
તેના ગુણોનો અંત મેળવી શકાતો નથી, હું શબ્દ દ્વારા વિચાર કરીને તેનું સ્તુતિગાન કરું છું ॥૯॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਜਪੀ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਾਲਾਹੀ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਨਿਵਾਰੀ ॥੧੦॥
પોતાનો અહંકાર દૂર કરીને પરમાત્માનું જાપ કરું છું અને તેની જ સ્તુતિ કરું છું ॥૧૦॥
ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਇਆ ਅਖੁਟ ਸਚੇ ਭੰਡਾਰੀ ॥੧੧॥
મેં નામ પદાર્થ ગુરુથી મેળવ્યો છે, સાચા પ્રભુના નામનો ભંડાર અક્ષય છે ॥૧૧॥
ਅਪਣਿਆ ਭਗਤਾ ਨੋ ਆਪੇ ਤੁਠਾ ਅਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਿ ਕਲ ਧਾਰੀ ॥੧੨॥
પરમાત્મા પોતાના ભક્તો પર કૃપાળુ થઈ ગયો છે, તેને કૃપા કરીને નામરૂપી કળા હૃદયમાં રાખી દીધી છે ॥૧૨॥
ਤਿਨ ਸਾਚੇ ਨਾਮ ਕੀ ਸਦਾ ਭੁਖ ਲਾਗੀ ਗਾਵਨਿ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥੧੩॥
તેને હંમેશા સત્ય-નામની ભૂખ લાગેલી રહે છે અને શબ્દનું ચિંતન કરીને પ્રભુનું ગુણગાન કરતો રહે છે ॥૧૩॥
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਹੈ ਤਿਸ ਕਾ ਆਖਣੁ ਬਿਖਮੁ ਬੀਚਾਰੀ ॥੧੪॥
આ પ્રાણ તેમજ શરીર બધું જ તેનું દાન છે, આથી તેના દાનનું વર્ણન તેમજ વિચાર કરવો ખુબ સખત છે ॥૧૪॥
ਸਬਦਿ ਲਗੇ ਸੇਈ ਜਨ ਨਿਸਤਰੇ ਭਉਜਲੁ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੀ ॥੧੫॥
જે શબ્દથી લાગેલ છે, તેનો જ ઉદ્ધાર થયો છે અને તે જ સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ ગયો છે ॥૧૫॥
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਸਾਚੇ ਕੋ ਪਾਰਿ ਨ ਪਾਵੈ ਬੂਝੈ ਕੋ ਵੀਚਾਰੀ ॥੧੬॥
સાચા પરમાત્મા વગર કોઈ પણ પાર થઈ શકતું નથી, પરંતુ કોઈ દુર્લભ જ આ સત્યને વિચારે-સમજે છે ॥૧૬॥
ਜੋ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਸੋਈ ਪਾਇਆ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰੀ ॥੧੭॥
આરંભથી જ જે ભાગ્યમાં લખેલું છે, આ જ પ્રાપ્ત થયું છે અને પ્રભુથી મળીને શબ્દ દ્વારા જીવન સંવારી લીધું છે ॥૧૭॥
ਕਾਇਆ ਕੰਚਨੁ ਸਬਦੇ ਰਾਤੀ ਸਾਚੈ ਨਾਇ ਪਿਆਰੀ ॥੧੮॥
શબ્દમાં લીન શરીર સોનાની જેમ થઈ ગયું છે અને સાચા નામના પ્રેમમાં જ લીન છે ॥૧૮॥
ਕਾਇਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤਿ ਰਹੀ ਭਰਪੂਰੇ ਪਾਈਐ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥੧੯॥
આ શરીર નામ અમૃતથી પુષ્કળ છે, પરંતુ આજ શરીર શબ્દનું ચિંતન કરવાથી છે પ્રાપ્ત થાય છે ॥૧૯॥
ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਖੋਜਹਿ ਸੇਈ ਪਾਵਹਿ ਹੋਰਿ ਫੂਟਿ ਮੂਏ ਅਹੰਕਾਰੀ ॥੨੦॥
જે મનુષ્ય પ્રભુની શોધ કરે છે, તેને મેળવી લે છે પરંતુ બીજા અહંકારી જીવ પોતાના અહંકારમાં જ મરી જાય છે ॥૨૦॥
ਬਾਦੀ ਬਿਨਸਹਿ ਸੇਵਕ ਸੇਵਹਿ ਗੁਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰੀ ॥੨੧॥
વાદ-વિવાદ કરનાર જીવ નાશ થઈ જાય છે પરંતુ ગુરુથી પ્રેમ કરનાર સેવક તેની જ સેવા કરે છે ॥૨૧॥
ਸੋ ਜੋਗੀ ਤਤੁ ਗਿਆਨੁ ਬੀਚਾਰੇ ਹਉਮੈ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਮਾਰੀ ॥੨੨॥
સાચો યોગી આ જ છે, જે અહમ તેમજ તૃષ્ણાને મટાડીને જ્ઞાન-તત્વનું ચિંતન કરે છે ॥૨૨॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਤਿਨੈ ਪਛਾਤਾ ਜਿਸ ਨੋ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੁਮਾਰੀ ॥੨੩॥
હે પરમેશ્વર! જેના પર તારી કૃપા થઈ છે, તેને દાતા સદ્દગુરુને ઓળખી લીધો છે ॥૨૩॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਨ ਸੇਵਹਿ ਮਾਇਆ ਲਾਗੇ ਡੂਬਿ ਮੂਏ ਅਹੰਕਾਰੀ ॥੨੪॥
માયામાં લાગેલ જીવ સદ્દગુરૂની સેવા કરતો નથી અને આવો અહંકારી ડૂબીને મરી જાય છે ॥૨૪॥
ਜਿਚਰੁ ਅੰਦਰਿ ਸਾਸੁ ਤਿਚਰੁ ਸੇਵਾ ਕੀਚੈ ਜਾਇ ਮਿਲੀਐ ਰਾਮ ਮੁਰਾਰੀ ॥੨੫॥
સુધી જીવન-શ્વાસ છે, ત્યાં સુધી સેવા કરવી જોઈએ, આ રીતે રામ મળી જાય છે ॥૨૫॥
ਅਨਦਿਨੁ ਜਾਗਤ ਰਹੈ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਅਪਨੇ ਪ੍ਰਿਅ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੀ ॥੨੬॥
જેને પોતાના પ્રિય પ્રભુનો પ્રેમ લાગી જાય છે, તે દિવસ-રાત જાગૃત રહે છે ॥૨૬॥
ਤਨੁ ਮਨੁ ਵਾਰੀ ਵਾਰਿ ਘੁਮਾਈ ਅਪਨੇ ਗੁਰ ਵਿਟਹੁ ਬਲਿਹਾਰੀ ॥੨੭॥
હું પોતાના ગુરુ પર બલિહાર જાવ છું અને પોતાનું શરીર-મન બધું જ તેના પર બલિહાર કરું છું ॥૨૭॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਬਿਨਸਿ ਜਾਇਗਾ ਉਬਰੇ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥੨੮॥
આ મોહ-માયા તો નાશવંત છે, શબ્દનું ચિંતન કરવાથી ઉધ્ધાર થઈ શકે છે ॥૨૮॥
ਆਪਿ ਜਗਾਏ ਸੇਈ ਜਾਗੇ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥੨੯॥
ગુરુના શબ્દનો વિચાર કરીને તે જ અજ્ઞાનથી જાગે છે, જેને પ્રભુએ પોતે સાવધાન કર્યો છે ॥૨૯॥
ਨਾਨਕ ਸੇਈ ਮੂਏ ਜਿ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਹਿ ਭਗਤ ਜੀਵੇ ਵੀਚਾਰੀ ॥੩੦॥੪॥੧੩॥
હે નાનક! જે નામ-સ્મરણ કરતો નથી, તે જ જીવ મરેલ છે અને ભક્ત તો શબ્દનો વિચાર કરીને જીવતો રહે છે ॥૩૦॥૪॥૧૩॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
રામકલી મહેલ ૩॥
ਨਾਮੁ ਖਜਾਨਾ ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਇਆ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਰਹੇ ਆਘਾਈ ॥੧॥
નામનો ખજાનો ગુરુથી પ્રાપ્ત કર્યો છે, જેનાથી હવે હું તૃપ્ત તેમજ સંતુષ્ટ રહું છું ॥૧॥
ਸੰਤਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮੁਕਤਿ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥
હે સંતજનો! ગુરુની નજીકમાં મુક્તિ તેમજ પરમગતિ પ્રાપ્ત થઈ છે.