ਰਾਮਕਲੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੫
રામકલી ની વાર મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸਲੋਕ ਮਃ ੫ ॥
શ્લોક મહેલ ૫॥
ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੁਣੀਦਾ ਤੈਸੋ ਹੀ ਮੈ ਡੀਠੁ ॥
જેવો સદ્દગુરૂનો યશ સાંભળ્યો હતો, તેવું જ મેં તેને જોઈ લીધું છે.
ਵਿਛੁੜਿਆ ਮੇਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਕਾ ਬਸੀਠੁ ॥
તે અલગ થયેલ જીવોને પ્રભુથી મળાવી દે છે અને હરિના દરબારનો મધ્યસ્થ છે.
ਹਰਿ ਨਾਮੋ ਮੰਤ੍ਰੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਦਾ ਕਟੇ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ॥
તે હરિ-નામનો મંત્ર જીવોને દ્રઢ કરાવે છે અને તેના અભિમાનનો રોગ કાપી દે છે.
ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਿਨਾ ਮਿਲਾਇਆ ਜਿਨਾ ਧੁਰੇ ਪਇਆ ਸੰਜੋਗੁ ॥੧॥
નાનક કહે છે કે પરમાત્માએ તેને જ સદ્દગુરુથી મળાવ્યો છે, જેના નસીબમાં આવો સંયોગ લખેલ છે ॥૧॥
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫॥
ਇਕੁ ਸਜਣੁ ਸਭਿ ਸਜਣਾ ਇਕੁ ਵੈਰੀ ਸਭਿ ਵਾਦਿ ॥
જો એક પ્રભુ મારો સજ્જન બની જાય તો બધા જીવ તારા સજ્જન બની જાય છે. જો તે મારો દુશ્મન બની જાય તો બધા મારાથી ઝઘડો કરવા લાગે છે.
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਦੇਖਾਲਿਆ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਸਭ ਬਾਦਿ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુએ મને આ દેખાડી દીધું છે કે નામ વગર બધું જ વ્યર્થ છે.
ਸਾਕਤ ਦੁਰਜਨ ਭਰਮਿਆ ਜੋ ਲਗੇ ਦੂਜੈ ਸਾਦਿ ॥
જે દ્વેતભાવના સ્વાદમાં લાગી રહ્યો છે, આવો દુષ્ટ શાકત યોનિઓમાં જ ભટકતો રહે છે.
ਜਨ ਨਾਨਕਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੁਝਿਆ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਪਰਸਾਦਿ ॥੨॥
ગુરુ-સદ્દગુરૂના આશીર્વાદથી નાનકે પ્રભુને સમજી લીધો છે ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું॥
ਥਟਣਹਾਰੈ ਥਾਟੁ ਆਪੇ ਹੀ ਥਟਿਆ ॥
રચયિતા પરમાત્માએ પોતે જ જગત-રચના કરી છે.
ਆਪੇ ਪੂਰਾ ਸਾਹੁ ਆਪੇ ਹੀ ਖਟਿਆ ॥
પોતે જ નામરૂપી ધનનો સંપૂર્ણ શાહુકાર છે અને તેને પોતે જ નામરૂપી લાભ પ્રાપ્ત કર્યો છે.
ਆਪੇ ਕਰਿ ਪਾਸਾਰੁ ਆਪੇ ਰੰਗ ਰਟਿਆ ॥
તે પોતે જ જગત-ફેલાવ કરીને રંગ તમાશાઓમાં ખુશ રહે છે.
ਕੁਦਰਤਿ ਕੀਮ ਨ ਪਾਇ ਅਲਖ ਬ੍ਰਹਮਟਿਆ ॥
તે અલખ બ્રહ્મની કુદરતની સાચી કિંમત આંકી શકાતી નથી.
ਅਗਮ ਅਥਾਹ ਬੇਅੰਤ ਪਰੈ ਪਰਟਿਆ ॥
તે અગમ્ય, અથાહ, અનંત તેમજ મહાન છે.
ਆਪੇ ਵਡ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਆਪਿ ਵਜੀਰਟਿਆ ॥
તે પોતે જ આખા વિશ્વનો મોટો બાદશાહ છે અને પોતે જ વજીર છે.
ਕੋਇ ਨ ਜਾਣੈ ਕੀਮ ਕੇਵਡੁ ਮਟਿਆ ॥
કોઈ પણ તેની મહિમાની કિંમત જાણતો નથી અને ના તો તેના ધામને જાણે છે.
ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਆਪਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਗਟਿਆ ॥੧॥
તે સાચો માલિક પોતે જ પોતાના ભક્તોને દર્શન આપવા માટે ગુરુના માધ્યમથી પ્રગટ થાય છે ॥૧॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੫ ॥
શ્લોક મહેલ ૫॥
ਸੁਣਿ ਸਜਣ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮੇਰਿਆ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰੁ ਦੇਹੁ ਦਿਖਾਲਿ ॥
હે સજ્જન, પ્રિયતમ પ્રભુ! સાંભળ; મને સદ્દગુરુથી દર્શન કરાવી દે.
ਹਉ ਤਿਸੁ ਦੇਵਾ ਮਨੁ ਆਪਣਾ ਨਿਤ ਹਿਰਦੈ ਰਖਾ ਸਮਾਲਿ ॥
હું પોતાનું મન તેને અર્પણ કરી દઈશ અને દરરોજ હૃદયમાં તેને સ્મરણ કરતો રહીશ.
ਇਕਸੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਹਰਾ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵਣੁ ਸੰਸਾਰਿ ॥
એક સદ્દગુરુ વગર સંસારમાં જીવવું ધિક્કાર યોગ્ય છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਿਨਾ ਮਿਲਾਇਓਨੁ ਜਿਨ ਸਦ ਹੀ ਵਰਤੈ ਨਾਲਿ ॥੧॥
હે નાનક! સાચો ગુરુ તેને જ મળ્યો છે, જેની સાથે પ્રભુ રહે છે ॥૧॥
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫॥
ਮੇਰੈ ਅੰਤਰਿ ਲੋਚਾ ਮਿਲਣ ਕੀ ਕਿਉ ਪਾਵਾ ਪ੍ਰਭ ਤੋਹਿ ॥
હે પ્રભુ! મારા અંતરમનમાં તને મળવાની તીવ્ર લાલચ છે, હું તને કઈ રીતે પ્રાપ્ત કરી શકું છું?
ਕੋਈ ਐਸਾ ਸਜਣੁ ਲੋੜਿ ਲਹੁ ਜੋ ਮੇਲੇ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਮੋਹਿ ॥
કોઈ એવો સજ્જન શોધવાનો છે, જે મને પ્રિયતમથી મળાવી દે.
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਮੇਲਾਇਆ ਜਤ ਦੇਖਾ ਤਤ ਸੋਇ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુએ મને પરમાત્માથી મળાવી દીધો છે, હવે જ્યાં પણ જોવ છું, ત્યાં જ તે નજર આવે છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਵਿਆ ਤਿਸੁ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥੨॥
નાનકે તે પ્રભુની પૂજા કરી છે, જેના જેવું મહાન બીજું કોઈ નથી ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું॥
ਦੇਵਣਹਾਰੁ ਦਾਤਾਰੁ ਕਿਤੁ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹੀਐ ॥
સર્વ સુખ આપનાર તે દાતારના ક્યાં મુખથી વખાણ કરાય?
ਜਿਸੁ ਰਖੈ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ਰਿਜਕੁ ਸਮਾਹੀਐ ॥
તે પોતેની કૃપા કરીને જેની રક્ષા કરે છે, તેને ભોજન પણ તે જ પહોંચાડે છે.
ਕੋਇ ਨ ਕਿਸ ਹੀ ਵਸਿ ਸਭਨਾ ਇਕ ਧਰ ॥
એક પરમાત્મા જ બધાનો આધાર છે અને કોઈ પણ જીવ કોઈના વશ નથી.
ਪਾਲੇ ਬਾਲਕ ਵਾਗਿ ਦੇ ਕੈ ਆਪਿ ਕਰ ॥
તે પોતે જ પોતાનો હાથ આપીને બધા જીવોનું બાળકની જેમ પાલન-પોષણ કરે છે.
ਕਰਦਾ ਅਨਦ ਬਿਨੋਦ ਕਿਛੂ ਨ ਜਾਣੀਐ ॥
તે પોતે જ આનંદ-વિનોદ અનેક લીલાઓ કરતો રહે છે, જેનુ જ્ઞાન જીવોને હોતું નથી.
ਸਰਬ ਧਾਰ ਸਮਰਥ ਹਉ ਤਿਸੁ ਕੁਰਬਾਣੀਐ ॥
હું તેના પર બલિહાર જાવ છું, જે સર્વકળા સમર્થ તેમજ બધાનો જીવનાધાર છે.
ਗਾਈਐ ਰਾਤਿ ਦਿਨੰਤੁ ਗਾਵਣ ਜੋਗਿਆ ॥
આપણે રાત-દિવસ તેનું ગુણગાન કરતા રહેવું જોઈએ ત્યારથી તે જ સ્તુતિ યોગ્ય છે.
ਜੋ ਗੁਰ ਕੀ ਪੈਰੀ ਪਾਹਿ ਤਿਨੀ ਹਰਿ ਰਸੁ ਭੋਗਿਆ ॥੨॥
જે મનુષ્ય ગુરૂના ચરણોમાં આવી પડ્યો છે, તેને જ નામરૂપી હરિ-રસ ભોગવ્યું છે ॥૨॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੫ ॥
શ્લોક મહેલ ૫॥
ਭੀੜਹੁ ਮੋਕਲਾਈ ਕੀਤੀਅਨੁ ਸਭ ਰਖੇ ਕੁਟੰਬੈ ਨਾਲਿ ॥
પરમાત્માએ પરિવાર સહિત અમારી રક્ષા કરી છે અને દુઃખ આફતથી કાઢીને સુખી કરી દીધો છે.
ਕਾਰਜ ਆਪਿ ਸਵਾਰਿਅਨੁ ਸੋ ਪ੍ਰਭ ਸਦਾ ਸਭਾਲਿ ॥
તેણે પોતે જ અમારા બધા કાર્ય સંપૂર્ણ કરી દીધા છે, તે પ્રભુનું અમે હંમેશા ધ્યાન કરીએ છીએ.
ਪ੍ਰਭੁ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਕੰਠਿ ਲਾਇਦਾ ਲਹੁੜੇ ਬਾਲਕ ਪਾਲਿ ॥
પ્રભુ માતા-પિતાની જેમ અમને ગળાથી લગાવીને રાખે છે અને નાના બાળકની જેમ પોષણ કરતો રહે છે.
ਦਇਆਲ ਹੋਏ ਸਭ ਜੀਅ ਜੰਤ੍ਰ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ ॥੧॥
હે નાનક! બધા જીવ-જંતુ દયાળુ થઈ ગયા છે, પરમેશ્વરે કૃપા-દ્રષ્ટિ કરીને નિહાળ કરી દીધો છે ॥૧॥