ਚਰਣੀ ਚਲਉ ਮਾਰਗਿ ਠਾਕੁਰ ਕੈ ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਏ ॥੨॥
હું પગથી માલિકના માર્ગ પર ચાલુ છું અને જીભથી પ્રભુના ગુણ ગાવ છું ॥૨॥
ਦੇਖਿਓ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਸਰਬ ਮੰਗਲ ਰੂਪ ਉਲਟੀ ਸੰਤ ਕਰਾਏ ॥
હું પોતાની આંખથી સર્વમંગલ રૂપ જોઉં છું સંતોએ મારુ જીવન બદલી દીધું છે
ਪਾਇਓ ਲਾਲੁ ਅਮੋਲੁ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਛੋਡਿ ਨ ਕਤਹੂ ਜਾਏ ॥੩॥
મેં હરિનામ રૂપી રત્ન મેળવી લીધું છે જેને હવે જરાય છોડી શકતો નથી ॥૩॥
ਕਵਨ ਉਪਮਾ ਕਉਨ ਬਡਾਈ ਕਿਆ ਗੁਨ ਕਹਉ ਰੀਝਾਏ ॥
પરમાત્માની કઈ ઉપમા વર્ણન કરું કઈ મહિમા તેમજ કયો ગુણ ગાવ કે તે ખુશ થઈ જાય
ਹੋਤ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਦੀਨ ਦਇਆ ਪ੍ਰਭ ਜਨ ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਦਸਾਏ ॥੪॥੮॥
હે નાનક! ગરીબો પર દયા કરનાર પ્રભુ હંમેશા પોતાના દાસ પર દયાળુ છે ॥૪॥૮॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਓੁਇ ਸੁਖ ਕਾ ਸਿਉ ਬਰਨਿ ਸੁਨਾਵਤ ॥
તે સુખ કઈ રીતે કહીને સંભળાવું
ਅਨਦ ਬਿਨੋਦ ਪੇਖਿ ਪ੍ਰਭ ਦਰਸਨ ਮਨਿ ਮੰਗਲ ਗੁਨ ਗਾਵਤ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પ્રભુના દર્શનથી ખુશીઓ તેમજ ઉલ્લાસ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે અને મન તેના જ ગુણ ગાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਸਮ ਭਈ ਪੇਖਿ ਬਿਸਮਾਦੀ ਪੂਰਿ ਰਹੇ ਕਿਰਪਾਵਤ ॥
કૃપાળુ પ્રભુની અદભુત લીલાઓ જોઈને ચકિત થઈ ગઈ છું
ਪੀਓ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਅਮੋਲਕ ਜਿਉ ਚਾਖਿ ਗੂੰਗਾ ਮੁਸਕਾਵਤ ॥੧॥
જેમ મૂંગો મનુષ્ય મીઠાઈ ખાઈને પોતાની ખુશી વ્યક્ત કરે છે તેમ જ મેં અમૂલ્ય નામ અમૃતનું સેવન કર્યું છે ॥૧॥
ਜੈਸੇ ਪਵਨੁ ਬੰਧ ਕਰਿ ਰਾਖਿਓ ਬੂਝ ਨ ਆਵਤ ਜਾਵਤ ॥
જેમ પ્રાણ-વાયુ શરીરમાં બાંધીને રાખ્યું છે અને તેના આવવા જવાની ખબર હોતી નથી
ਜਾ ਕਉ ਰਿਦੈ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਭਇਓ ਹਰਿ ਉਆ ਕੀ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ਕਹਾਵਤ ॥੨॥
તેમ જ જેના હૃદયમાં પરમ-સત્યનો પ્રકાશ થાય છે તેની કીર્તિનું વર્ણન કરી શકાતું નથી ॥૨॥
ਆਨ ਉਪਾਵ ਜੇਤੇ ਕਿਛੁ ਕਹੀਅਹਿ ਤੇਤੇ ਸੀਖੇ ਪਾਵਤ ॥
બીજા જેટલા પણ ઉપાય છે બધાનો ઉપયોગ કરી લીધો છે
ਅਚਿੰਤ ਲਾਲੁ ਗ੍ਰਿਹ ਭੀਤਰਿ ਪ੍ਰਗਟਿਓ ਅਗਮ ਜੈਸੇ ਪਰਖਾਵਤ ॥੩॥
મારા પ્રભુ કુદરતી હૃદય ઘરમાં પ્રગટ થઈ ગયા છે જેને આગમને જાણવાનું બળ મળ્યું છે ॥૩॥
ਨਿਰਗੁਣ ਨਿਰੰਕਾਰ ਅਬਿਨਾਸੀ ਅਤੁਲੋ ਤੁਲਿਓ ਨ ਜਾਵਤ ॥
તે નિર્ગુણ, નિરાકાર, અવિનાશી, અતુલ્ય છે તેની મહિમાની તુલના કરી શકાતી નથી
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਅਜਰੁ ਜਿਨਿ ਜਰਿਆ ਤਿਸ ਹੀ ਕਉ ਬਨਿ ਆਵਤ ॥੪॥੯॥
હે નાનક! જેણે અજરાવસ્થાને પ્રાપ્ત કરી લીધી છે તેને જ સફળતા પ્રાપ્ત થઈ છે ॥૪॥૯॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મારુ મહેલ ૫॥
ਬਿਖਈ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਇਵ ਹੀ ਗੁਦਾਰੈ ॥
વિલાસી મનુષ્ય દિવસ-રાત વ્યર્થ પસાર કરી દે છે
ਗੋਬਿੰਦੁ ਨ ਭਜੈ ਅਹੰਬੁਧਿ ਮਾਤਾ ਜਨਮੁ ਜੂਐ ਜਿਉ ਹਾਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે ગોવિંદનું ભજન કરતા નથી અને અહંકારમાં લીન રહીને પોતાના જીવનની રમતને જુગારમાં જ હારી દે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮੁ ਅਮੋਲਾ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਤਿਸ ਸਿਉ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਹਿਤਕਾਰੈ ॥
તે કિંમતી પ્રભુ નામથી પ્રેમ કરતા નથી અને પારકી નિંદાને જ લાભદાયક માને છે
ਛਾਪਰੁ ਬਾਂਧਿ ਸਵਾਰੈ ਤ੍ਰਿਣ ਕੋ ਦੁਆਰੈ ਪਾਵਕੁ ਜਾਰੈ ॥੧॥
તે તણખલાને સંવારીને ઝૂંપડી તૈયાર કરે છે અને દરવાજા પર માયાની અગ્નિ સળગાવી લે છે ॥૧॥
ਕਾਲਰ ਪੋਟ ਉਠਾਵੈ ਮੂੰਡਹਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਮਨ ਤੇ ਡਾਰੈ ॥
તે માથા પર માટીની પોટલી ઉઠાવી લે છે અને અમૃતને મનથી કાઢી નાખે છે
ਓਢੈ ਬਸਤ੍ਰ ਕਾਜਰ ਮਹਿ ਪਰਿਆ ਬਹੁਰਿ ਬਹੁਰਿ ਫਿਰਿ ਝਾਰੈ ॥੨॥
તે મસ્કરામાં પલાળેલા કપડાં પહેરે છે અને વારંવાર તેને બ્રશ કરે છે ॥૨॥
ਕਾਟੈ ਪੇਡੁ ਡਾਲ ਪਰਿ ਠਾਢੌ ਖਾਇ ਖਾਇ ਮੁਸਕਾਰੈ ॥
જે વૃક્ષની ડાળી પર ઉભેલો હોય છે તે વૃક્ષને કાપી નાખે છે અને વિષય-વિકારોનું સેવન કરીને હસે છે
ਗਿਰਿਓ ਜਾਇ ਰਸਾਤਲਿ ਪਰਿਓ ਛਿਟੀ ਛਿਟੀ ਸਿਰ ਭਾਰੈ ॥੩॥
પરિણામ સ્વરૂપ ઊંધા માથે પડે છે અને પાતાળમાં પડે છે ॥૩॥
ਨਿਰਵੈਰੈ ਸੰਗਿ ਵੈਰੁ ਰਚਾਏ ਪਹੁਚਿ ਨ ਸਕੈ ਗਵਾਰੈ ॥
તે સજ્જન પુરુષોથી દુશ્મની કરે છે પરંતુ તે મૂર્ખ પોતાના પ્રયત્નમાં સફળ થતો નથી
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੰਤਨ ਕਾ ਰਾਖਾ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਨਿਰੰਕਾਰੈ ॥੪॥੧੦॥
હે નાનક! નિરાકાર પરબ્રહ્મ હંમેશા ભક્તજનોની રક્ષા કરનાર છે. ॥૪॥૧૦॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਅਵਰਿ ਸਭਿ ਭੂਲੇ ਭ੍ਰਮਤ ਨ ਜਾਨਿਆ ॥
બીજા બધા લોકો ભ્રમમાં પડેલા છે અને તેમણે સત્યને જાણ્યું નથી
ਏਕੁ ਸੁਧਾਖਰੁ ਜਾ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਵਸਿਆ ਤਿਨਿ ਬੇਦਹਿ ਤਤੁ ਪਛਾਨਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેના હૃદયમાં એક શુદ્ધ અક્ષર ૐકાર વસી ગયો છે તેણે વેદોના સાર તત્વને ઓળખી લીધું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪਰਵਿਰਤਿ ਮਾਰਗੁ ਜੇਤਾ ਕਿਛੁ ਹੋਈਐ ਤੇਤਾ ਲੋਗ ਪਚਾਰਾ ॥
જેટલા પણ પ્રવૃત્તિ-માર્ગ અપનાવવામાં આવે છે તેટલું જ લોકાચાર છે
ਜਉ ਲਉ ਰਿਦੈ ਨਹੀ ਪਰਗਾਸਾ ਤਉ ਲਉ ਅੰਧ ਅੰਧਾਰਾ ॥੧॥
જ્યાં સુધી હૃદયમાં સત્યનો પ્રકાશ થતો નથી ત્યાં સુધી જ્ઞાનનું ઘોર અંધકાર જ બનેલું રહે છે ॥૧॥
ਜੈਸੇ ਧਰਤੀ ਸਾਧੈ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬਿਨੁ ਬੀਜੈ ਨਹੀ ਜਾਂਮੈ ॥
જે રીતે ધરતી પર અનેક પ્રકારથી સિંચાઈ કરવામાં આવે પરંતુ બી વાવ્યા વગર ખેતી થતી નથી
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਈ ਹੈ ਤੁਟੈ ਨਾਹੀ ਅਭਿਮਾਨੈ ॥੨॥
તેમ જ રામ નામના સ્મરણ વગર મુક્તિ પ્રાપ્ત થતી નથી અને ન તો અભિમાન સમાપ્ત થાય છે ॥૨॥
ਨੀਰੁ ਬਿਲੋਵੈ ਅਤਿ ਸ੍ਰਮੁ ਪਾਵੈ ਨੈਨੂ ਕੈਸੇ ਰੀਸੈ ॥
જો સખ્ત મહેનત કરીને પાણીને વલોવવામાં આવે તો પણ માખણ પ્રાપ્ત થતું નથી
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਭੇਟੇ ਮੁਕਤਿ ਨ ਕਾਹੂ ਮਿਲਤ ਨਹੀ ਜਗਦੀਸੈ ॥੩॥
આ જ રીતે ગુરુથી સાક્ષાત્કાર વગર મુક્તિ પ્રાપ્ત થતી નથી અને ન તો પરમાત્મા મળે છે ॥૩॥