ਕਰਹਿ ਸੋਮ ਪਾਕੁ ਹਿਰਹਿ ਪਰ ਦਰਬਾ ਅੰਤਰਿ ਝੂਠ ਗੁਮਾਨ ॥
કોઈ મનુષ્ય સોમ-પાક યજ્ઞ કરે છે પારકું ધન છીનવે છે અને તેના મનમાં અસત્યનો ઘમંડ બની રહે છે
ਸਾਸਤ੍ਰ ਬੇਦ ਕੀ ਬਿਧਿ ਨਹੀ ਜਾਣਹਿ ਬਿਆਪੇ ਮਨ ਕੈ ਮਾਨ ॥੨॥
તે શાસ્ત્ર તેમજ વેદોની વિધિને જાણતો નથી અને મનના અભિમાનમાં પકડાયેલ રહે છે ॥૨॥
ਸੰਧਿਆ ਕਾਲ ਕਰਹਿ ਸਭਿ ਵਰਤਾ ਜਿਉ ਸਫਰੀ ਦੰਫਾਨ ॥
તે સંધ્યાકાળની આરતી તેમજ વ્રત ઉપવાસ કરીને ઢોંગી જ સિદ્ધ થાય છે
ਪ੍ਰਭੂ ਭੁਲਾਏ ਊਝੜਿ ਪਾਏ ਨਿਹਫਲ ਸਭਿ ਕਰਮਾਨ ॥੩॥
પરંતુ જીવ બિચારો પણ શું કરી શકે છે? કારણ કે જેને પ્રભુએ ભુલાવી દીધો છે તે અસત્ય રસ્તા પર જ ચાલે છે અને કરેલા બધા કાર્ય નિષ્ફળ થાય છે ॥૩॥
ਸੋ ਗਿਆਨੀ ਸੋ ਬੈਸਨੌ ਪੜ੍ਹ੍ਹਿਆ ਜਿਸੁ ਕਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਭਗਵਾਨ ॥
વાસ્તવમાં તે જ્ઞાની, તે વૈષ્ણવ તેમજ ભણેલો છે જેના પર પ્રભુ કૃપા કરે છે
ਓੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਉਧਰਿਆ ਸਗਲ ਬਿਸ੍ਵਾਨ ॥੪॥
તેમણે જ સદ્દગુરુની સેવા કરીને પરમ ધામ (મોક્ષ) પ્રાપ્ત કર્યું છે અને તેમના માર્ગદર્શનથી તમામ લોકોનો ઉદ્ધાર થયો છે.॥૪॥
ਕਿਆ ਹਮ ਕਥਹ ਕਿਛੁ ਕਥਿ ਨਹੀ ਜਾਣਹ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਬੋੁਲਾਨ ॥
અમે શું કહીએ કંઈ પણ કહેવું જાણતા નથી વાસ્તવમાં જેમ પ્રભુ ઈચ્છે છે તેમ જ બોલે છે
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਕੀ ਧੂਰਿ ਇਕ ਮਾਂਗਉ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਇਓ ਸਰਾਨ ॥੫॥੨॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે તે તારી શરણમાં આવી પડ્યો છે અને સાધુ પુરુષોની ચરણ ધૂળ જ ઈચ્છે છે ॥૫॥૨॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਅਬ ਮੋਰੋ ਨਾਚਨੋ ਰਹੋ ॥
હવે મારુ અહીં-તહીં ભટકવું સમાપ્ત થઈ ગયું છે
ਲਾਲੁ ਰਗੀਲਾ ਸਹਜੇ ਪਾਇਓ ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨਿ ਲਹੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુના વચન દ્વારા મેં સ્વાભાવિક જ રંગીલા પ્રભુને મેળવી લીધા છે ॥૧॥વિરામ॥
ਕੁਆਰ ਕੰਨਿਆ ਜੈਸੇ ਸੰਗਿ ਸਹੇਰੀ ਪ੍ਰਿਅ ਬਚਨ ਉਪਹਾਸ ਕਹੋ ॥
જેમ કુંવારી કન્યા પોતાની સહેલીઓ સાથે પ્રિયતમ-પતિના વિષયમાં ખૂબ હસી મજાક કરે છે
ਜਉ ਸੁਰਿਜਨੁ ਗ੍ਰਿਹ ਭੀਤਰਿ ਆਇਓ ਤਬ ਮੁਖੁ ਕਾਜਿ ਲਜੋ ॥੧॥
વિવાહ થવા પર જ્યારે પતિ ઘરે આવે છે તો તે શરમાતી મોં ઢાંકે છે ॥૧॥
ਜਿਉ ਕਨਿਕੋ ਕੋਠਾਰੀ ਚੜਿਓ ਕਬਰੋ ਹੋਤ ਫਿਰੋ ॥
જેમ ખારીયામાં પડીને સોનુ ખુબ ઉછળ કુદ કરે છે
ਜਬ ਤੇ ਸੁਧ ਭਏ ਹੈ ਬਾਰਹਿ ਤਬ ਤੇ ਥਾਨ ਥਿਰੋ ॥੨॥
જ્યારે શુદ્ધ થઈ જાય છે તો સ્થિર થઈ જાય છે તેમ જ જીવ છે ॥૨॥
ਜਉ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਤਊ ਲਉ ਬਜਿਓ ਮੂਰਤ ਘਰੀ ਪਲੋ ॥
જ્યાં સુધી દિવસ-રાત છે જ્યાં સુધી દરેક સમય અને મુહર્ત ઘડિયાળ વગાડે છે તેમ જ જિંદગી ચાલે છે
ਬਜਾਵਨਹਾਰੋ ਊਠਿ ਸਿਧਾਰਿਓ ਤਬ ਫਿਰਿ ਬਾਜੁ ਨ ਭਇਓ ॥੩॥
જ્યારે વગાડનાર ઊઠીને ચાલ્યો જાય છે તો આ ઘડિયાળ ફરી વગાડતો નથી જીવન શ્વાસ છૂટવા પર જિંદગી સમાપ્ત થઈ જાય છે ॥૩॥
ਜੈਸੇ ਕੁੰਭ ਉਦਕ ਪੂਰਿ ਆਨਿਓ ਤਬ ਓੁਹੁ ਭਿੰਨ ਦ੍ਰਿਸਟੋ ॥
જેમ ઘડાને પાણીથી ભરીને લાવવામાં આવે છે તો આ અલગ જ દેખાય છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਕੁੰਭੁ ਜਲੈ ਮਹਿ ਡਾਰਿਓ ਅੰਭੈ ਅੰਭ ਮਿਲੋ ॥੪॥੩॥
હે નાનક! ઘડાથી ભરેલા પાણીને પાણીમાં જ મેળવી દેવામાં આવે છે તો પાણી આત્મા પરમાત્મામાં મળીને એક રૂપ જ થઈ જાય છે ॥૪॥૩॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਅਬ ਪੂਛੇ ਕਿਆ ਕਹਾ ॥
હવે પૂછવા પર શું કહેવામાં આવે?
ਲੈਨੋ ਨਾਮੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਨੀਕੋ ਬਾਵਰ ਬਿਖੁ ਸਿਉ ਗਹਿ ਰਹਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
લેવું તો અમૃતમય મીઠું રસ પ્રભુનું નામ છે પરંતુ પાગલ મનુષ્ય વિષય-વિકારોમાં જ લીન રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੁਲਭ ਜਨਮੁ ਚਿਰੰਕਾਲ ਪਾਇਓ ਜਾਤਉ ਕਉਡੀ ਬਦਲਹਾ ॥
શાશ્વત પશ્ચાત દુર્લભ મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત થયો પરંતુ કોળીઓના બદલે જીવન બરબાદ કરી દીધું છે
ਕਾਥੂਰੀ ਕੋ ਗਾਹਕੁ ਆਇਓ ਲਾਦਿਓ ਕਾਲਰ ਬਿਰਖ ਜਿਵਹਾ ॥੧॥
પ્રભુ ભજન રૂપી કસ્તુરીનો ગ્રાહક બનીને આવ્યો હતો અફસોસ! બળદ બનીને પોતાની ઉપર માટી નાખી લીધી છે ॥૧॥
ਆਇਓ ਲਾਭੁ ਲਾਭਨ ਕੈ ਤਾਈ ਮੋਹਨਿ ਠਾਗਉਰੀ ਸਿਉ ਉਲਝਿ ਪਹਾ ॥
આ મનુષ્ય જીવનનો લાભ લેવા માટે આવ્યો હતો પરંતુ મોહિની છેતરપિંડીમાં જ ગૂંચવાયેલો રહે છે
ਕਾਚ ਬਾਦਰੈ ਲਾਲੁ ਖੋਈ ਹੈ ਫਿਰਿ ਇਹੁ ਅਉਸਰੁ ਕਦਿ ਲਹਾ ॥੨॥
કાચના બદલે કિંમતી હીરાને ગુમાવ્યો છે પછી આ સોનેરી તક ક્યારે મળશે ॥૨॥
ਸਗਲ ਪਰਾਧ ਏਕੁ ਗੁਣੁ ਨਾਹੀ ਠਾਕੁਰੁ ਛੋਡਹ ਦਾਸਿ ਭਜਹਾ ॥
મનુષ્યમાં અપરાધ જ અપરાધ ભરેલા છે કોઈ ભલાઈ નથી આ માલિકને છોડીને તેની દાસી માયાની સ્તુતિ કરે છે
ਆਈ ਮਸਟਿ ਜੜਵਤ ਕੀ ਨਿਆਈ ਜਿਉ ਤਸਕਰੁ ਦਰਿ ਸਾਂਨੑਿਹਾ ॥੩॥
જે રીતે ચોર દરવાજામાં ફસાઈને બેભાન થઈ જાય છે તેમ જ મનુષ્ય માયામાં લીન થઈને સુસ્ત બનેલો ખામોશ છે ॥૩॥
ਆਨ ਉਪਾਉ ਨ ਕੋਊ ਸੂਝੈ ਹਰਿ ਦਾਸਾ ਸਰਣੀ ਪਰਿ ਰਹਾ ॥
મને કોઈ બીજો ઉપાય સમજતો નથી અંતે પ્રભુ-ભક્તોની શરણમાં પડેલો રહું છું
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਬ ਹੀ ਮਨ ਛੁਟੀਐ ਜਉ ਸਗਲੇ ਅਉਗਨ ਮੇਟਿ ਧਰਹਾ ॥੪॥੪॥
હે નાનક! જ્યારે બધા અવગુણોને મટાડી દેવામાં આવે છે ત્યારે જ મન બંધનોથી મુક્ત થાય છે ॥૪॥૪॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਾਈ ਧੀਰਿ ਰਹੀ ਪ੍ਰਿਅ ਬਹੁਤੁ ਬਿਰਾਗਿਓ ॥
હે ભાઈ! મારી હિંમત સમાપ્ત થઈ ગઈ છે પ્રિયતમ પ્રભુના પ્રેમમાં વૈરાગ્યવાન થઈ ગઈ છું
ਅਨਿਕ ਭਾਂਤਿ ਆਨੂਪ ਰੰਗ ਰੇ ਤਿਨੑ ਸਿਉ ਰੁਚੈ ਨ ਲਾਗਿਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અનેક પ્રકારના અનુપમ રંગોમાં મને કોઈ રસ નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਨਿਸਿ ਬਾਸੁਰ ਪ੍ਰਿਅ ਪ੍ਰਿਅ ਮੁਖਿ ਟੇਰਉ ਨੀਂਦ ਪਲਕ ਨਹੀ ਜਾਗਿਓ ॥
હું દિવસ-રાત પ્રિયતમાનું નામ જપતી રહું છું તેના વગર આંખોમાં ઊંઘ આવતી નથી જાગતી રહે છે
ਹਾਰ ਕਜਰ ਬਸਤ੍ਰ ਅਨਿਕ ਸੀਗਾਰ ਰੇ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਸਭੈ ਬਿਖੁ ਲਾਗਿਓ ॥੧॥
સુંદર હાર, કાજળ, વસ્ત્ર તેમજ અનેક પ્રકારના શૃંગાર પ્રભુ વગર બધા ઝેર લાગે છે ॥૧॥