ਬਾਝੁ ਗੁਰੂ ਗੁਬਾਰਾ ॥
ગુરુ વગર અજ્ઞાન રૂપી ઘોર અંધકાર બની રહે છે
ਮਿਲਿ ਸਤਿਗੁਰ ਨਿਸਤਾਰਾ ॥੨॥
પરંતુ સાચા ગુરુ મળી જાય તો મોક્ષ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ॥૨॥
ਹਉ ਹਉ ਕਰਮ ਕਮਾਣੇ ॥
જીવ અભિમાન માં જેટલા પણ કર્મ કરે છે
ਤੇ ਤੇ ਬੰਧ ਗਲਾਣੇ ॥
આ બધા તેના ગળામાં સંકટ બની જાય છે
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਧਾਰੀ ॥
જેમને હૃદયમાં મારા-મારા રૂપી મમતા ધારણકરી લીધી છે
ਓਹਾ ਪੈਰਿ ਲੋਹਾਰੀ ॥
આ જ તેના પગમાં લોઢાની સાંકળ બની ગઈ છે
ਸੋ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਏਕੁ ਪਛਾਣੈ ॥ ਜਿਸੁ ਹੋਵੈ ਭਾਗੁ ਮਥਾਣੈ ॥੩॥
જેના નસીબ ઉત્તમ હોય છે તે ગુરુથી મેળાપ કરીને પ્રભુને ઓળખી લે છે ॥3॥
ਸੋ ਮਿਲਿਆ ਜਿ ਹਰਿ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ॥
તે જ તેને મળ્યો છે જે પ્રભુના મનને ગમ્યો છે
ਸੋ ਭੂਲਾ ਜਿ ਪ੍ਰਭੂ ਭੁਲਾਇਆ ॥
તે જ ભ્રમમાં ભુલાયેલો છે જેને પ્રભુએ ભુલાવી દીધો છે
ਨਹ ਆਪਹੁ ਮੂਰਖੁ ਗਿਆਨੀ ॥
પોતાની જાતે કોઈ મૂર્ખ તેમજ જ્ઞાની નથી
ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰਾ ॥
હે પ્રભુ! તારો કોઈ અંત તેમજ આર-પાર નથી
ਜਿ ਕਰਾਵੈ ਸੁ ਨਾਮੁ ਵਖਾਨੀ ॥
વાસ્તવમાં જેવું પ્રભુ કરાવે છે તેવું જ જીવનું નામ દુનિયામાં પ્રસિદ્ધ થાય છે
ਜਨ ਨਾਨਕ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰਾ ॥੪॥੧॥੧੭॥
નાનક હંમેશા તારા પર બલિહાર જાય છે ॥૪॥૧॥૧૭॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਮੋਹਨੀ ਮੋਹਿ ਲੀਏ ਤ੍ਰੈ ਗੁਨੀਆ ॥
મોહિની માયાએ ત્રિગુણાત્મક બધા જીવોને મોહી લીધા છે
ਲੋਭਿ ਵਿਆਪੀ ਝੂਠੀ ਦੁਨੀਆ ॥
આ અસત્ય દુનિયા લોભમાં જ ફસાયેલી છે
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਰਿ ਕੈ ਸੰਚੀ ਅੰਤ ਕੀ ਬਾਰ ਸਗਲ ਲੇ ਛਲੀਆ ॥੧॥
જેમણે મારી-મારી કહીને આ માયાને એકત્ર કરી હતી અંતિમ સમયમાં તેમણે પણ આને છીનવી લીધી છે ॥૧॥
ਨਿਰਭਉ ਨਿਰੰਕਾਰੁ ਦਇਅਲੀਆ ॥ ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਗਲੇ ਪ੍ਰਤਿਪਲੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
નિર્ભય, નિરાકાર, દયાળુ પરમાત્મા જ બધા જીવોના પોશાક છે ॥૧॥વિરામ॥
ਏਕੈ ਸ੍ਰਮੁ ਕਰਿ ਗਾਡੀ ਗਡਹੈ ॥
કોઈએ મહેનતથી ધન કમાઈને ખાડામાં દબાવી દીધું છે
ਏਕਹਿ ਸੁਪਨੈ ਦਾਮੁ ਨ ਛਡਹੈ ॥
કોઈ સપનામાં પણ એક પૈસો પણ છોડતા નથી
ਰਾਜੁ ਕਮਾਇ ਕਰੀ ਜਿਨਿ ਥੈਲੀ ਤਾ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨ ਚੰਚਲਿ ਚਲੀਆ ॥੨॥
જે રાજાએ શાસન કરીને થેલીઓ ભરી હતી આ ચંચળ માયા તેની સાથે પણ જતી નથી ॥૨॥
ਏਕਹਿ ਪ੍ਰਾਣ ਪਿੰਡ ਤੇ ਪਿਆਰੀ ॥
કોઈને આ પ્રાણથી પણ વધારે પ્રિય લાગે છે
ਏਕ ਸੰਚੀ ਤਜਿ ਬਾਪ ਮਹਤਾਰੀ ॥
કોઈએ પોતાના માતા-પિતા ને છોડીને માયા એકત્રિત કરી છે
ਸੁਤ ਮੀਤ ਭ੍ਰਾਤ ਤੇ ਗੁਹਜੀ ਤਾ ਕੈ ਨਿਕਟਿ ਨ ਹੋਈ ਖਲੀਆ ॥੩॥
કોઈએ પુત્ર, મિત્ર તેમજ ભાઈથી છુપાવીને આને રાખી છે પરંતુ આ તેની નજીક પણ ઉભી રહી નથી ॥૩॥
ਹੋਇ ਅਉਧੂਤ ਬੈਠੇ ਲਾਇ ਤਾਰੀ ॥
જે અવધૂત બનીને સમાધિ લગાવીને બેઠા છે
ਜੋਗੀ ਜਤੀ ਪੰਡਿਤ ਬੀਚਾਰੀ ॥
જે યોગી, સંન્યાસી, પંડિત અને વિચારકો છે અને
ਗ੍ਰਿਹਿ ਮੜੀ ਮਸਾਣੀ ਬਨ ਮਹਿ ਬਸਤੇ ਊਠਿ ਤਿਨਾ ਕੈ ਲਾਗੀ ਪਲੀਆ ॥੪॥
જે વ્યક્તિ પોતાના ઘર, સ્મશાન તેમજ જંગલમાં રહે છે આ ઉઠીને તેમની પાછળ લાગી જાય છે ॥૪॥
ਕਾਟੇ ਬੰਧਨ ਠਾਕੁਰਿ ਜਾ ਕੇ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਬਸਿਓ ਜੀਅ ਤਾ ਕੈ ॥
જેના બંધન ઠાકુરજીએ કાપી દીધો છે તેના મનમાં હરિ નામ સ્થિત થઈ ગયું છે
ਸਾਧਸੰਗਿ ਭਏ ਜਨ ਮੁਕਤੇ ਗਤਿ ਪਾਈ ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਨਿਹਲੀਆ ॥੫॥੨॥੧੮॥
હે નાનક! જે વ્યક્તિ સાધુ સંગતિમાં બંધનોથી મુક્ત થઈને ગતિ મેળવી ગયા છે તે પ્રભુની કૃપા-દ્રષ્ટિથી નિહાલ થઈ ગયા છે ॥૫॥૨॥૧૮॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਸਿਮਰਹੁ ਏਕੁ ਨਿਰੰਜਨ ਸੋਊ ॥
હે મિત્ર! માત્ર એક પરમાત્માનું જ સ્મરણ કરો
ਜਾ ਤੇ ਬਿਰਥਾ ਜਾਤ ਨ ਕੋਊ ॥
જેનાથી કોઈ પણ ખાલી હાથે જતું નથી
ਮਾਤ ਗਰਭ ਮਹਿ ਜਿਨਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਿਆ ॥
જેણે માતાના ગર્ભમાં પ્રતિપાલન કર્યું
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦੇ ਸਾਜਿ ਸਵਾਰਿਆ ॥
પ્રાણ-શરીર આપીને સુંદર બનાવ્યું
ਸੋਈ ਬਿਧਾਤਾ ਖਿਨੁ ਖਿਨੁ ਜਪੀਐ ॥ ਜਿਸੁ ਸਿਮਰਤ ਅਵਗੁਣ ਸਭਿ ਢਕੀਐ ॥
તે વિધાતા થઈને દરેક ક્ષણ જપતા રહેવું જોઈએ જેને સ્મરણ કરવાથી બધા અવગુણ ઢંકાઈ જાય છે
ਚਰਣ ਕਮਲ ਉਰ ਅੰਤਰਿ ਧਾਰਹੁ ॥
પોતાના અંતરમનમાં તેના ચરણોને ધારણ કરી લો
ਬਿਖਿਆ ਬਨ ਤੇ ਜੀਉ ਉਧਾਰਹੁ ॥
આત્માને વિષય-વિકારોના સમુદ્રથી બચાવી લો
ਕਰਣ ਪਲਾਹ ਮਿਟਹਿ ਬਿਲਲਾਟਾ ॥
કરુણા, પ્રલાપ તેમજ વિલાપ મટી જાય છે
ਜਪਿ ਗੋਵਿਦ ਭਰਮੁ ਭਉ ਫਾਟਾ ॥
પ્રભુનું ભજન કરવાથી ભ્રમ-ભય સમાપ્ત થઈ જાય છે
ਸਾਧਸੰਗਿ ਵਿਰਲਾ ਕੋ ਪਾਏ ॥ ਨਾਨਕੁ ਤਾ ਕੈ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਏ ॥੧॥
કોઈ દુર્લભ પુરુષ જ સાધુ-સંગતિ પ્રાપ્ત કરે છે અને નાનક તો તેના પર બલિહાર જાય છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਮਨਿ ਤਨਿ ਆਧਾਰਾ ॥
હે મિત્ર!રામ નામ જ મન-તનનો આધાર છે
ਜੋ ਸਿਮਰੈ ਤਿਸ ਕਾ ਨਿਸਤਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે સ્મરણ કરે છે તેને મુક્તિ થઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਿਥਿਆ ਵਸਤੁ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨੀ ॥ ਹਿਤੁ ਲਾਇਓ ਸਠ ਮੂੜ ਅਗਿਆਨੀ ॥
મિથ્યા વસ્તુઓને જીવ સત્ય માની લે છે મૂર્ખ અજ્ઞાનીએ માયાથી પ્રેમ લગાવ્યો છે
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਲੋਭ ਮਦ ਮਾਤਾ ॥
તે વાસના, ક્રોધ, લોભના નશામાં મસ્ત રહે છે
ਕਉਡੀ ਬਦਲੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਤਾ ॥
અને કોડીના બદલે પોતાનો દુર્લભ જન્મ વ્યર્થ ગુમાવી દે છે
ਅਪਨਾ ਛੋਡਿ ਪਰਾਇਐ ਰਾਤਾ ॥
તે પોતાના ધનને છોડીને પારકા ધનમાં લીન રહે છે
ਮਾਇਆ ਮਦ ਮਨ ਤਨ ਸੰਗਿ ਜਾਤਾ ॥
માયાના નશામાં મન તનને સાથે જ સમજે છે
ਤ੍ਰਿਸਨ ਨ ਬੂਝੈ ਕਰਤ ਕਲੋਲਾ ॥
તેની તૃષ્ણા મટતી નથી અને આનંદ મગ્ન જ રહે છે
ਊਣੀ ਆਸ ਮਿਥਿਆ ਸਭਿ ਬੋਲਾ ॥
તેની આશા વ્યર્થ છે અને બધા વચન અસત્ય છે
ਆਵਤ ਇਕੇਲਾ ਜਾਤ ਇਕੇਲਾ ॥
તે એકલો જ આવે છે અને એકલો જ ચાલ્યો જાય છે