ਜਿਤੁ ਕੋ ਲਾਇਆ ਤਿਤ ਹੀ ਲਾਗਾ ॥
દરેક જીવ તે તરફ જ લાગેલ છે જે તરફ પરમાત્માએ તેને લગાવેલ છે
ਸੋ ਸੇਵਕੁ ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਭਾਗਾ ॥੮॥੬॥
હે નાનક! પરમાત્માની કૃપાથી જેનું ભાગ્ય જાગી જાય છે, તે જ તેનો સેવક બને છે ॥૮॥૬॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਜੈਸੇ ਸਰਪ ਆਰਜਾਰੀ ॥
હે ભાઈ! જેમ સાપનું જીવન છે અને જીવન લાબું છે પરંતુ સાપ હંમેશા બીજાને ડંખ જ મારતો રહે છે
ਤਿਉ ਜੀਵਹਿ ਸਾਕਤ ਨਾਮੁ ਬਿਸਾਰੀ ॥੧॥
આ રીતે પરમાત્માથી તૂટેલ મનુષ્ય પરમાત્માનું નામ ભૂલીને સ્મરણ વગર વ્યર્થ જીવન જ જીવે છે, તક મળવા પર બીજાને ડંખ જ મારે છે ॥૧॥
ਏਕ ਨਿਮਖ ਜੋ ਸਿਮਰਨ ਮਹਿ ਜੀਆ ॥
હે ભાઈ! જે એક પલક ઝપકવા માત્ર સમય પણ પરમાત્માના સ્મરણમાં વીતાવવામાં આવે,
ਕੋਟਿ ਦਿਨਸ ਲਾਖ ਸਦਾ ਥਿਰੁ ਥੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે, જાણે, લાખો કરોડો દિવસ જીવી ગયો, કારણ કે નામ જપવાની કૃપાથી મનુષ્યનું આધ્યાત્મિક જીવન હંમેશા માટે સ્થિર થઇ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਧ੍ਰਿਗੁ ਕਰਮ ਕਰਾਸ ॥
હે ભાઈ! પ્રભુ સ્મરણથી અલગ થઈને અન્ય કામ કરવા ધિક્કાર યોગ્ય જ છે,
ਕਾਗ ਬਤਨ ਬਿਸਟਾ ਮਹਿ ਵਾਸ ॥੨॥
જેમ કાગડાની ચાંચ ગંદકીમાં જ રહે છે, તેમ જ સ્મરણ-હીન મનુષ્યોના મુખ નિંદા વગેરેની ગંદકીમાં જ રહે છે ॥૨॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਭਏ ਕੂਕਰ ਕਾਮ ॥
હે ભાઈ! પ્રભુની યાદથી તૂટીને મનુષ્ય લોભ તેમજ કામાદિકમાં ફસાઈને કુતરાઓ જેવા કામોમાં પ્રવૃત રહે છે
ਸਾਕਤ ਬੇਸੁਆ ਪੂਤ ਨਿਨਾਮ ॥੩॥
પરમાત્માથી તૂટેલ મનુષ્ય વેશ્યાઓના પુત્રોની જેમ નિર્લજ થઇ જાય છે, જેના પિતાનું નામ બતાવી શકાતું નથી ॥૩॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਜੈਸੇ ਸੀਙ ਛਤਾਰਾ
હે ભાઈ! પરમાત્માની યાદથી તૂટીને તે ધરતી પર ભાર જ છે, જેમ ઘેટાનાં માથા પર શીંગળા
ਬੋਲਹਿ ਕੂਰੁ ਸਾਕਤ ਮੁਖੁ ਕਾਰਾ ॥੪॥
પરમાત્માથી તૂટેલ મનુષ્ય હંમેશા ખોટું બોલે છે, દરેક જગ્યાએ મુખનુ કલંક જ કમાય છે ॥૪॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਗਰਧਭ ਕੀ ਨਿਆਈ ॥
હે ભાઈ! સ્મરણથી તૂટીને તે ગધેડા જેવા ખિન્ન જીવન ગુજારે છે, જેમ ગધેડો હંમેશા રાખ-માટીમાં ઉંઘીને ખુશ થાય છે
ਸਾਕਤ ਥਾਨ ਭਰਿਸਟ ਫਿਰਾਹੀ ॥੫॥
પરમાત્માથી તૂટેલ મનુષ્ય કુકર્મોવાળી ખરાબ જગ્યાઓ પર જ ફરતો રહે છે, ॥૫॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਕੂਕਰ ਹਰਕਾਇਆ ॥
હે ભાઈ! સ્મરણથી તૂટીને તે, જેમ, પાગલ કુતરા બની જાય છે, જેનો સંગ કરે છે, તેને લોભનું પાગલપન ચોંટાડી દે છે
ਸਾਕਤ ਲੋਭੀ ਬੰਧੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥੬॥
ઈશ્વરથી તૂટેલ મનુષ્ય લોભમાં ગ્રસિત રહે છે, તેના રસ્તામાં લાખો રૂપિયા કમાવીને પણ રોક પડી શકતી નથી ॥૬॥
ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਹੈ ਆਤਮ ਘਾਤੀ ॥
હે ભાઈ! ઈશ્વરથી તૂટેલ મનુષ્ય સ્મરણથી વંચિત રહીને આધ્યાત્મિક મૃત્યુ લઇ લે છે,
ਸਾਕਤ ਨੀਚ ਤਿਸੁ ਕੁਲੁ ਨਹੀ ਜਾਤੀ ॥੭॥
તે હંમેશા નીચ કર્મોમાં રુચિ રાખે છે, તેનું ના ઊંચું કુલ રહી જાય છે ના ઉંચી જાતિ ॥૭॥
ਜਿਸੁ ਭਇਆ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਤਿਸੁ ਸਤਸੰਗਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥
જે મનુષ્ય પાર પરમાત્મા દયાવાન થઇ જાય છે, તેને સાધુ-સંગતમાં લાવીને શામેલ કરી લે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰਿ ਜਗਤੁ ਤਰਾਇਆ ॥੮॥੭॥
નાનક કહે છે, આ રીતે જગતને ગુરુ દ્વારા સંસાર સમુદ્રના વિકારોથી પાર પાડે છે ॥૮॥૭॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਮੋਹਿ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥
ગુરુના ઉપદેશ પર ચાલીને મેં સૌથી ઉંચી આધ્યાત્મિક પ્રાપ્ત કરી લીધી છે,
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਮੇਰੀ ਪੈਜ ਰਖਾਈ ॥੧॥
દુનિયાના વિકારોની સરખામણીથી સંપૂર્ણ ગુરુએ મારી ઈજ્જત રાખી લીધી છે ॥૧॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਧਿਆਇਓ ਮੋਹਿ ਨਾਉ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી મેં પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું છે,
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਮੋਹਿ ਮਿਲਿਆ ਥਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અને ગુરુની કૃપાથી મને પરમાત્માના ચરણોમાં જગ્યા મળી ગઈ છે, મારુ મન પ્રભુ ચરણોમાં ટકી રહ્યું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਸੁਣਿ ਰਸਨ ਵਖਾਣੀ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના ઉપદેશ દ્વારા પરમાત્માની મહિમા સાંભળીને હું પોતાની જીભથી પણ મહિમા ઉચ્ચારતો રહું છું,
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮੇਰੀ ਬਾਣੀ ॥੨॥
ગુરુની કૃપાથી આધ્યાત્મિક જીવન દેનારી મહિમાની વાણી મારી રાશિ પુંજી બની ગઈ છે ॥૨॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਮਿਟਿਆ ਮੇਰਾ ਆਪੁ ॥
ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી મારી અંદરથી મારો સ્વયં ભાવ મટી ગયો છે,
ਗੁਰ ਕੀ ਦਇਆ ਤੇ ਮੇਰਾ ਵਡ ਪਰਤਾਪੁ ॥੩॥
ગુરુની દયાથી મારો મોટો તેજ પ્રતાપ બની ગયો છે કે કોઈ વિકાર હવે મારી નજીક ભટક્તો નથી ॥૩
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਮਿਟਿਆ ਮੇਰਾ ਭਰਮੁ ॥
ગુરુના ઉપદેશ પર ચાલીને મારા મનની ભટકણ દૂર થઇ ગઈ છે
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਪੇਖਿਓ ਸਭੁ ਬ੍ਰਹਮੁ ॥੪॥
અને હવે મેં સર્વ-વ્યાપી પરમાત્મા જોઈ લીધો છે ॥૪॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਕੀਨੋ ਰਾਜੁ ਜੋਗੁ ॥
ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી ગૃહસ્થમાં રહીને જ હું પ્રભુ-ચરણોનું મેળાપ સુખ મેળવી રહ્યો છું.
ਗੁਰ ਕੈ ਸੰਗਿ ਤਰਿਆ ਸਭੁ ਲੋਗੁ ॥੫॥
હે ભાઈ! ગુરુની સંગતિમાં રહીને આખું જગત જ સંસાર સમુદ્રથી પાર થઇ જાય છે ॥૫॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਮੇਰੇ ਕਾਰਜ ਸਿਧਿ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના ઉપદેશ પર ચાલીને મારા બધા કામોમાં સફળતા થઇ રહી છે,
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਪਾਇਆ ਨਾਉ ਨਿਧਿ ॥੬॥
ગુરુના ઉપદેશથી મેં પરમાત્માનું નામ પ્રાપ્ત કરી લીધું છે, જે મારા માટે બધી સિધ્ધિઓનો ખજાનો છે ॥૬॥
ਜਿਨਿ ਜਿਨਿ ਕੀਨੀ ਮੇਰੇ ਗੁਰ ਕੀ ਆਸਾ ॥
હે ભાઈ! જે જે મનુષ્યએ મારા ગુરુની આશા પોતાના મનમાં ધારણ કરી લીધી છે,
ਤਿਸ ਕੀ ਕਟੀਐ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸਾ ॥੭॥
તેની યમરાજની ફાંસી કપાઈ ગઈ છે ॥૭॥
ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਜਾਗਿਆ ਮੇਰਾ ਕਰਮੁ ॥
ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી મારી કિસ્મત જાગી ગઈ છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਰੁ ਭੇਟਿਆ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ॥੮॥੮॥
નાનક કહે છે! મને ગુરુ મળી ગયા છે અને ગુરુની કૃપાથી મને પરમાત્મા મળી ગયા છે ॥૮॥૮॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਕਉ ਸਿਮਰਉ ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ॥
હે ભાઈ! તે ગુરુને હું પોતાના દરેક શ્વાસની સાથે-સાથે યાદ કરતો રહું છું
ਗੁਰੁ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਣ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਰੀ ਰਾਸਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે ગુરુ મારી જીવનો આશરો છે મારી આધ્યાત્મિક જીવનની રાશિ પુંજીનો રક્ષક છે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰ ਕਾ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਜੀਵਾ ॥
હે ભાઈ! જેમ જેમ હું ગુરુના દર્શન કરું છું, મને આધ્યાત્મિક જીવન મળે છે
ਗੁਰ ਕੇ ਚਰਣ ਧੋਇ ਧੋਇ ਪੀਵਾ ॥੧॥
જેમ જેમ હું ગુરુના ચરણ ધોવ છું, મને આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ જળ પીવા માટે, જપવા માટે મળે છે ॥૧॥
ਗੁਰ ਕੀ ਰੇਣੁ ਨਿਤ ਮਜਨੁ ਕਰਉ ॥
ગુરુના ચારણોની ધૂળ તીર્થનું જળ છે, તેમાં હું હંમેશા સ્નાન કરું છું,
ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੀ ਹਉਮੈ ਮਲੁ ਹਰਉ ॥੨॥
અને અનેક જન્મોની એકત્રિત કરેલ અહંકારની ગંદકી પોતાના મનમાંથી દૂર કરું છું ॥૨॥
ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਕਉ ਝੂਲਾਵਉ ਪਾਖਾ ॥
હે ભાઈ! તે ગુરુને હું પંખો હલાવું છું
ਮਹਾ ਅਗਨਿ ਤੇ ਹਾਥੁ ਦੇ ਰਾਖਾ ॥੩॥
જે ગુરુએ મને વિકારોની મોટી આગમાંથી પોતાનો હાથ આપીને બચાવેલ છે, ॥૩॥
ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਕੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਢੋਵਉ ਪਾਣੀ ॥
હે ભાઈ! હું તે ગુરુના ઘરમાં હંમેશા પાણી વહન કરું છું
ਜਿਸੁ ਗੁਰ ਤੇ ਅਕਲ ਗਤਿ ਜਾਣੀ ॥੪॥
જે ગુરુથી મેં તે પરમાત્માની સમજણ પ્રાપ્ત કરી છે, જે ક્યારેય પણ ઘટતી-વધતી નથી, ॥૪॥
ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਕੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਪੀਸਉ ਨੀਤ ॥
હે ભાઈ! તે ગુરુના ઘરમાં હું હંમેશા ઘંટી દળું છું
ਜਿਸੁ ਪਰਸਾਦਿ ਵੈਰੀ ਸਭ ਮੀਤ ॥੫॥
જે ગુરુની કૃપાથી પહેલા દુશ્મન દેખાઈ દેતા લોકો હવે બધા મિત્ર લાગે છે, ॥૫॥