ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સારંગ મહેલ ૪॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਦੇਹੁ ਪਿਆਰੇ ॥
હે પ્રેમાળ પરમાત્મા! મને અમૃત-નામ આપ.
ਜਿਨ ਊਪਰਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਤਿਨ ਕੇ ਕਾਜ ਸਵਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેનું મન ગુરુ પર સંપૂર્ણ વિશ્વાસપાત્ર થઈ ગયું છે, તેના બધા કાર્ય સિદ્ધ થઈ ગયા છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜੋ ਜਨ ਦੀਨ ਭਏ ਗੁਰ ਆਗੈ ਤਿਨ ਕੇ ਦੂਖ ਨਿਵਾਰੇ ॥
જે લોકો ગુરુની સમક્ષ વિનમ્ર ભાવનાથી આવ્યા છે, તેને તેના દુઃખોનું નિવારણ કરી દીધું છે.
ਅਨਦਿਨੁ ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਗੁਰ ਆਗੈ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰੇ ॥੧॥
તે દિવસ-રાત ગુરુની સન્મુખ ભક્તિ કરે છે અને ગુરુના ઉપદેશથી તેનું જીવન સંવરી જાય છે ॥૧॥
ਹਿਰਦੈ ਨਾਮੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਰਸਨਾ ਰਸੁ ਗਾਵਹਿ ਰਸੁ ਬੀਚਾਰੇ ॥
જેના હૃદયમાં અમૃત નામનો રસ છે, જીભથી હરિ નામ રસનું ગુણગાન કરે અને આ નામ રસનું ચિંતન કરે છે.
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਚੀਨੑਿਆ ਓਇ ਪਾਵਹਿ ਮੋਖ ਦੁਆਰੇ ॥੨॥
જે ગુરુની કૃપાથી અમૃત-નામનું મહત્વ જાણી લે છે, તે મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે ॥૨॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਅਚਲੁ ਅਚਲਾ ਮਤਿ ਜਿਸੁ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੇ ॥
સાચો ગુરુ સ્થિર છે, તેનો મત પણ સ્થિર છે અને પ્રભુ નામનો આધાર તે દ્રઢ રહે છે.
ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਜੀਉ ਦੇਵਉ ਅਪੁਨਾ ਹਉ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਬਲਿਹਾਰੇ ॥੩॥
આવા સદ્દગુરુ પર હું બલિહાર જાવ છું અને મન-શરીર, પ્રાણ વગેરે પોતાનું સર્વસ્વ તેને અર્પણ કરું છું ॥૩॥
ਮਨਮੁਖ ਭ੍ਰਮਿ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਲਾਗੇ ਅੰਤਰਿ ਅਗਿਆਨ ਗੁਬਾਰੇ ॥
સ્વેચ્છાચારી મનુષ્ય દ્વેતભાવને કારણે ભટકતો રહે છે અને તેના અંતર્મનમાં અજ્ઞાનનો અંધકાર બની રહે છે.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵੈ ਨਾ ਉਰਵਾਰਿ ਨ ਪਾਰੇ ॥੪॥
આવા જીવને દાતા સદ્દગુરુ નજરે આવતો નથી, પરિણામ સ્વરૂપ તે લોક-પરલોક ક્યાંયનો રહેતો નથી ॥૪॥
ਸਰਬੇ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਵਿਆ ਸੁਆਮੀ ਸਰਬ ਕਲਾ ਕਲ ਧਾਰੇ ॥
બધા શરીરોમાં સ્વામી પ્રભુ જ હાજર છે અને તે સર્વશક્તિમાને સર્વ શક્તિઓને ધારણ કરેલ છે.
ਨਾਨਕੁ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸੁ ਕਹਤ ਹੈ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ॥੫॥੩॥
હે પરમાત્મા! નાનક પોતાને દાસોનો દાસ માનતા વિનંતી કરે છે કે કૃપા કરીને મને સંસાર-સમુદ્રથી બચાવી લે ॥૫॥૩॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સારંગ મહેલ ૪॥
ਗੋਬਿਦ ਕੀ ਐਸੀ ਕਾਰ ਕਮਾਇ ॥
પ્રભુના આવા અદ્દભુત ઉત્કૃષ્ટ છે,
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਰੇ ਸੁ ਸਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮਿ ਰਹਹੁ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેથી જે કંઈ પણ તે કરે છે, તેને સત્ય માની લે અને ગુરુમુખ બનીને તેના નામમાં નિમગ્ન રહે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੋਬਿਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗੀ ਅਤਿ ਮੀਠੀ ਅਵਰ ਵਿਸਰਿ ਸਭ ਜਾਇ ॥
પ્રભુની સાથે એટલો વધુ મધુર પ્રેમ લાગ્યો છે કે બીજું બધું ભૂલી ગયો છે.
ਅਨਦਿਨੁ ਰਹਸੁ ਭਇਆ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਇ ॥੧॥
હવે દિવસ-રાત મનમાં આનંદ ઉત્પન્ન થઈ ગયો છે અને આત્મ-પ્રકાશ પરમ-પ્રકાશમાં જ જોડાઈ રહે છે ॥૧॥
ਜਬ ਗੁਣ ਗਾਇ ਤਬ ਹੀ ਮਨੁ ਤ੍ਰਿਪਤੈ ਸਾਂਤਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
જ્યારે પ્રભુનું ગુણગાન કર્યું તો મન તૃપ્ત થઈ ગયું અને મનને શાંતિ પ્રાપ્ત થઈ.
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾਲ ਭਏ ਤਬ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥੨॥
જ્યારે ગુરુ કૃપાળુ થાય છે તો પ્રભુના ચરણોમાં મન લાગી જાય છે અને તેની પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਮਤਿ ਪ੍ਰਗਾਸ ਭਈ ਹਰਿ ਧਿਆਇਆ ਗਿਆਨਿ ਤਤਿ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
પરમાત્માનું ધ્યાન કરવાથી બુદ્ધિમાં આલોક થઈ ગયો છે અને જ્ઞાન તત્વમાં લગન લાગી છે.
ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਪ੍ਰਗਟੀ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਹਰਿ ਸਹਜਿ ਸਮਾਧਿ ਲਗਾਇ ॥੩॥
જેનું મન તૃપ્ત થઈ ગયું છે, તેના અંતર્મનમાં જ્ઞાન પ્રકાશ પ્રગટ થઈ ગયો છે અને તેની પ્રભુમાં સ્વાભાવિક સમાધિ લાગી રહે છે ॥૩॥
ਹਿਰਦੈ ਕਪਟੁ ਨਿਤ ਕਪਟੁ ਕਮਾਵਹਿ ਮੁਖਹੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸੁਣਾਇ ॥
જેના હૃદયમાં કપટ હોય છે, તે રોજ કપટમય કાર્ય કરે છે, ભલે મુખથી હરિ હરિ સંભળાવતો હોય.
ਅੰਤਰਿ ਲੋਭੁ ਮਹਾ ਗੁਬਾਰਾ ਤੁਹ ਕੂਟੈ ਦੁਖ ਖਾਇ ॥੪॥
જેના મનમાં લોભ તેમજ અજ્ઞાનનો અંધકાર હોય છે, તે વ્યર્થ કાર્ય કરી દુઃખ જ ભોગવે છે ॥૪॥
ਜਬ ਸੁਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਚਾ ਲਾਇ ॥
જયારે પ્રભુ ખુશ થાય છે તો ગુરુના માધ્યમથી સત્યની જાણકારી થઈ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਨਿਰੰਜਨੁ ਪਾਇਆ ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ॥੫॥੪॥
નાનક ફરમાવે છે કે ત્યારે પ્રભુનું નામ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે અને તેના નામનું જાપ કરતાં સુખ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૫॥૪॥
ਸਾਰਗ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સારંગ મહેલ ૪॥
ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਮਨੁ ਮਾਨੀ ॥
મારુ મન રામ નામમાં પૂર્ણ આનંદિત થઈ ગયું છે.
ਮੇਰੈ ਹੀਅਰੈ ਸਤਿਗੁਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ਮਨਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਥਾ ਸੁਖਾਨੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સદ્દગુરૂએ મારા હ્રદયમાં એવો પ્રેમ લગાવ્યો છે કે મનને હરિ કથા સુખદાયી લાગે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਹੋਵਹੁ ਜਨ ਊਪਰਿ ਜਨ ਦੇਵਹੁ ਅਕਥ ਕਹਾਨੀ ॥
હે દીનદયાળુ! ભક્તો પર દયાળુ થઈ જા અને અકથ વાર્તાનો તફાવત આપી દીધો.
ਸੰਤ ਜਨਾ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਮਨਿ ਤਨਿ ਮੀਠ ਲਗਾਨੀ ॥੧॥
ભક્તજનોની સાથે મળીને હરિનામ રસ મેળવ્યો છે અને મન શરીરને આ મધુર લાગે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਕੈ ਰੰਗਿ ਰਤੇ ਬੈਰਾਗੀ ਜਿਨੑ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ ਪਛਾਨੀ ॥
જેને ગુરુના ઉપદેશ દ્વારા પ્રભુ નામને ઓળખી લીધો છે, તે વૈરાગ્યવાન થઈને પ્રભુના રંગમાં જ લીન રહે છે.
ਪੁਰਖੈ ਪੁਰਖੁ ਮਿਲਿਆ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸਭ ਚੂਕੀ ਆਵਣ ਜਾਨੀ ॥੨॥
પરમપુરુષથી સાક્ષાત્કાર કરી સુખ મેળવી લીધું છે અને આવકજાવક દૂર થઈ ગઈ છે ॥૨॥
ਨੈਣੀ ਬਿਰਹੁ ਦੇਖਾ ਪ੍ਰਭ ਸੁਆਮੀ ਰਸਨਾ ਨਾਮੁ ਵਖਾਨੀ ॥
આ આંખોને પ્રભુ-દર્શનની તીવ્ર લાલચ લાગેલી છે અને જીભથી નામની ચર્ચા કરું છું.