ਮਨਿ ਤਨਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਜਗਦੀਸੁਰ ਪੇਖਤ ਸਦਾ ਹਜੂਰੇ ॥
પરમાત્મા મારા તન મનમાં જ સ્થિત છે અને હું હંમેશા તેને આસ-પાસ જ જોઉં છું
ਨਾਨਕ ਰਵਿ ਰਹਿਓ ਸਭ ਅੰਤਰਿ ਸਰਬ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰੇ ॥੨॥੮॥੧੨॥
હે નાનક! પ્રભુ બધાના અંતર્મનમાં સ્થિત છે તે સર્વવ્યાપક છે ॥૨॥૮॥૧૨॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મલાર મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਕੈ ਭਜਨਿ ਕਉਨ ਕਉਨ ਨ ਤਾਰੇ ॥
પરમાત્માના ભજન દ્વારા કોની-કોની મુક્તિ થઈ છે
ਖਗ ਤਨ ਮੀਨ ਤਨ ਮ੍ਰਿਗ ਤਨ ਬਰਾਹ ਤਨ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਉਧਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પક્ષીનું શરીર ધારણ કરવાવાળા જટાયુ, માછલીનું શરીર ધારણ કરવાવાળા મત્સ્યાવતાર, હરણનું શરીર ધારણ કરવાવાળા મરીચિ ઋષિ, તેમજ વારાહ રૂપ ધારણ કરવાવાળા વરાહાવતાર વગેરે બધાનો મહાપુરુષોની સંગતિમાં ઉદ્ધાર થઈ ગયો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੇਵ ਕੁਲ ਦੈਤ ਕੁਲ ਜਖੵ ਕਿੰਨਰ ਨਰ ਸਾਗਰ ਉਤਰੇ ਪਾਰੇ ॥
દેવ કુળ, દૈત્ય કુળ, યક્ષ, કિન્નર, મનુષ્ય બધા સંસાર-સમુદ્રથી પાર ઉતરી ગયા છે
ਜੋ ਜੋ ਭਜਨੁ ਕਰੈ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਤਾ ਕੇ ਦੂਖ ਬਿਦਾਰੇ ॥੧॥
જે-જે સાધુ પુરુષોની સાથે પરમાત્માનું ભજન કરે છે તેના દુઃખોનો અંત થઈ જાય છે ॥૧॥
ਕਾਮ ਕਰੋਧ ਮਹਾ ਬਿਖਿਆ ਰਸ ਇਨ ਤੇ ਭਏ ਨਿਰਾਰੇ ॥
સંત-પુરુષ, કામ, ક્રોધ તેમજ મહાવિકારોના રસથી અલિપ્ત જ રહે છે
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਜਪਹਿ ਕਰੁਣਾ ਮੈ ਨਾਨਕ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੇ ॥੨॥੯॥੧੩॥
તે દીનદયાળુ, કરુણામય, પરમાત્માનું જાપ કરે છે નાનક હંમેશા તેના પર બલિહાર જાય છે ॥૨॥૯॥૧૩॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મલાર મહેલ ૫॥
ਆਜੁ ਮੈ ਬੈਸਿਓ ਹਰਿ ਹਾਟ ॥
આજે હું પ્રભુના બજાર અર્થાત સત્સંગમાં બેઠેલો છું
ਨਾਮੁ ਰਾਸਿ ਸਾਝੀ ਕਰਿ ਜਨ ਸਿਉ ਜਾਂਉ ਨ ਜਮ ਕੈ ਘਾਟ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ભક્તજનોની સાથે હરિનામ રાશિની ભાગીદારી કરી છે જે કારણે યમના રસ્તા પર જઈશ નહીં ॥૧॥વિરામ॥
ਧਾਰਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਰਾਖੇ ਭ੍ਰਮ ਕੇ ਖੁਲ੍ਹ੍ਹੇ ਕਪਾਟ ॥
પરમાત્માએ કૃપા કરીને રક્ષા કરી છે અને ભ્રમણા દરવાજા ખોલી દીધા છે
ਬੇਸੁਮਾਰ ਸਾਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਇਆ ਲਾਹਾ ਚਰਨ ਨਿਧਿ ਖਾਟ ॥੧॥
મેં ગુણોના અનંત ભંડાર, શાહ પ્રભુને મેળવી લીધા છે અને સુખમય ચરણોનો લાભ પ્રાપ્ત કર્યો છે ॥૧॥
ਸਰਨਿ ਗਹੀ ਅਚੁਤ ਅਬਿਨਾਸੀ ਕਿਲਬਿਖ ਕਾਢੇ ਹੈ ਛਾਂਟਿ ॥
મેં અટળ, અવિનાશી, પરમાત્માની શરણ લીધી છે અને તેને પાપોને શોધીને કાઢી લીધા છે
ਕਲਿ ਕਲੇਸ ਮਿਟੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ ਬਹੁਰਿ ਨ ਜੋਨੀ ਮਾਟ ॥੨॥੧੦॥੧੪॥
દાસ નાનકના બધા દુઃખ-ક્લેશ મટી ગયા છે અને તે યોનીઓના ચક્રથી મુક્ત થઈ ગયા છે ॥૨॥૧૦॥૧૪॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મલાર મહેલ ૫॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਹਿਰਾਨੋ ॥
મોહ માયા અનેક પ્રકારથી મનુષ્યને છેતરી રહી છે
ਕੋਟਿ ਮਧੇ ਕੋਊ ਬਿਰਲਾ ਸੇਵਕੁ ਪੂਰਨ ਭਗਤੁ ਚਿਰਾਨੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કરોડોમાંથી કોઈ દુર્લભ સેવક છે જે અંતકાળથી પરમાત્માનો સંપૂર્ણ ભક્ત માનવામાં આવે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਇਤ ਉਤ ਡੋਲਿ ਡੋਲਿ ਸ੍ਰਮੁ ਪਾਇਓ ਤਨੁ ਧਨੁ ਹੋਤ ਬਿਰਾਨੋ ॥
અહીં-તહીં ભાગદોડ કરીને મનુષ્ય ખુબ મહેનત કરે છે અને અંતે તન મન પારકું થઈ જાય છે
ਲੋਗ ਦੁਰਾਇ ਕਰਤ ਠਗਿਆਈ ਹੋਤੌ ਸੰਗਿ ਨ ਜਾਨੋ ॥੧॥
લોકોથી છુપાઈને છળ, કપટ, દગો આપીને ધન દોલત તો જમા કરે છે પરંતુ જે પરમાત્મા આસપાસ જ છે તેનું મનન કરતા નથી ॥૧॥
ਮ੍ਰਿਗ ਪੰਖੀ ਮੀਨ ਦੀਨ ਨੀਚ ਇਹ ਸੰਕਟ ਫਿਰਿ ਆਨੋ ॥
જ્યારે કર્મોનો હિસાબ થાય છે તો હરણ, પક્ષી, માછલી ગરીબો તેમજ નીચ આ યોનીઓના સંકટમાં ફરી આવે છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪਾਹਨ ਪ੍ਰਭ ਤਾਰਹੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸੁਖ ਮਾਨੋ ॥੨॥੧੧॥੧੫॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે હે પ્રભુ! મારા જેવા પથ્થરને સંસાર સમુદ્રથી પાર કરાવી દો તેથી સાધુ પુરુષોની સંગતમાં સુખ ઉપલબ્ધ થઈ જાય ॥૨॥૧૧॥૧૫॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મલાર મહેલ ૫॥
ਦੁਸਟ ਮੁਏ ਬਿਖੁ ਖਾਈ ਰੀ ਮਾਈ ॥
હે સાંઈ! દુષ્ટ પાપ-વિકારનું ઝેર ખાઈને મૃત્યુની નીંદર સુઈ ગયા છે
ਜਿਸ ਕੇ ਜੀਅ ਤਿਨ ਹੀ ਰਖਿ ਲੀਨੇ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਕਿਰਪਾ ਆਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેના જીવ હતા તેને જ બચાવી લીધા છે મારા પ્રભુએ કૃપા કરી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਸਭ ਮਹਿ ਵਰਤੈ ਤਾਂ ਭਉ ਕੈਸਾ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! અંતર્યામી પરમાત્મા બધામાં વ્યાપ્ત છે તો કોઈ ભય કઈ રીતે થઈ શકે છે?
ਸੰਗਿ ਸਹਾਈ ਛੋਡਿ ਨ ਜਾਈ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਸੈ ਸਭਨੀ ਠਾਈਂ ॥੧॥
તે સહાયતા કરવાવાળા અમારી સાથે જ છે તેને છોડીને જતા નથી મારા પ્રભુ બધા સ્થાનોમાં દેખાય છે ॥૧॥
ਅਨਾਥਾ ਨਾਥੁ ਦੀਨ ਦੁਖ ਭੰਜਨ ਆਪਿ ਲੀਏ ਲੜਿ ਲਾਈ ॥
તે ગરીબોના મસીહા છે ગરીબોના દુઃખ નાશ કરવાવાળા છે અને તે પોતે જ ગળે લગાવી લે છે
ਹਰਿ ਕੀ ਓਟ ਜੀਵਹਿ ਦਾਸ ਤੇਰੇ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਸਰਣਾਈ ॥੨॥੧੨॥੧੬॥
નાનકનું કહેવું છે કે હે પ્રભુ! ભક્ત તારા જ આસરે જીવે છે અને તારી શરણમાં જ પડી રહે છે ॥૨॥૧૨॥૧૬॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ॥
મલાર મહેલ ૫॥
ਮਨ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ਰਵੀਜੈ ॥
મારું મન પરમાત્માના ચરણોમાં જ લીન છે
ਦਰਸ ਪਿਆਸ ਮੇਰੋ ਮਨੁ ਮੋਹਿਓ ਹਰਿ ਪੰਖ ਲਗਾਇ ਮਿਲੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેના દર્શનોની તીવ્ર લાલચે મનને મોહિત કરી દીધું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਮਾਰਗੁ ਪਾਇਓ ਸਾਧੂ ਸੇਵ ਕਰੀਜੈ ॥
શોધતા-શોધતા આ માર્ગ પ્રાપ્ત થયો છે કે સાધુ મહાપુરુષોની સેવા કરો
ਧਾਰਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਸੁਆਮੀ ਮੇਰੇ ਨਾਮੁ ਮਹਾ ਰਸੁ ਪੀਜੈ ॥੧॥
હે સ્વામી! એવી કૃપા ધારણ કરો કે નામનો મહારસ સેવન કરવામાં આવે ॥૧॥
ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਕਰਿ ਸਰਨੀ ਆਏ ਜਲਤਉ ਕਿਰਪਾ ਕੀਜੈ ॥
અમને બચાવી લો અમારી રક્ષા કરો આ કહેતા તારી શરણમાં આવ્યા છીએ આ સળગતા મન પર કૃપા કરો
ਕਰੁ ਗਹਿ ਲੇਹੁ ਦਾਸ ਅਪੁਨੇ ਕਉ ਨਾਨਕ ਅਪੁਨੋ ਕੀਜੈ ॥੨॥੧੩॥੧੭॥
નાનકની વિનંતી છે કે પોતાના દાસનો હાથ પકડી લો અને કૃપા કરીને તેને પોતાના બનાવી લો ॥૨॥૧૩॥૧૭॥