ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਵਤ ਦੇਵ ਸਬੈ ਮੁਨਿ ਇੰਦ੍ਰ ਮਹਾ ਸਿਵ ਜੋਗ ਕਰੀ ॥
તે ગુરુનો અંત બધા દેવી – દેવતાઓ, ઋષિ સ્વર્ગીય ઇન્દ્ર તેમજ યોગ-સાધનામાં લીન મહાદેવ શિવ પણ શોધી શક્યા નહીં.
ਫੁਨਿ ਬੇਦ ਬਿਰੰਚਿ ਬਿਚਾਰਿ ਰਹਿਓ ਹਰਿ ਜਾਪੁ ਨ ਛਾਡੵਿਉ ਏਕ ਘਰੀ ॥
બ્રહ્મા વેદોનું ચિંતન કરતા રહ્યા, પરંતુ તેમણે પણ એક ક્ષણ માટે પણ પરમાત્માનો જપ છોડ્યો નહીં.
ਮਥੁਰਾ ਜਨ ਕੋ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨ ਦਯਾਲੁ ਹੈ ਸੰਗਤਿ ਸ੍ਰਿਸ੍ਟਿ ਨਿਹਾਲੁ ਕਰੀ ॥
સેવક મથુરાના પ્રભુ ગુરુ અર્જુન દીનદયાળુ છે, તેઓ સંગત મંડળ સહિત સમગ્ર વિશ્વને ખુશ કરી રહ્યા છે.
ਰਾਮਦਾਸਿ ਗੁਰੂ ਜਗ ਤਾਰਨ ਕਉ ਗੁਰ ਜੋਤਿ ਅਰਜੁਨ ਮਾਹਿ ਧਰੀ ॥੪॥
વિશ્વને બચાવવા માટે ગુરુ રામદાસે પોતાની જ્યોતિ ગુરુ અર્જુન દેવમાં પ્રવિષ્ટ કરી || ૪ ||
ਜਗ ਅਉਰੁ ਨ ਯਾਹਿ ਮਹਾ ਤਮ ਮੈ ਅਵਤਾਰੁ ਉਜਾਗਰੁ ਆਨਿ ਕੀਅਉ ॥
જગતમાં પાપોથી બચાવનાર તેમના સિવાય બીજું કોઈ નથી, તેથી ઈશ્વરે ગુરુ અર્જુન દેવના રૂપમાં વિશ્વમાં અવતાર લીધો છે.
ਤਿਨ ਕੇ ਦੁਖ ਕੋਟਿਕ ਦੂਰਿ ਗਏ ਮਥੁਰਾ ਜਿਨੑ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਪੀਅਉ ॥
મથુરા ભાટ કહે છે કે જે લોકોએ ગુરુ-સંગતમાં હરિનામામૃતનું સેવન કર્યું છે, એમના કરોડો દુ:ખ દૂર થયા છે.
ਇਹ ਪਧਤਿ ਤੇ ਮਤ ਚੂਕਹਿ ਰੇ ਮਨ ਭੇਦੁ ਬਿਭੇਦੁ ਨ ਜਾਨ ਬੀਅਉ ॥
હે સજ્જનો! આ સત્યની દૃષ્ટિ ગુમાવશો નહીં, ગુરુ અર્જુન ઈશ્વરથી ભિન્ન છે એવું માનશો નહીં.
ਪਰਤਛਿ ਰਿਦੈ ਗੁਰ ਅਰਜੁਨ ਕੈ ਹਰਿ ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮਿ ਨਿਵਾਸੁ ਲੀਅਉ ॥੫॥
ગુરુ અર્જુન દેવજીના હૃદયમાં પરમ બ્રહ્મનો વાસ છે. || ૫ ||
ਜਬ ਲਉ ਨਹੀ ਭਾਗ ਲਿਲਾਰ ਉਦੈ ਤਬ ਲਉ ਭ੍ਰਮਤੇ ਫਿਰਤੇ ਬਹੁ ਧਾਯਉ ॥
જ્યાં સુધી અમારા કપાળે ભાગ્યોદય ન હતું ત્યાં સુધી અમે ઘણું ભટકતા રહ્યા.
ਕਲਿ ਘੋਰ ਸਮੁਦ੍ਰ ਮੈ ਬੂਡਤ ਥੇ ਕਬਹੂ ਮਿਟਿ ਹੈ ਨਹੀ ਰੇ ਪਛੁਤਾਯਉ ॥
કળિયુગના ઘોર સમુદ્રમાં ડૂબી રહ્યા હતા અને સંસાર સાગરમાં ડૂબી જવાનો પસ્તાવો ક્યારેય સમાપ્ત થતો ન હતો.
ਤਤੁ ਬਿਚਾਰੁ ਯਹੈ ਮਥੁਰਾ ਜਗ ਤਾਰਨ ਕਉ ਅਵਤਾਰੁ ਬਨਾਯਉ ॥
ભાટ મથુરા કહે છે કે સત્ય એ છે કે ઈશ્વરે વિશ્વને બચાવવા માટે ગુરુ અર્જુન દેવના રૂપમાં અવતાર લીધો હતો.
ਜਪੵਉ ਜਿਨੑ ਅਰਜੁਨ ਦੇਵ ਗੁਰੂ ਫਿਰਿ ਸੰਕਟ ਜੋਨਿ ਗਰਭ ਨ ਆਯਉ ॥੬॥
જેમણે ગુરુ અર્જુન દેવજીનો જાપ કર્યો, તેઓ ફરીથી ગર્ભધારણના જોખમમાં આવ્યા નથી. || ૬ ||
ਕਲਿ ਸਮੁਦ੍ਰ ਭਏ ਰੂਪ ਪ੍ਰਗਟਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਉਧਾਰਨੁ ॥
વિશ્વને કલિયુગના મહાસાગરમાંથી મુક્ત કરવા માટે ગુરુ અર્જુન દેવજી ઈશ્વરના રૂપમાં પ્રગટ થયા છે.
ਬਸਹਿ ਸੰਤ ਜਿਸੁ ਰਿਦੈ ਦੁਖ ਦਾਰਿਦ੍ਰ ਨਿਵਾਰਨੁ ॥
જેના હૃદયમાં શાંતિ અને સત્યનો સ્ત્રોત રહે છે, તે દુઃખ અને ગરીબીને દૂર કરનાર છે.
ਨਿਰਮਲ ਭੇਖ ਅਪਾਰ ਤਾਸੁ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਈ ॥
તેઓ નિર્મળ હરિ સ્વરૂપ છે, તેમના સિવાય બીજું કોઈ નથી.
ਮਨ ਬਚ ਜਿਨਿ ਜਾਣਿਅਉ ਭਯਉ ਤਿਹ ਸਮਸਰਿ ਸੋਈ ॥
જેણે મનને વચનથી પાળ્યું છે, તે એવા થયા છે.
ਧਰਨਿ ਗਗਨ ਨਵ ਖੰਡ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਸ੍ਵਰੂਪੀ ਰਹਿਓ ਭਰਿ ॥
ધરતી, આકાશ અને નવ ખંડમાં જ્યોતિ સ્વરૂપ (ગુરુ અર્જુન) જ વિદ્યમાન છે.
ਭਨਿ ਮਥੁਰਾ ਕਛੁ ਭੇਦੁ ਨਹੀ ਗੁਰੁ ਅਰਜੁਨੁ ਪਰਤਖੵ ਹਰਿ ॥੭॥੧੯॥
મથુરા ભાટ કહે છે કે ગુરુ અર્જુન દેવ જ સાક્ષાત પરમાત્મા છે, આ માં કોઈ ફરક નથી ||૭||૧૯||
ਅਜੈ ਗੰਗ ਜਲੁ ਅਟਲੁ ਸਿਖ ਸੰਗਤਿ ਸਭ ਨਾਵੈ ॥
અટલ અને અજય ગંગાજલ (હરિનામામૃતના રૂપમાં) ગુરુ અર્જુન દેવજી પાસે વહે છે, અને સમગ્ર શિષ્ય મંડળ નિયમિતપણે તેમાં સ્નાન કરે છે.
ਨਿਤ ਪੁਰਾਣ ਬਾਚੀਅਹਿ ਬੇਦ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਖਿ ਗਾਵੈ ॥
ગુરુના દરબારમાં નિત્ય હરિનામનો જાપ, વાણી સ્વરૂપે પુરાણોનું વાંચન થઈ રહ્યું છે અને બ્રહ્મા મુખેથી વેદોનું ગાન કરી રહ્યા છે એટલે કે ગુરુની વાણી પુરાણ-વેદ છે.
ਅਜੈ ਚਵਰੁ ਸਿਰਿ ਢੁਲੈ ਨਾਮੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਮੁਖਿ ਲੀਅਉ ॥
અજય ચાવર ગુરુના મસ્તક પર ઝૂલે છે અને તે પોતાના મોંથી હરિ-નામામૃતનો જાપ કરે છે.
ਗੁਰ ਅਰਜੁਨ ਸਿਰਿ ਛਤ੍ਰੁ ਆਪਿ ਪਰਮੇਸਰਿ ਦੀਅਉ ॥
વાસ્તવમાં આ છત્ર પરમેશ્વરે અર્જુન દેવના મસ્તક પર સ્વયં સોંપ્યું છે.
ਮਿਲਿ ਨਾਨਕ ਅੰਗਦ ਅਮਰ ਗੁਰ ਗੁਰੁ ਰਾਮਦਾਸੁ ਹਰਿ ਪਹਿ ਗਯਉ ॥
શ્રી ગુરુનાનક દેવજી, શ્રી ગુરુ અંગદ દેવજી, શ્રી ગુરુ અમરદાસજી (ત્યારબાદ) શ્રી ગુરુ રામદાસ ૐકાર સ્વરૂપ પરમેશ્વરમાં વિલીન થયા.
ਹਰਿਬੰਸ ਜਗਤਿ ਜਸੁ ਸੰਚਰੵਉ ਸੁ ਕਵਣੁ ਕਹੈ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਮੁਯਉ ॥੧॥
હરિબન્સ કહે છે કે ગુરુની ખ્યાતિ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ ગઈ છે, તેથી કોઈ કહી શકે નહીં કે ગુરુ (રામદાસજી) દુનિયામાં નથી. || ૧ ||
ਦੇਵ ਪੁਰੀ ਮਹਿ ਗਯਉ ਆਪਿ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਭਾਯਉ ॥
શ્રી ગુરુ રામદાસજી દેવપુરી વૈકુંઠ ગયા, આ સ્વયં પરમેશરની અનુમતિથી થયું.
ਹਰਿ ਸਿੰਘਾਸਣੁ ਦੀਅਉ ਸਿਰੀ ਗੁਰੁ ਤਹ ਬੈਠਾਯਉ ॥
ઈશ્વરે શ્રી ગુરુ રામદાસજીને સિંહાસન આપીને બિરાજમાન કર્યા.
ਰਹਸੁ ਕੀਅਉ ਸੁਰ ਦੇਵ ਤੋਹਿ ਜਸੁ ਜਯ ਜਯ ਜੰਪਹਿ ॥
દેવતાઓએ સ્તોત્રો ઉચ્ચાર્યા અને કીર્તિ ગાતા ગાતા તેઓ જય જયકાર કરવા લાગ્યા.
ਅਸੁਰ ਗਏ ਤੇ ਭਾਗਿ ਪਾਪ ਤਿਨੑ ਭੀਤਰਿ ਕੰਪਹਿ ॥
અસુરો બધા ભાગી ગયા અને તેમના પાપો તેમના હૃદયમાં ધ્રૂજ્યા.
ਕਾਟੇ ਸੁ ਪਾਪ ਤਿਨੑ ਨਰਹੁ ਕੇ ਗੁਰੁ ਰਾਮਦਾਸੁ ਜਿਨੑ ਪਾਇਯਉ ॥
જેઓએ શ્રી ગુરુ રામદાસજીને પામ્યા છે તેમના તમામ પાપો કપાઈ ગયા છે.
ਛਤ੍ਰੁ ਸਿੰਘਾਸਨੁ ਪਿਰਥਮੀ ਗੁਰ ਅਰਜੁਨ ਕਉ ਦੇ ਆਇਅਉ ॥੨॥੨੧॥੯॥੧੧॥੧੦॥੧੦॥੨੨॥੬੦॥੧੪੩॥
આ રીતે શ્રી ગુરુ રામદાસજીએ પૃથ્વીનું છત્ર અને સિંહાસન ગુરુ અર્જુન દેવજીને સોંપ્યું છે. || ૨ || ૨૧ || ૯ || ૧૧ || ૧૦ || ૧૦ || ૨૨ || ૬૦ || ૧૪૩ ||