ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੩ ਅਸਟਪਦੀਆ
મારુ મહેલ ૫ ઘર ૩ અષ્ટપદી
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਭ੍ਰਮਤੇ ਭ੍ਰਮਤੇ ਦੁਲਭ ਜਨਮੁ ਅਬ ਪਾਇਓ ॥੧॥
ચોર્યાસી લાખ યોનિમાં ભટકતા-ભટકતા હવે આ દુર્લભ મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત થયો છે ॥૧॥
ਰੇ ਮੂੜੇ ਤੂ ਹੋਛੈ ਰਸਿ ਲਪਟਾਇਓ ॥
હે મૂર્ખ! તું તુચ્છ પદાર્થોના સ્વાદમાં ફસાયેલો રહે છે
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸੰਗਿ ਬਸਤੁ ਹੈ ਤੇਰੈ ਬਿਖਿਆ ਸਿਉ ਉਰਝਾਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
નામ અમૃત તારા હૃદયમાં સાથે જ રહે છે પરંતુ તું વિષય-વિકારોની સાથે જ ગૂંચવાયેલો રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਰਤਨ ਜਵੇਹਰ ਬਨਜਨਿ ਆਇਓ ਕਾਲਰੁ ਲਾਦਿ ਚਲਾਇਓ ॥੨॥
તું જગતમાં નામ-રૂપી રત્ન-જ્વાહરનો વેપાર કરવા આવ્યો હતો પરંતુ ઉજ્જડ માટી લઈને ચાલ્યો ગયો છે ॥૨॥
ਜਿਹ ਘਰ ਮਹਿ ਤੁਧੁ ਰਹਨਾ ਬਸਨਾ ਸੋ ਘਰੁ ਚੀਤਿ ਨ ਆਇਓ ॥੩॥
જે ઘરમાં તારે સોદા માટે રહેવાનું હતું તે સાચું ઘર તને યાદ આવ્યું નહીં ॥૩॥
ਅਟਲ ਅਖੰਡ ਪ੍ਰਾਣ ਸੁਖਦਾਈ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨਹੀ ਤੁਝੁ ਗਾਇਓ ॥੪॥
અટળ, અખંડ તેમજ પ્રાણોને સુખ આપનાર પ્રભુનું તે એક ક્ષણ પણ તે ભજન કર્યું નથી ॥૪॥
ਜਹਾ ਜਾਣਾ ਸੋ ਥਾਨੁ ਵਿਸਾਰਿਓ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨਹੀ ਮਨੁ ਲਾਇਓ ॥੫॥
જ્યાં તારે જવાનું છે તે સાચા સ્થાનને ભુલાવી દીધું છે અને એક પળ પણ પરમાત્મામાં મન લગાવ્યું નથી ॥૫॥
ਪੁਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ਗ੍ਰਿਹ ਦੇਖਿ ਸਮਗ੍ਰੀ ਇਸ ਹੀ ਮਹਿ ਉਰਝਾਇਓ ॥੬॥
તું જીવનભર પોતાના પુત્ર, પત્ની, ઘર વગેરે સામગ્રીમાં ગૂંચવાયેલ રહે છે ॥૬॥
ਜਿਤੁ ਕੋ ਲਾਇਓ ਤਿਤ ਹੀ ਲਾਗਾ ਤੈਸੇ ਕਰਮ ਕਮਾਇਓ ॥੭॥
તને જ્યાં લગાડવામાં આવ્યો ત્યાં જ લાગેલો રહ્યો અને તેવા જ કર્મ કરતો રહ્યો ॥૭॥
ਜਉ ਭਇਓ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਤਾ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਾਇਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਬ੍ਰਹਮੁ ਧਿਆਇਓ ॥੮॥੧॥
હે નાનક! જ્યારે પ્રભુ કૃપાળુ થઈ ગયા તો તેને સાધુઓની સંગતિ મળી ગઈ અને ત્યારે બ્રહ્મનું ધ્યાન કર્યું ॥૮॥૧॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਕਰਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਰਾਖਿ ਲੀਨੋ ਭਇਓ ਸਾਧੂ ਸੰਗੁ ॥
પ્રભુએ કૃપા કરીને બચાવી લીધો છે અને સાધુઓનો સંગ પ્રાપ્ત થઈ ગયો છે
ਹਰਿ ਨਾਮ ਰਸੁ ਰਸਨਾ ਉਚਾਰੈ ਮਿਸਟ ਗੂੜਾ ਰੰਗੁ ॥੧॥
આ જીભ ખુબ મજા લઈને હરિ-નામ જપતી રહે છે અને તેને ઊંડો મીઠો રંગ લાગી ગયો છે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਮਾਨ ਕੋ ਅਸਥਾਨੁ ॥ ਮੀਤ ਸਾਜਨ ਸਖਾ ਬੰਧਪੁ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਜਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પ્રભુ મનના અવલમ્ય છે તે અંતર્યામી જ મારો સાચો મિત્ર, સાજન, સખા તેમજ બંધુ સમજો ॥૧॥વિરામ॥
ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰੁ ਜਿਨਿ ਉਪਾਇਓ ਸਰਣਿ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਗਹੀ ॥
જેણે આ સંસાર-સમુદ્ર ઉત્પન્ન કર્યો છે મેં તે પ્રભુની શરણ લીધી છે
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦੀ ਪ੍ਰਭੁ ਅਰਾਧੇ ਜਮਕੰਕਰੁ ਕਿਛੁ ਨ ਕਹੀ ॥੨॥
ગુરુ-કૃપાથી પ્રભુની આરાધના કરી છે તેથી યમદૂત પણ કઈ કહેતા નથી ॥૨॥
ਮੋਖ ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰਿ ਜਾ ਕੈ ਸੰਤ ਰਿਦਾ ਭੰਡਾਰੁ ॥
જેના દરવાજા મોક્ષ તેમજ મુક્તિદાયક છે જેના નામનો ભંડાર સંતોના હૃદયમાં છે
ਜੀਅ ਜੁਗਤਿ ਸੁਜਾਣੁ ਸੁਆਮੀ ਸਦਾ ਰਾਖਣਹਾਰੁ ॥੩॥
તે જીવનયુક્તિના જ્ઞાતા, ચતુર સ્વામી હંમેશા રક્ષા કરનાર છે ॥૩॥
ਦੂਖ ਦਰਦ ਕਲੇਸ ਬਿਨਸਹਿ ਜਿਸੁ ਬਸੈ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
જેના મનમાં વસી જાય છે તેના દુઃખ-દર્દ તેમજ બધા ક્લેશ માટી જાય છે
ਮਿਰਤੁ ਨਰਕੁ ਅਸਥਾਨ ਬਿਖੜੇ ਬਿਖੁ ਨ ਪੋਹੈ ਤਾਹਿ ॥੪॥
મૃત્યુ, દુઃખદાયી નર્ક સ્થાન તેમજ માયા રૂપી ઝેર પણ તેને પ્રભાવિત કરતું નથી ॥૪॥
ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਨਵ ਨਿਧਿ ਜਾ ਕੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪਰਵਾਹ ॥
જેના ઘરમાં નામ અમૃતનો પ્રવાહ હોય છે રીદ્ધીઓ-સિદ્ધિઓ અને નવ નિધિ સેવામાં લીન રહે છે
ਆਦਿ ਅੰਤੇ ਮਧਿ ਪੂਰਨ ਊਚ ਅਗਮ ਅਗਾਹ ॥੫॥
તે અગમ્ય, અથાહ, સર્વોચ્ચ પરમાત્મા આદિ, મધ્ય તેમજ અંતમાં હંમેશા હાજર છે ॥૫॥
ਸਿਧ ਸਾਧਿਕ ਦੇਵ ਮੁਨਿ ਜਨ ਬੇਦ ਕਰਹਿ ਉਚਾਰੁ ॥
મોટા-મોટા સિદ્ધ સાધક, દેવગણ, મુનિજન તેમજ વેદ પ્રભુની સ્તુતિ કરે છે
ਸਿਮਰਿ ਸੁਆਮੀ ਸੁਖ ਸਹਜਿ ਭੁੰਚਹਿ ਨਹੀ ਅੰਤੁ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ॥੬॥
તે પોતાના સ્વામીનું સ્મરણ કરીને આધ્યાત્મિક સુખ પ્રાપ્ત કરે છે જેનો કોઈ અંત અને આર-પાર નથી ॥૬॥
ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਾਛਤ ਮਿਟਹਿ ਖਿਨ ਮਹਿ ਰਿਦੈ ਜਪਿ ਭਗਵਾਨ ॥
હૃદયમાં પ્રભુનું નામ જપવાથી ક્ષણમાં અનેક પાપ મટી જાય છે
ਪਾਵਨਾ ਤੇ ਮਹਾ ਪਾਵਨ ਕੋਟਿ ਦਾਨ ਇਸਨਾਨ ॥੭॥
પરમાત્માનું નામ મહા પાવન છે તેને જપવાથી કરોડો દાન-પુણ્ય અને તીર્થ સ્નાનનું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૭॥
ਬਲ ਬੁਧਿ ਸੁਧਿ ਪਰਾਣ ਸਰਬਸੁ ਸੰਤਨਾ ਕੀ ਰਾਸਿ ॥
સંતજનોની ધન-રાશિ, બળ, બુદ્ધિજ્ઞાન, પ્રાણ બધું છે
ਬਿਸਰੁ ਨਾਹੀ ਨਿਮਖ ਮਨ ਤੇ ਨਾਨਕ ਕੀ ਅਰਦਾਸਿ ॥੮॥੨॥
હે પરમાત્મા! નાનકની પ્રાર્થના છે કે મનથી ક્ષણ પણ ન ભૂલીશ ॥૮॥૨॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਸਸਤ੍ਰਿ ਤੀਖਣਿ ਕਾਟਿ ਡਾਰਿਓ ਮਨਿ ਨ ਕੀਨੋ ਰੋਸੁ ॥
કોઈ તીક્ષ્ણ ઓજારથી વૃક્ષો કાપી નાખે છે પરંતુ તે મનમાં ક્રોધ કરતા નથી
ਕਾਜੁ ਉਆ ਕੋ ਲੇ ਸਵਾਰਿਓ ਤਿਲੁ ਨ ਦੀਨੋ ਦੋਸੁ ॥੧॥
તેનું કાર્ય સંપૂર્ણ કરી દે છે અને થોડો પણ એને થોડો પણ દોષ આપતા નથી ॥૧॥
ਮਨ ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਰਉ ਨਿਤ ਨੀਤਿ ॥
હે મન! દરરોજ રામનામનું ભજન કરો
ਦਇਆਲ ਦੇਵ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਸੁਨਿ ਸੰਤਨਾ ਕੀ ਰੀਤਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
દયાળુ-કૃપાળુ ગોવિંદનું ધ્યાન કરવાવાળા સંતજનોનું આચરણ સાંભળો ॥૧॥વિરામ॥