ਭੈ ਨਿਰਭਉ ਮਾਣਿਅਉ ਲਾਖ ਮਹਿ ਅਲਖੁ ਲਖਾਯਉ ॥
ગુરુ અર્જન દેવજી એ નિર્ભય ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર કર્યો છે, જે લાખોમાં અદ્રશ્ય છે.
ਅਗਮੁ ਅਗੋਚਰ ਗਤਿ ਗਭੀਰੁ ਸਤਿਗੁਰਿ ਪਰਚਾਯਉ ॥
સદ્દગુરુ રામદાસે તમને મન અને વાણીથી પરે, અત્યંત ગંભીર ઈશ્વરનો ઉપદેશ આપ્યો.
ਗੁਰ ਪਰਚੈ ਪਰਵਾਣੁ ਰਾਜ ਮਹਿ ਜੋਗੁ ਕਮਾਯਉ ॥
ગુરુના ઉપદેશોમાં સફળ થઈને, ગુરુ અર્જુન દેવજીએ રાજ્યમાં યોગ કર્યા છે.
ਧੰਨਿ ਧੰਨਿ ਗੁਰੁ ਧੰਨਿ ਅਭਰ ਸਰ ਸੁਭਰ ਭਰਾਯਉ ॥
ધન્ય છે ગુરુ અર્જુન દેવ જી, જેમણે ખાલી હૃદયને નામ રસથી ભરી દીધું છે.
ਗੁਰ ਗਮ ਪ੍ਰਮਾਣਿ ਅਜਰੁ ਜਰਿਓ ਸਰਿ ਸੰਤੋਖ ਸਮਾਇਯਉ ॥
ગુરુની પદવીને લીધે તેઓ અજર અવસ્થામાં સ્થિર રહ્યા અને સંતોષના સરોવરમાં વિલીન થઈ ગયા.
ਗੁਰ ਅਰਜੁਨ ਕਲੵੁਚਰੈ ਤੈ ਸਹਜਿ ਜੋਗੁ ਨਿਜੁ ਪਾਇਯਉ ॥੮॥
કવિ કલસહરે કહ્યું છે કે હે ગુરુ અર્જુન! તમે કુદરતી સહજ યોગ પ્રાપ્ત કર્યો છે || ૮ ||
ਅਮਿਉ ਰਸਨਾ ਬਦਨਿ ਬਰ ਦਾਤਿ ਅਲਖ ਅਪਾਰ ਗੁਰ ਸੂਰ ਸਬਦਿ ਹਉਮੈ ਨਿਵਾਰੵਉ ॥
હે ગુરુ અર્જુન! તમારા મુખપત્રમાંથી હરિનામામૃતની વર્ષા થાય છે, તમે તમારા શિષ્યો-ભક્તોને વરદાન આપો છો, તમે અપાર સ્વરૂપમાં પરમાત્મા બનો, તમે શબ્દોના પ્રકાશ અને અહંકારને દૂર કરનાર છો.
ਪੰਚਾਹਰੁ ਨਿਦਲਿਅਉ ਸੁੰਨ ਸਹਜਿ ਨਿਜ ਘਰਿ ਸਹਾਰੵਉ ॥
હે ગુરુ અર્જુન! તમે પાંચ અવગુણોનો અંત આણ્યો છે. તમે અજ્ઞાન અને દુર્ગુણોનો નાશ કર્યો છે, તમે સહજ સમાધિ ઈશ્વરના ધ્યાનમાં શૂન્યતાની સ્થિતિમાં રહો છો.
ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਲਾਗਿ ਜਗ ਉਧਰੵਉ ਸਤਿਗੁਰੁ ਰਿਦੈ ਬਸਾਇਅਉ ॥
હરિનામ સંકીર્તનમાં તલ્લીન થઈને તમે જગતના લોકોનો ઉદ્ધાર કર્યો છે અને સદ્દગુરુ રામદાસને હૃદયમાં સ્થાપિત કર્યા છે.
ਗੁਰ ਅਰਜੁਨ ਕਲੵੁਚਰੈ ਤੈ ਜਨਕਹ ਕਲਸੁ ਦੀਪਾਇਅਉ ॥੯॥
કલસહાર કવિ કહે છે કે હે ગુરુ અર્જુન! તમે જનકની જેમ જ્ઞાનનો દીવો પ્રગટાવ્યો છે.||૯||
ਸੋਰਠੇ ॥
સોરઠે ||
ਗੁਰੁ ਅਰਜੁਨੁ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਮਾਣੁ ਪਾਰਥਉ ਚਾਲੈ ਨਹੀ ॥
ગુરુ અર્જુન દેવજી ઈશ્વરનું સ્વરૂપ છે, તેઓ પાંડવ અર્જુનની જેમ કાર્યથી વિચલિત થતા નથી.
ਨੇਜਾ ਨਾਮ ਨੀਸਾਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰਿਅਉ ॥੧॥
પરમાત્માનું નામ તેમની ધજા છે અને સતીગુરુના ઉપદેશથી તેમનું જીવન સફળ બન્યું છે. ||૧||
ਭਵਜਲੁ ਸਾਇਰੁ ਸੇਤੁ ਨਾਮੁ ਹਰੀ ਕਾ ਬੋਹਿਥਾ ॥
આ ભવસાગર દુસ્તર છે, હરિનામ સેતુ તેમજ તેને પાર કરનાર જહાજ છે.
ਤੁਅ ਸਤਿਗੁਰ ਸੰ ਹੇਤੁ ਨਾਮਿ ਲਾਗਿ ਜਗੁ ਉਧਰੵਉ ॥੨॥
હે ગુરુ અર્જુન! તમે હંમેશા તમારા સદ્દગુરુના પ્રેમમાં છો અને પ્રભુ નામમાં વ્યસ્ત રહીને જગતનો ઉદ્ધાર કર્યો છે. || ૨ ||
ਜਗਤ ਉਧਾਰਣੁ ਨਾਮੁ ਸਤਿਗੁਰ ਤੁਠੈ ਪਾਇਅਉ ॥
હે ગુરુ અર્જુન! સદ્દગુરુની પ્રસન્નતાથી તમે સંસારના ઉદ્ધાર માટે હરીનામ પામ્યા છો.
ਅਬ ਨਾਹਿ ਅਵਰ ਸਰਿ ਕਾਮੁ ਬਾਰੰਤਰਿ ਪੂਰੀ ਪੜੀ ॥੩॥੧੨॥
ગુરુ-ઘરમાં બધું પૂર્ણ થાય છે, તેથી હવે કોઈની સાથે લગાવ નથી. || ૩ || ૧૨ ||
ਜੋਤਿ ਰੂਪਿ ਹਰਿ ਆਪਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕੁ ਕਹਾਯਉ ॥
જ્યોતિ સ્વરૂપ પરમેશ્વર તમે ગુરુ નાનક કહેવાયા છો.
ਤਾ ਤੇ ਅੰਗਦੁ ਭਯਉ ਤਤ ਸਿਉ ਤਤੁ ਮਿਲਾਯਉ ॥
પછી એ જ જ્યોત સાથે જ્યોત મળીને ગુરુ અંગદ અવતાર બન્યા.
ਅੰਗਦਿ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ਅਮਰੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਥਿਰੁ ਕੀਅਉ ॥
ગુરુ અંગદે કૃપા કરીને ગુરુ અમરદાસજીને ગુરુ નાનકની ગાદી પર નિયુક્ત કર્યા.
ਅਮਰਦਾਸਿ ਅਮਰਤੁ ਛਤ੍ਰੁ ਗੁਰ ਰਾਮਹਿ ਦੀਅਉ ॥
પછી ગુરુ અમરદાસે આ અમૃત છત્ર ગુરુ રામદાસને આપ્યું.
ਗੁਰ ਰਾਮਦਾਸ ਦਰਸਨੁ ਪਰਸਿ ਕਹਿ ਮਥੁਰਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਯਣ ॥
મથુરાના કવિએ કહ્યું છે કે ગુરુ રામદાસના દર્શન સ્પર્શથી ગુરુ અર્જુન દેવજીની વાણી અમૃતમય બની ગઈ.
ਮੂਰਤਿ ਪੰਚ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੁਰਖੁ ਗੁਰੁ ਅਰਜੁਨੁ ਪਿਖਹੁ ਨਯਣ ॥੧॥
“(કવિ કહે છે કે) તેમણે ખચકાટ વિના પાંચમા ગુરુ, ગુરુ અર્જુન દેવજીને તેમની આંખોથી એક વાસ્તવિક ભગવાનની મૂર્તિ તરીકે જોયા છે.|| ૧ ||
ਸਤਿ ਰੂਪੁ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਧਰਿਓ ਉਰਿ ॥
ગુરુ અર્જુન દેવજી સત્યના મૂર્ત સ્વરૂપ છે અને તેમના હૃદયમાં સત્ય સ્વરૂપ ઈશ્વર તેમજ સત્ય અને સંતોષને ગ્રહણ કર્યા છે.
ਆਦਿ ਪੁਰਖਿ ਪਰਤਖਿ ਲਿਖੵਉ ਅਛਰੁ ਮਸਤਕਿ ਧੁਰਿ ॥
સર્જકે શરૂઆતથી જ તેમના કપાળ પર આવું ભાગ્ય લખેલું છે.
ਪ੍ਰਗਟ ਜੋਤਿ ਜਗਮਗੈ ਤੇਜੁ ਭੂਅ ਮੰਡਲਿ ਛਾਯਉ ॥
તેમનામાં સાક્ષાત પ્રભુરૂપી જ્યોતિનો પ્રકાશ ઝળકે છે અને તેમનું તેજ સમગ્ર પૃથ્વી પર પ્રસરી રહ્યું છે.
ਪਾਰਸੁ ਪਰਸਿ ਪਰਸੁ ਪਰਸਿ ਗੁਰਿ ਗੁਰੂ ਕਹਾਯਉ ॥
તે ગુરુ રામદાસ રૂપી પારસના સ્પર્શથી પારસ રૂપ ગુરુ કહેવાય છે
ਭਨਿ ਮਥੁਰਾ ਮੂਰਤਿ ਸਦਾ ਥਿਰੁ ਲਾਇ ਚਿਤੁ ਸਨਮੁਖ ਰਹਹੁ ॥
મથુરાના કવિએ કહ્યું છે કે સત્યની મૂર્તિ ગુરુ અર્જુનનું ધ્યાન કરો અને હૃદયપૂર્વક તેમની સામે રહો.
ਕਲਜੁਗਿ ਜਹਾਜੁ ਅਰਜੁਨੁ ਗੁਰੂ ਸਗਲ ਸ੍ਰਿਸ੍ਟਿ ਲਗਿ ਬਿਤਰਹੁ ॥੨॥
ગુરુ અર્જુન દેવજી કળિયુગમાં એક જહાજ સમાન છે, સમગ્ર સૃષ્ટિ તેમના ચરણોમાં ચાલીને સંસાર સાગરને પાર કરી શકે છે || ૨ ||
ਤਿਹ ਜਨ ਜਾਚਹੁ ਜਗਤ੍ਰ ਪਰ ਜਾਨੀਅਤੁ ਬਾਸੁਰ ਰਯਨਿ ਬਾਸੁ ਜਾ ਕੋ ਹਿਤੁ ਨਾਮ ਸਿਉ ॥
હે જિજ્ઞાસુઓ! તે દાનવીર ગુરુ (અર્જુન) પાસેથી (ઈચ્છાઓ) માંગો, જે આખા જગતમાં આદરણીય છે, જે રાત-દિવસ પ્રભુની ભક્તિમાં લીન રહે છે.
ਪਰਮ ਅਤੀਤੁ ਪਰਮੇਸੁਰ ਕੈ ਰੰਗਿ ਰੰਗੵੌ ਬਾਸਨਾ ਤੇ ਬਾਹਰਿ ਪੈ ਦੇਖੀਅਤੁ ਧਾਮ ਸਿਉ ॥
તે પરમ વૈરાગ્યવાન છે અને પરમેશ્વરના રંગમાં રંગાયેલા છે, તે ઈચ્છાઓથી પર છે અને ગૃહસ્થ પણ દેખાય છે.
ਅਪਰ ਪਰੰਪਰ ਪੁਰਖ ਸਿਉ ਪ੍ਰੇਮੁ ਲਾਗੵੌ ਬਿਨੁ ਭਗਵੰਤ ਰਸੁ ਨਾਹੀ ਅਉਰੈ ਕਾਮ ਸਿਉ ॥
તે અપ્રતિમ પરમપુરુષના પ્રેમમાં મગ્ન રહે છે અને તેની પાસે ભગવંત ભજન રસ સિવાય બીજું કોઈ કામ નથી.
ਮਥੁਰਾ ਕੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸ੍ਰਬ ਮਯ ਅਰਜੁਨ ਗੁਰੁ ਭਗਤਿ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਾਇ ਰਹਿਓ ਮਿਲਿ ਰਾਮ ਸਿਉ ॥੩॥
ભાટ મથુરા માટે ગુરુ અર્જુન સર્વવ્યાપી પ્રભુ છે અને ભક્તિ ખાતર તેઓ હંમેશા રામમાં લીન રહે છે. ||૩||