ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਪਾਏ ਨਿਜ ਥਾਉ ॥੧॥
નામ જપવાની આ સાચી સીડી દ્વારા સદ્દગુરુના બતાવેલા રસ્તા પર ચાલીને તે મનુષ્ય તે આધ્યાત્મિક ઠેકાણું પ્રાપ્ત કરી લે છે જે હંમેશા તેનું પોતાનું બની રહે છે ॥૧॥
ਮਨ ਚੂਰੇ ਖਟੁ ਦਰਸਨ ਜਾਣੁ ॥
જે મનુષ્ય પોતાના મનને વશમાં કરી લે છે તે જાણે છ શાસ્ત્રોનો જ્ઞાતા થઇ ગયો છે
ਸਰਬ ਜੋਤਿ ਪੂਰਨ ਭਗਵਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેને અકાળ-પુરખનો પ્રકાશ બધા જીવોમાં વ્યાપક દેખાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅਧਿਕ ਤਿਆਸ ਭੇਖ ਬਹੁ ਕਰੈ ॥
પરંતુ જો મનુષ્યની અંદર માયાની તૃષ્ણા હોય તો બહાર જગત દેખાવા માટે ભલે ખૂબ ધાર્મિક પોશાક પહેરે
ਦੁਖੁ ਬਿਖਿਆ ਸੁਖੁ ਤਨਿ ਪਰਹਰੈ ॥
પરંતુ માયાના મોહથી ઉપજેલ કષ્ટ તેની અંદરના આધ્યાત્મિક સુખને સમાપ્ત કરી દે છે
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਅੰਤਰਿ ਧਨੁ ਹਿਰੈ ॥
અને કામ-ક્રોધ તેની અંદરના નામ-ધનને ચોરાવી લઇ જાય છે.
ਦੁਬਿਧਾ ਛੋਡਿ ਨਾਮਿ ਨਿਸਤਰੈ ॥੨॥
તૃષ્ણાના પૂરમાંથી તે જ મનુષ્ય પાર થાય છે જે પ્રભુના નામમાં જોડાઈ રહે છે અને જે બેદરકારી છોડે છે ॥૨॥
ਸਿਫਤਿ ਸਲਾਹਣੁ ਸਹਜ ਅਨੰਦ ॥
જેને મનને મારી લીધું તે પરમાત્માની મહિમા કરે છે આધ્યાત્મિક સ્થિરતાનો આનંદ મેળવે છે.
ਸਖਾ ਸੈਨੁ ਪ੍ਰੇਮੁ ਗੋਬਿੰਦ ॥
ગોવિંદનાં પ્રેમને પોતાનો સાથી-મિત્ર બનાવે છે.
ਆਪੇ ਕਰੇ ਆਪੇ ਬਖਸਿੰਦੁ ॥
તે મનુષ્ય પોતાનું શરીર પોતાનું મન પોતાનો જીવ પ્રભુના હવાલે કરી રાખે છે.
ਤਨੁ ਮਨੁ ਹਰਿ ਪਹਿ ਆਗੈ ਜਿੰਦੁ ॥੩॥
તેને વિશ્વાસ રહે છે કે પ્રભુ પોતે જ જીવોને ઉત્પન્ન કરે છે અને પોતે જ દાન બક્ષનાર છે ॥૩॥
ਝੂਠ ਵਿਕਾਰ ਮਹਾ ਦੁਖੁ ਦੇਹ ॥
મન મારીને આધ્યાત્મિક આનંદ લેનારને અસત્ય વગેરે વિકાર શરીર માટે ભારે કષ્ટના મૂળ લાગે છે
ਭੇਖ ਵਰਨ ਦੀਸਹਿ ਸਭਿ ਖੇਹ ॥
જગત દેખાવાવાળા બધા ધાર્મિક વેશ અને વર્ણ – શ્રમોનું ગુમાન માટીની સમાન દેખાઈ દે છે.
ਜੋ ਉਪਜੈ ਸੋ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
હે નાનક! તેને વિશ્વાસ રહે છે કે જગત તો ઉત્પન્ન થાય છે અને નાશ થઇ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਅਸਥਿਰੁ ਨਾਮੁ ਰਜਾਇ ॥੪॥੧੧॥
પરમાત્માનું એક નામ જ હંમેશા સ્થિર રહેનારું છે આ માટે તે નામ જપે છે ॥૪॥૧૧॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
આશા મહેલ ૧॥
ਏਕੋ ਸਰਵਰੁ ਕਮਲ ਅਨੂਪ ॥
સત્સંગ એક સરોવર છે જેમાં સંત-જન સુંદર કમળફુલ છે.
ਸਦਾ ਬਿਗਾਸੈ ਪਰਮਲ ਰੂਪ ॥
સત્સંગ તેને નામ-જળ આપીને હંમેશા ખીલાવી રાખે છે તેને આધ્યાત્મિક જીવનની સુગંધ અને સુંદરતા આપે છે.
ਊਜਲ ਮੋਤੀ ਚੂਗਹਿ ਹੰਸ ॥
સંત-હંસ તે સત્સંગ-સરોવરમાં રહીને પ્રભુની મહિમાનાં સુંદર મોતી ચણીને ખાય છે
ਸਰਬ ਕਲਾ ਜਗਦੀਸੈ ਅੰਸ ॥੧॥
અને આ રીતે બધી તાકતોનો માલિક જગદીશનો હિસ્સો બની રહે છે જગદીશથી એક-રૂપ થયેલ રહે છે ॥૧॥
ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ॥
જે કાંઈ દેખાઈ રહ્યું છે ઉત્પન્ન થાય છે અને નાશ થાય છે.
ਬਿਨੁ ਜਲ ਸਰਵਰਿ ਕਮਲੁ ਨ ਦੀਸੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ સરોવરમાં ઊગેલું કમળફુલ પાણી વગર નથી આ માટે તે નાશ થતું દેખાતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਰਲਾ ਬੂਝੈ ਪਾਵੈ ਭੇਦੁ ॥
સત્સંગ-સરોવરનો આનો આ ગુપ્ત લાભના તફાવતને કોઈ દુર્લભ મનુષ્ય જ સમજે છે
ਸਾਖਾ ਤੀਨਿ ਕਹੈ ਨਿਤ ਬੇਦੁ ॥
જગત સામાન્ય રીતે ત્રિગુણી સંસારની વાતો જ કરે છે વેદ પણ ત્રિગુણી સંસારનું જ વર્ણન કરે છે.
ਨਾਦ ਬਿੰਦ ਕੀ ਸੁਰਤਿ ਸਮਾਇ ॥
સત્સંગમાં રહીને જે મનુષ્યનું ધ્યાન પરમાત્માની મહિમાની વાણીની સમજમાં લીન રહે છે
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇ ॥੨॥
તે પોતાના ગુરુના બતાવેલા માર્ગ પર ચાલીને ઉંચી થી ઊંચી આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી લે છે ॥૨॥
ਮੁਕਤੋ ਰਾਤਉ ਰੰਗਿ ਰਵਾਂਤਉ ॥
સત્સંગ-સરોવરમાં ડૂબકી લગાવનાર મનુષ્ય માયાના પ્રભાવથી સ્વતંત્ર છે પ્રભુની યાદમાં મસ્ત રહે છે પ્રેમમાં ટકીને સ્મરણ કરે છે
ਰਾਜਨ ਰਾਜਿ ਸਦਾ ਬਿਗਸਾਂਤਉ ॥
રાજાઓના રાજા પ્રભુમાં જોડાઈ રહીને હંમેશા પ્રસન્ન-ચિત્ત રહે છે.
ਜਿਸੁ ਤੂੰ ਰਾਖਹਿ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ॥
પરંતુ હે પ્રભુ! આ તારી જ કૃપા છે તું કૃપા કરીને જેને માયાની અસરથી બચાવી લે છે
ਬੂਡਤ ਪਾਹਨ ਤਾਰਹਿ ਤਾਰਿ ॥੩॥
તે બચી જાય છે તું પોતાના નામની હોડીમાં મોટા-મોટા પથ્થર-દિલોને તરાવી લે છે ॥૩॥
ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਮਹਿ ਜਾਣਿਆ ॥
જે મનુષ્ય સત્સંગમાં ટક્યો તેને ત્રણ ભવનોમાં પ્રભુનો પ્રકાશ જોઈ લીધો તેને આખા જગતમાં વસતાને ઓળખી લીધો
ਉਲਟ ਭਈ ਘਰੁ ਘਰ ਮਹਿ ਆਣਿਆ ॥
તેનું ધ્યાન માયાના મોહથી ઉલ્ટી ગયું તેને પરમાત્માનું નિવાસ-સ્થાન પોતાના દિલમાં બનાવી લીધું
ਅਹਿਨਿਸਿ ਭਗਤਿ ਕਰੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
તે ધ્યાન જોડીને દિવસ-રાત ભક્તિ કરે છે.
ਨਾਨਕੁ ਤਿਨ ਕੈ ਲਾਗੈ ਪਾਇ ॥੪॥੧੨॥
નાનક આવા ભાગ્યશાળી સંત જનોના ચરણે લાગે છે ॥૪॥૧૨॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
આશા મહેલ ૧॥
ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਚੀ ਹੁਜਤਿ ਦੂਰਿ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુની આ બુદ્ધિને દ્રઢ કરીને ધારણ કરે છે પરમાત્માની અંગ-સંગતા વિશે તે મનુષ્યની અશ્રદ્ધા દૂર થઇ જાય છે.
ਬਹੁਤੁ ਸਿਆਣਪ ਲਾਗੈ ਧੂਰਿ ॥
ગુરુની બુદ્ધિ પર શ્રદ્ધાની જગ્યાએ મનુષ્યની પોતાની ખુબ ચતુરાઈઓથી મનમાં વિકારોની ગંદકી એકત્રિત થાય છે.
ਲਾਗੀ ਮੈਲੁ ਮਿਟੈ ਸਚ ਨਾਇ ॥
આ એકત્રિત થયેલ ગંદકી હંમેશા-સ્થિર-પ્રભુના નામ દ્વારા જ મટી શકે છે
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੧॥
અને ગુરુની કૃપાથી જ મનુષ્ય પરમાત્માના ચરણોમાં ધ્યાન ટકાવીને રાખી શકે છે ॥૧॥
ਹੈ ਹਜੂਰਿ ਹਾਜਰੁ ਅਰਦਾਸਿ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા દરેક સમયે અમારી આજુબાજુ છે એક-મન થઈને તેની આગળ પ્રાર્થના કર.
ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਸਾਚੁ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭ ਪਾਸਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ વિશ્વાસ જાણ કે દરેક જીવનું દુઃખ-સુખ તે કર્તાર પ્રભુ જાણે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਕੂੜੁ ਕਮਾਵੈ ਆਵੈ ਜਾਵੈ ॥
જે મનુષ્ય અશ્રદ્ધા ભરેલી ચતુરાઈઓની વ્યર્થ કમાણી કરે છે
ਕਹਣਿ ਕਥਨਿ ਵਾਰਾ ਨਹੀ ਆਵੈ ॥
તે જન્મ-મરણના ચક્કરમાં પડી રહે છે તેની આ બેકાર એવી વાતો ક્યારેય સમાપ્ત થતી નથી.
ਕਿਆ ਦੇਖਾ ਸੂਝ ਬੂਝ ਨ ਪਾਵੈ ॥
અજ્ઞાની-અંધે તુચ્છ વાતોમાં જ રહીને વાસ્તવિકતા જોઈ નથી આ માટે તેને કોઈ સમજ આવતી નથી
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਮਨਿ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਨ ਆਵੈ ॥੨॥
અને પરમાત્માના નામ વગર તેના મનમાં શાંતિ આવતી નથી ॥૨॥
ਜੋ ਜਨਮੇ ਸੇ ਰੋਗਿ ਵਿਆਪੇ ॥
જે પણ જીવ જગતમાં જન્મ લે છે પરમાત્માની હસ્તી દ્વારા અંધશ્રદ્ધાને કારણે આધ્યાત્મિક રોગોથી દબાઈ રહે છે
ਹਉਮੈ ਮਾਇਆ ਦੂਖਿ ਸੰਤਾਪੇ ॥
અને અહંકારના દુઃખમાં માયાના મોહ અને દુઃખમાં તે કષ્ટ મેળવતા રહે છે.
ਸੇ ਜਨ ਬਾਚੇ ਜੋ ਪ੍ਰਭਿ ਰਾਖੇ ॥
આ રોગથી આ દુઃખથી તે જ લોકો બચે છે જેની પ્રભુએ પોતે રક્ષા કરી
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਚਾਖੇ ॥੩॥
જેને ગુરુના બતાવેલ માર્ગ પર ચાલીને પ્રભુનું અમૃત-નામ ચાખ્યું ॥૩॥
ਚਲਤਉ ਮਨੁ ਰਾਖੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਚਾਖੈ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માનું હંમેશા સ્થિર રહેનાર નામ-રસ ચાખે છે અને ચંચળ મનને કાબુમાં રાખે છે
ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਬਦੁ ਭਾਖੈ ॥
જે મનુષ્ય ગુરુની શિક્ષા પર ચાલીને અટલ આધ્યાત્મિક જીવન દેનારી મહિમાની વાણી ઉચ્ચારે છે
ਸਾਚੈ ਸਬਦਿ ਮੁਕਤਿ ਗਤਿ ਪਾਏ ॥ ਨਾਨਕ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੪॥੧੩॥
તે મનુષ્ય આ સાચી વાણી દ્વારા વિકારોથી છુટકારો પ્રાપ્ત કરી લે છે ઉચ્ચ આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી લે છે અને હે નાનક! તે પોતાની અંદરથી પોતાની બુદ્ધિનો અહંકાર સમાપ્ત કરી લે છે ॥૪॥૧૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
આશા મહેલ ૧॥
ਜੋ ਤਿਨਿ ਕੀਆ ਸੋ ਸਚੁ ਥੀਆ ॥
જે જીવને તે પરમાત્માએ પોતાનો બનાવી લીધો તે પહેલા હંમેશા સ્થિર પ્રભુનું જ રૂપ બની ગયો.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਤਿਗੁਰਿ ਦੀਆ ॥
તેને સદ્દગુરુ એ અટલ આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ હરિ-નામ આપી દીધું.
ਹਿਰਦੈ ਨਾਮੁ ਨਾਹੀ ਮਨਿ ਭੰਗੁ ॥
તે જીવના હૃદયમાં હંમેશા પ્રભુનું નામ વસે છે તેનું મન હંમેશા પ્રભુ ચરણોથી જોડાયેલું રહે છે
ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੇ ਸੰਗੁ ॥੧॥
દરરોજ દરેક સમય પ્રેમાળ પ્રભુથી તેનો સાથ બની રહે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਰਾਖਹੁ ਅਪਨੀ ਸਰਣਾਈ ॥
હે પ્રભુ! જે મનુષ્યને તું પોતાની શરણમાં રાખે છે ગુરુની કૃપાથી તે તારા નામનો સ્વાદ ચાખી લે છે