ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਬਾਣੀ ਭਗਤਾ ਕੀ ॥
રાગ ગોંડ વાણી ભગત ની
ਕਬੀਰ ਜੀ ਘਰੁ ੧
કબીર જિ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸੰਤੁ ਮਿਲੈ ਕਿਛੁ ਸੁਨੀਐ ਕਹੀਐ ॥
જો કોઈ સંત મળી જાય તો તેનાથી કંઈ સાંભળવું અને કંઈ પૂછવું જોઈએ પરંતુ
ਮਿਲੈ ਅਸੰਤੁ ਮਸਟਿ ਕਰਿ ਰਹੀਐ ॥੧॥
જો કોઈ દુષ્ટ પુરુષ મળી જાય તો ચૂપ જ રહેવું જોઈએ ॥૧॥
ਬਾਬਾ ਬੋਲਨਾ ਕਿਆ ਕਹੀਐ ॥
હે બાબા! જો બોલવું હોય તો શું કહેવું જોઈએ,
ਜੈਸੇ ਰਾਮ ਨਾਮ ਰਵਿ ਰਹੀਐ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેનાથી રામનું નામ જપતો રહે ॥૧॥વિરામ॥
ਸੰਤਨ ਸਿਉ ਬੋਲੇ ਉਪਕਾਰੀ ॥
સંત પુરુષોની સાથે વિચાર-વિમર્શ ખુબ ઉપકારી છે પરંતુ
ਮੂਰਖ ਸਿਉ ਬੋਲੇ ਝਖ ਮਾਰੀ ॥੨॥
મૂર્ખની સાથે વાતચીત વ્યર્થ જ સમય બરબાદ કરે છે ॥૨॥
ਬੋਲਤ ਬੋਲਤ ਬਢਹਿ ਬਿਕਾਰਾ ॥
મુરખોની સાથે વાતચીત તેમજ બોલવાથી વિકારોમાં વૃદ્ધિ થાય છે અને
ਬਿਨੁ ਬੋਲੇ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਬੀਚਾਰਾ ॥੩॥
સંતો વગર બોલેલ જ્ઞાનની વાતો કેવી રીતે કરી શકે છે ॥૩॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਛੂਛਾ ਘਟੁ ਬੋਲੈ ॥
કબીર કહે છે કે ખાલી ઘડો જ અવાજ કરે છે પરંતુ
ਭਰਿਆ ਹੋਇ ਸੁ ਕਬਹੁ ਨ ਡੋਲੈ ॥੪॥੧॥
તે ભરેલ હોય તો ક્યારેય ડૉલતો નથી ॥૪॥૧॥
ਗੋਂਡ ॥
ગોંડ॥
ਨਰੂ ਮਰੈ ਨਰੁ ਕਾਮਿ ਨ ਆਵੈ ॥
જયારે મનુષ્યનું મૃત્યુ થઈ જાય છે તો તેનું શરીર કોઈ કામ આવતું નથી.
ਪਸੂ ਮਰੈ ਦਸ ਕਾਜ ਸਵਾਰੈ ॥੧॥
પરંતુ જ્યારે પશુ મરે છે તો તે દસ કાર્ય સંભાળે છે ॥૧॥
ਅਪਨੇ ਕਰਮ ਕੀ ਗਤਿ ਮੈ ਕਿਆ ਜਾਨਉ ॥
હું પોતાના શુભાશુભ કર્મોની શું ગતિ જાણી શકું છું.
ਮੈ ਕਿਆ ਜਾਨਉ ਬਾਬਾ ਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે બાબા! હું શું જાણું મારી સાથે શું થશે? ॥૧॥વિરામ॥
ਹਾਡ ਜਲੇ ਜੈਸੇ ਲਕਰੀ ਕਾ ਤੂਲਾ ॥
મૃતકના હાડકાઓ એમ સળગે છે, જેમ લાકડીનો ઢગલો સળગે છે.
ਕੇਸ ਜਲੇ ਜੈਸੇ ਘਾਸ ਕਾ ਪੂਲਾ ॥੨॥
વાળ એવી રીતે સળગે છે જેમ ઘાસનો ઢગલો હોય ॥૨॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਤਬ ਹੀ ਨਰੁ ਜਾਗੈ ॥
હે કબીર, મનુષ્ય અજ્ઞાનની ઊંઘથી ત્યારે જાગે છે,
ਜਮ ਕਾ ਡੰਡੁ ਮੂੰਡ ਮਹਿ ਲਾਗੈ ॥੩॥੨॥
જયારે તેના માથા પર યમની સજા લાગે છે ॥૩॥૨॥
ਗੋਂਡ ॥
ગોંડ॥
ਆਕਾਸਿ ਗਗਨੁ ਪਾਤਾਲਿ ਗਗਨੁ ਹੈ ਚਹੁ ਦਿਸਿ ਗਗਨੁ ਰਹਾਇਲੇ ॥
આકાશ, પાતાળ, તેમજ ચારેય દિશાઓમાં સર્વાત્મા જ હાજર છે
ਆਨਦ ਮੂਲੁ ਸਦਾ ਪੁਰਖੋਤਮੁ ਘਟੁ ਬਿਨਸੈ ਗਗਨੁ ਨ ਜਾਇਲੇ ॥੧॥
આનંદનો સ્ત્રોત પુરુષોત્તમ હંમેશા અમર છે, શરીર નાશ થઈ જાય છે, પરંતુ તેની ચેતન સતા હાજર છે ॥૧॥
ਮੋਹਿ ਬੈਰਾਗੁ ਭਇਓ ॥
મને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થઈ ગયો છે,
ਇਹੁ ਜੀਉ ਆਇ ਕਹਾ ਗਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ આત્મા સંસારમાં આવીને ક્યાંય ચાલી ગઈ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪੰਚ ਤਤੁ ਮਿਲਿ ਕਾਇਆ ਕੀਨੑੀ ਤਤੁ ਕਹਾ ਤੇ ਕੀਨੁ ਰੇ ॥
આકાશ, હવા, આગ, જળ તેમજ પૃથ્વી – આ પાંચ તત્વોથી પ્રભુએ શરીરનું નિર્માણ કર્યું છે, પરંતુ આ તત્વ ક્યાંથી રચેલ છે?
ਕਰਮ ਬਧ ਤੁਮ ਜੀਉ ਕਹਤ ਹੌ ਕਰਮਹਿ ਕਿਨਿ ਜੀਉ ਦੀਨੁ ਰੇ ॥੨॥
તમે કહો છો કે જીવ કર્મોનો બંધાયેલ છે પરંતુ આ કર્મોને જીવન કોણે આપ્યું છે? ॥૨॥
ਹਰਿ ਮਹਿ ਤਨੁ ਹੈ ਤਨ ਮਹਿ ਹਰਿ ਹੈ ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਸੋਇ ਰੇ ॥
પ્રભુમાં જ શરીર છે અને શરીરમાં જ પ્રભુ સ્થિત છે, તે મન-શરીર બધામાં સમાયેલ છે.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਨ ਛੋਡਉ ਸਹਜੇ ਹੋਇ ਸੁ ਹੋਇ ਰੇ ॥੩॥੩॥
કબીર કહે છે કે હું રામનું નામ જપવાનું છોડીશ નહીં, ભલે જે સહજતાથી થાય છે, તે થવા દો ॥૩॥૩॥
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਬਾਣੀ ਕਬੀਰ ਜੀਉ ਕੀ ਘਰੁ ੨
રાગ ગોંડ વાણી કબીર જી ની ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਭੁਜਾ ਬਾਂਧਿ ਭਿਲਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥
મારી ભુજા બાંધીને પોટલી બનાવી તેને મને હાથીની આગળ નાખી દીધો.
ਹਸਤੀ ਕ੍ਰੋਪਿ ਮੂੰਡ ਮਹਿ ਮਾਰਿਓ ॥
મહાવતે હાથીને વધુ ક્રોધિત કરવા માટે તેના માથા પર અંકુશ પણ માર્યો પરંતુ
ਹਸਤਿ ਭਾਗਿ ਕੈ ਚੀਸਾ ਮਾਰੈ ॥
હાથી પાછળ ભાગીને રડવા લાગ્યો અને મનમાં કહે છે કે
ਇਆ ਮੂਰਤਿ ਕੈ ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੈ ॥੧॥
હું તે મૂર્તિ પર બલિહાર જાવ છું ॥૧॥
ਆਹਿ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਤੁਮਰਾ ਜੋਰੁ ॥
હે પ્રભુ! કબીર કહે છે કે આ તારું બળ જ મારી રક્ષા કરી રહ્યું છે.
ਕਾਜੀ ਬਕਿਬੋ ਹਸਤੀ ਤੋਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કાજી ક્રોધમાં બબડી રહ્યો હતો કે આ હાથીને કબીર તરફ ચલાવ ॥૧॥વિરામ॥
ਰੇ ਮਹਾਵਤ ਤੁਝੁ ਡਾਰਉ ਕਾਟਿ ॥
કાજી ગુસ્સાથી કહે છે કે હે મહાવત! હું તને હત્યા કરાવી દઈશ.
ਇਸਹਿ ਤੁਰਾਵਹੁ ਘਾਲਹੁ ਸਾਟਿ ॥
હાથીને ઇજા કરીને કબીર તરફ ચલાવ
ਹਸਤਿ ਨ ਤੋਰੈ ਧਰੈ ਧਿਆਨੁ ॥
પરંતુ હાથી કબીરને મારી રહ્યો નહોતો પરંતુ પરમાત્માનું જ ધ્યાન કરતો હતો.
ਵਾ ਕੈ ਰਿਦੈ ਬਸੈ ਭਗਵਾਨੁ ॥੨॥
તે હાથીના હૃદયમાં પરમાત્મા જ વસી રહ્યો હતો ॥૨॥
ਕਿਆ ਅਪਰਾਧੁ ਸੰਤ ਹੈ ਕੀਨੑਾ ॥
દેખનાર લોકો કહી રહ્યા હતા કે આ સંતે શું ગુનો કર્યો છે કે
ਬਾਂਧਿ ਪੋਟ ਕੁੰਚਰ ਕਉ ਦੀਨੑਾ ॥
પોટલું બાંધીને આને હાથીની આગળ નાખી દેવાયો?
ਕੁੰਚਰੁ ਪੋਟ ਲੈ ਲੈ ਨਮਸਕਾਰੈ ॥
હાથી તે પોટલી લઈને વારંવાર પ્રણામ કરતો હતો પરંતુ
ਬੂਝੀ ਨਹੀ ਕਾਜੀ ਅੰਧਿਆਰੈ ॥੩॥
અંધ કાજીએ પરમાત્માની રજાને સમજી નથી ॥૩॥
ਤੀਨਿ ਬਾਰ ਪਤੀਆ ਭਰਿ ਲੀਨਾ ॥
ત્રણ વાર હાથીને ચઢાવી-ચઢાવીને કાજીએ પરીક્ષા લીધી પરંતુ