ਲਗਿ ਲਗਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਹੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ਲਗਿ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਸਵਾਰੇ ॥
તે જીવોએ સાધુ સાથે લાગીને પોતાનું જીવન સંસાર સંભાળી લીધું છે જેમણે વારંવાર તેના ચરણોમાં લાગીને સત્યથી ખુબ પ્રીતિ લગાડી છે
ਗੁਰ ਕੇ ਬਚਨ ਸਤਿ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨੇ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਬਹੁਤੁ ਪਿਆਰੇ ॥੬॥
જેમને ગુરુના વચન પર આસ્થા રાખીને તેને સત્ય માન્યું છે મારા ઠાકુરજીને આવા જીવ ખુબ પ્રિય છે ॥૬॥
ਪੂਰਬਿ ਜਨਮਿ ਪਰਚੂਨ ਕਮਾਏ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਪਿਆਰੇ ॥
જેમણે પૂર્વ જન્મમાં થોડા શુભ કર્મ કર્યા છે તે હવે પણ હરિ-નામથી જ પ્રેમ કરે છે
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ਰਸੁ ਗਾਵੈ ਰਸੁ ਵੀਚਾਰੇ ॥੭॥
ગુરુની કૃપાથી જેમણે નામ અમૃત રૂપી રસ પ્રાપ્ત કરી લીધો છે તે નામ-રસનું જ ગુણગાન કરે છે અને તેનું જ ચિંતન કરે છે ॥૭॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਰੂਪ ਰੰਗ ਸਭਿ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਲਾਲਨ ਲਾਲ ਗੁਲਾਰੇ ॥
તે મારા સુંદર તેમજ પ્રિય હરિ! જગતમાં આ બધા રૂપ-રંગ તારા જ છે જેવા રંગ તું કોઈને આપે છે તે તેવો જ થઈ જાય છે
ਜੈਸਾ ਰੰਗੁ ਦੇਹਿ ਸੋ ਹੋਵੈ ਕਿਆ ਨਾਨਕ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰੇ ॥੮॥੩॥
નાનકનું કહેવું છે કે જીવ બિચારા તો કઈ પણ કરવામાં અસમર્થ છે ॥૮॥૩॥
ਨਟ ਮਹਲਾ ੪ ॥
નટ મહેલ ૪॥
ਰਾਮ ਗੁਰ ਸਰਨਿ ਪ੍ਰਭੂ ਰਖਵਾਰੇ ॥
ગુરુ-પ્રભુની શરણ જ અમારી રક્ષા કરે છે
ਜਿਉ ਕੁੰਚਰੁ ਤਦੂਐ ਪਕਰਿ ਚਲਾਇਓ ਕਰਿ ਊਪਰੁ ਕਢਿ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેમ હાથીને મગરે પકડીને પાણીમાં ખેંચી લીધો હતો તો તે જ બહાર કાઢીને તેને બચાવ્યો હતો ॥૧॥વિરામ॥
ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਸੇਵਕ ਬਹੁਤੁ ਅਤਿ ਨੀਕੇ ਮਨਿ ਸਰਧਾ ਕਰਿ ਹਰਿ ਧਾਰੇ ॥
પ્રભુના સેવક ખૂબ સારા છે જેમણે શ્રદ્ધા રાખીને હરિને મનમાં ધારણ કર્યા છે
ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭਿ ਸਰਧਾ ਭਗਤਿ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ਜਨ ਕੀ ਪੈਜ ਸਵਾਰੇ ॥੧॥
મારા પ્રભુના મનને શ્રદ્ધા તેમજ ભક્તિ જ સારી લાગે છે અને તે પોતાના ભક્તજનોની લાજ રાખે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਸੇਵਕੁ ਸੇਵਾ ਲਾਗੈ ਸਭੁ ਦੇਖੈ ਬ੍ਰਹਮ ਪਸਾਰੇ ॥
હરિના ભક્ત સેવા ભક્તિમાં જ લીન રહે છે અને સર્વત્ર બ્રહ્માનો જ ફેલાવો જોવે છે
ਏਕੁ ਪੁਰਖੁ ਇਕੁ ਨਦਰੀ ਆਵੈ ਸਭ ਏਕਾ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਰੇ ॥੨॥
તેને દરેક જગ્યાએ પરમાત્મા જ નજર આવે છે અને એક તે જ બધા જીવોને કૃપા-દ્રષ્ટિથી જોવે છે ॥૨॥
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਠਾਕੁਰੁ ਰਵਿਆ ਸਭ ਠਾਈ ਸਭੁ ਚੇਰੀ ਜਗਤੁ ਸਮਾਰੇ ॥
મારો માલિક હરિ-પ્રભુ સર્વવ્યાપક છે અને તે જગતના બધા જીવોને સેવક સમજીને તેનું પાલન પોષણ કરે છે
ਆਪਿ ਦਇਆਲੁ ਦਇਆ ਦਾਨੁ ਦੇਵੈ ਵਿਚਿ ਪਾਥਰ ਕੀਰੇ ਕਾਰੇ ॥੩॥
તે એટલો દયાળુ છે કે કીડાંઓને પથ્થરમાં ઉત્પન્ન કરીને તેને દાન આપે છે ॥૩॥
ਅੰਤਰਿ ਵਾਸੁ ਬਹੁਤੁ ਮੁਸਕਾਈ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਲਾ ਮਿਰਗੁ ਸਿੰਙ੍ਹਾਰੇ ॥
હરણની નાભિમાં જ કસ્તુરી હાજર છે જે સુગંધિત કરે છે પરંતુ તે ભ્રમમાં ભુલાયેલ સુગંધીની શોધમાં ઝાડીઓમાં શિંગડા મારતો રહે છે
ਬਨੁ ਬਨੁ ਢੂਢਿ ਢੂਢਿ ਫਿਰਿ ਥਾਕੀ ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਘਰਿ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੪॥
હું જંગલ-જંગલ શોધતી શોધતી થાકી ગઈ હતી પરંતુ સંપૂર્ણ ગુરુએ હૃદય-ઘરમાં સત્યને દેખાડીને મારો ઉદ્ધાર કરી દીધો છે ॥૪॥
ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਹੈ ਬਾਣੀ ਵਿਚਿ ਬਾਣੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਾਰੇ ॥
વાણી ગુરુ છે અને ગુરુ જ વાણી છે અર્થાત ગુરુ તેમજ વાણીમાં કોઈ અંતર નથી ગુરુની વાણી જ ગુરુ છું ગુરુવાણીમાં બધા અમૃત ભરપૂર છે
ਗੁਰੁ ਬਾਣੀ ਕਹੈ ਸੇਵਕੁ ਜਨੁ ਮਾਨੈ ਪਰਤਖਿ ਗੁਰੂ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੫॥
ગુરુ વાણી સંભળાવે છે અને સેવક તેના પર આસ્થા રાખે છે આ રીતે પ્રત્યક્ષ ગુરુ પોતાના સેવકનો છુટકારો કરે છે ॥૫॥
ਸਭੁ ਹੈ ਬ੍ਰਹਮੁ ਬ੍ਰਹਮੁ ਹੈ ਪਸਰਿਆ ਮਨਿ ਬੀਜਿਆ ਖਾਵਾਰੇ ॥
બધું જ બ્રહ્મા છે અર્થાત બ્રહ્માનું રૂપ છે અને આખા જગતમાં બ્રહ્મનો ફેલાવો છે જીવ પોતાના કરેલા કર્મોનું જ ફળ ભોગવે છે
ਜਿਉ ਜਨ ਚੰਦ੍ਰਹਾਂਸੁ ਦੁਖਿਆ ਧ੍ਰਿਸਟਬੁਧੀ ਅਪੁਨਾ ਘਰੁ ਲੂਕੀ ਜਾਰੇ ॥੬॥
જેમ ધૃષ્ટબુદ્ધિ ભક્ત ચંદ્રહાંસને ખુબ દુઃખી કરતો હતો પરંતુ તેને ભૂલથી પોતાના જ પુત્રને મારીને પોતે જ આગ લગાડીને પોતાનું ઘર સળગાવી દીધું હતું ॥૬॥
ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਜਨੁ ਅੰਤਰਿ ਰਿਦ ਲੋਚੈ ਪ੍ਰਭ ਜਨ ਕੇ ਸਾਸ ਨਿਹਾਰੇ ॥
ભક્ત પોતાના હૃદયમાં પ્રભુની જ લાલચ કરે છે અને પ્રભુ પોતાના ભક્તોની દરેક શ્વાસની રક્ષા કરે છે
ਕ੍ਰਿਪਾ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਭਗਤਿ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ਜਨ ਪੀਛੈ ਜਗੁ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੭॥
તે કૃપા કરીને ભક્તના મનમાં પોતાની ભક્તિ દ્રઢ કરી દે છે અને આવા ભક્તનું અનુસરણ કરનાર જગતના લોકોનો પણ ઉદ્ધાર થાય છે ॥૭॥
ਆਪਨ ਆਪਿ ਆਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਠਾਕੁਰੁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪੇ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਵਾਰੇ ॥
માલિક પ્રભુ પોતે જ સર્વકર્તા છે અને પોતે જ પોતાની સૃષ્ટિ-રચનાને સુશોભિત કરે છે
ਜਨ ਨਾਨਕ ਆਪੇ ਆਪਿ ਸਭੁ ਵਰਤੈ ਕਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਆਪਿ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੮॥੪॥
હે નાનક! પરમાત્મા પોતે જ બધા જીવોમાં આનંદ કરી રહ્યો છે અને કૃપા કરીને પોતે જ જીવોનું કલ્યાણ કરે છે ॥૮॥૪॥
ਨਟ ਮਹਲਾ ੪ ॥
નટ મહેલ ૪॥
ਰਾਮ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ॥
હે રામ! કૃપા કરીને અમને બચાવી લો
ਜਿਉ ਪਕਰਿ ਦ੍ਰੋਪਤੀ ਦੁਸਟਾਂ ਆਨੀ ਹਰਿ ਹਰਿ ਲਾਜ ਨਿਵਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેમ દુષ્ટ કૌરવોએ દ્રૌપદીને પકડીને ભરી સભામાં નિર્વસ્ત્ર કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો તો તે જ તેની લાજ રાખી હતી ॥૧॥વિરામ॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਜਾਚਿਕ ਜਨ ਤੇਰੇ ਇਕੁ ਮਾਗਉ ਦਾਨੁ ਪਿਆਰੇ ॥
હે હરિ! પોતાના યાચક પર કૃપા કરો હું તને એક દાન માંગુ છું
ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਨਿਤ ਸਰਧਾ ਲਾਗੀ ਮੋ ਕਉ ਹਰਿ ਗੁਰੁ ਮੇਲਿ ਸਵਾਰੇ ॥੧॥
મારા મનમાં દરરોજ ગુરુ મેળાપની શ્રદ્ધા લાગી રહે છે મને ગુરુથી મળાવી દો તેથી મારુ જીવન સુધરી જાય ॥૧॥
ਸਾਕਤ ਕਰਮ ਪਾਣੀ ਜਿਉ ਮਥੀਐ ਨਿਤ ਪਾਣੀ ਝੋਲ ਝੁਲਾਰੇ ॥
શાકતના કર્મ જ વ્યર્થ છે જેમ પાણીમાં મંથન કરવામાં આવે છે અને તે દરરોજ જ પાણી-મંથન ની જેમ કર્મ કરે છે જેનાથી કોઈ ફળ મળતું નથી
ਮਿਲਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਕਢਿ ਮਾਖਨ ਕੇ ਗਟਕਾਰੇ ॥੨॥
જેને સંગતિમાં મળીને પરમપદ મેળવી લીધું છે તે દૂધમાંથી માખણ કાઢીને તેનો સ્વાદ લેતો રહે છે ॥૨॥
ਨਿਤ ਨਿਤ ਕਾਇਆ ਮਜਨੁ ਕੀਆ ਨਿਤ ਮਲਿ ਮਲਿ ਦੇਹ ਸਵਾਰੇ ॥
જે મનુષ્ય દરરોજ શારીરિક સ્નાન કરીને તેને શણગારે છે