ਬਡੈ ਭਾਗਿ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਾਇਓ ॥੧॥
સારા ભાગ્યથી જ સંતોની સંગતિ પ્રાપ્ત થઈ છે ॥૧॥
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਨਾਹੀ ਉਧਾਰੁ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુ વગર કોઈનો ઉદ્ધાર થતો નથી
ਬਾਬਾ ਨਾਨਕੁ ਆਖੈ ਏਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥੨॥੧੧॥
હે ભાઈ! નાનક તને આ જ વિચાર કહે છે ॥૨॥૧૧॥
ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੨
રાગ રામકલી મહેલ ૫ ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા સદ્દગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਚਾਰਿ ਪੁਕਾਰਹਿ ਨਾ ਤੂ ਮਾਨਹਿ ॥
ચાર વેદ પણ કહેતા રહે છે પરંતુ તું માનતો નથી
ਖਟੁ ਭੀ ਏਕਾ ਬਾਤ ਵਖਾਨਹਿ ॥
છ શાસ્ત્ર પણ એક જ વાતના વખાણ કરતા રહે છે
ਦਸ ਅਸਟੀ ਮਿਲਿ ਏਕੋ ਕਹਿਆ ॥
અઢાર પુરાણોએ પણ મળીને એક પરમાત્માની જ મહિમા કરી છે
ਤਾ ਭੀ ਜੋਗੀ ਭੇਦੁ ਨ ਲਹਿਆ ॥੧॥
પરંતુ તો પણ હે યોગી! તે આ તફાવત સમજ્યો નથી ॥૧॥
ਕਿੰਕੁਰੀ ਅਨੂਪ ਵਾਜੈ ॥ ਜੋਗੀਆ ਮਤਵਾਰੋ ਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પાગલ યોગી! દરેક સમયે અનુપમ વીણા વાગી રહી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪ੍ਰਥਮੇ ਵਸਿਆ ਸਤ ਕਾ ਖੇੜਾ ॥
સર્વપ્રથમ સદ્દગુરુ રૂપી સત્યનું નગર વસ્યું હતું
ਤ੍ਰਿਤੀਏ ਮਹਿ ਕਿਛੁ ਭਇਆ ਦੁਤੇੜਾ ॥
તદુપરાંત ત્રેતાયુગમાં ધર્મમાં કોઈ તિરાડ આવી ગઈ હતી
ਦੁਤੀਆ ਅਰਧੋ ਅਰਧਿ ਸਮਾਇਆ ॥
દ્વાપર યુગમાં ધર્મનો અડધો ભાગ જ રહી ગયો હતો
ਏਕੁ ਰਹਿਆ ਤਾ ਏਕੁ ਦਿਖਾਇਆ ॥੨॥
કળિયુગમાં ધર્મનો એક ભાગ જ રહી ગયો છે ॥૨॥
ਏਕੈ ਸੂਤਿ ਪਰੋਏ ਮਣੀਏ ॥ ਗਾਠੀ ਭਿਨਿ ਭਿਨਿ ਭਿਨਿ ਭਿਨਿ ਤਣੀਏ ॥
સદ્દગુરુએ જગતને મુક્તિનો એક માર્ગ દેખાડ્યો છે જેમ માળાના બધા માણેક એક જ દોરામાં પરોવેલા હોય છે અને અલગ-અલગ ગાંઠ દ્વારા તેને અલગ રાખેલા હોય છે
ਫਿਰਤੀ ਮਾਲਾ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਇ ॥
આ માળા અનેક વિધિ દ્વારા પ્રેમથી ફરતી રહે છે
ਖਿੰਚਿਆ ਸੂਤੁ ਤ ਆਈ ਥਾਇ ॥੩॥
જ્યારે માળાનો દોરી ખેંચી લેવામાં આવે છે તો બધી માળા એક જ જગ્યાએ આવી જાય છે ॥૩॥
ਚਹੁ ਮਹਿ ਏਕੈ ਮਟੁ ਹੈ ਕੀਆ ॥
હે યોગી! ચારેય યુગમાં રહેવા માટે પ્રભુએ આ જગત રૂપી મઠ બનાવ્યો છે
ਤਹ ਬਿਖੜੇ ਥਾਨ ਅਨਿਕ ਖਿੜਕੀਆ ॥
એમાં વિકારોથી ભરપૂર ઘણા દુઃખદાયક સ્થાન છે અને એમાંથી બહાર નીકળવા માટે અનેક જ યોનિઓ રૂપી બારીઓ છે
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਦੁਆਰੇ ਆਇਆ ॥
જ્યારે કોઈ મનુષ્ય શોધતા-શોધતા ગુરુના ઓટલા પર આવી પહોંચે છે
ਤਾ ਨਾਨਕ ਜੋਗੀ ਮਹਲੁ ਘਰੁ ਪਾਇਆ ॥੪॥
ત્યારે પ્રભુ ચરણોમાં જોડાયેલ તે મનુષ્યને પરમાત્માનું મહેલ ઘર મળી જાય છે ॥૪॥
ਇਉ ਕਿੰਕੁਰੀ ਆਨੂਪ ਵਾਜੈ ॥
આ રીતે હવે ઘણી જ વિણા તેના આત્મસ્વરૂપમાં વાગી રહી છે
ਸੁਣਿ ਜੋਗੀ ਕੈ ਮਨਿ ਮੀਠੀ ਲਾਗੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੧॥੧੨॥
જેને સાંભળવાથી આ યોગીના મનમાં મીઠી લાગે છે ॥૧॥વિરામ બીજો॥૧॥૧૨॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਤਾਗਾ ਕਰਿ ਕੈ ਲਾਈ ਥਿਗਲੀ ॥
પરમાત્માએ પવનરૂપી પ્રાણોને દોરો બનાવી શરીરરૂપી કફનને અંગ રૂપી સિલાઈ કરી છે
ਲਉ ਨਾੜੀ ਸੂਆ ਹੈ ਅਸਤੀ ॥
હાડકારૂપી સોયથી નાડીઓને જોડેલી છે
ਅੰਭੈ ਕਾ ਕਰਿ ਡੰਡਾ ਧਰਿਆ ॥
વીર્યરૂપી રક્તબિંદુ બનાવીને આ કફન રૂપી શરીરનું નિર્માણ કર્યું છે
ਕਿਆ ਤੂ ਜੋਗੀ ਗਰਬਹਿ ਪਰਿਆ ॥੧॥
હે યોગી! તું કઈ વાતની ઘમંડ કરે છે? ॥૧॥
ਜਪਿ ਨਾਥੁ ਦਿਨੁ ਰੈਨਾਈ ॥
દિવસ-રાત પ્રભુનું જાપ કર
ਤੇਰੀ ਖਿੰਥਾ ਦੋ ਦਿਹਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કારણ કે આ શરીર રૂપી કફન તો બે દિવસ જ ચાલશે ॥૧॥વિરામ॥
ਗਹਰੀ ਬਿਭੂਤ ਲਾਇ ਬੈਠਾ ਤਾੜੀ ॥
હે યોગી! તું શરીર પર ભભૂતિ ઘસીને સમાધિ લગાવીને બેઠા છે
ਮੇਰੀ ਤੇਰੀ ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਧਾਰੀ ॥
તમે અહંકારની મુદ્રાઓ ધારણ કરી છે.
ਮਾਗਹਿ ਟੂਕਾ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਨ ਪਾਵੈ ॥
તું ઘરે-ઘરેથી ભોજન માંગતો રહે છે પરંતુ તૃપ્તિ થતી નથી
ਨਾਥੁ ਛੋਡਿ ਜਾਚਹਿ ਲਾਜ ਨ ਆਵੈ ॥੨॥
પ્રભુને છોડીને બીજાથી માંગતા તને શરમ નથી આવતી ॥૨॥
ਚਲ ਚਿਤ ਜੋਗੀ ਆਸਣੁ ਤੇਰਾ ॥
હે યોગી! તારું આસન લાગેલું છે પરંતુ તારું મન ચંચળ બનેલું છે
ਸਿੰਙੀ ਵਾਜੈ ਨਿਤ ਉਦਾਸੇਰਾ ॥
બેશક સીંગી વાગતી રહે છે તો પણ તારું મન દરરોજ ઉદાસ રહે છે
ਗੁਰ ਗੋਰਖ ਕੀ ਤੈ ਬੂਝ ਨ ਪਾਈ ॥
જગતગુરુ પરમેશ્વરની તને હજુ સુધી જાણ થઈ નથી
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਗੀ ਆਵੈ ਜਾਈ ॥੩॥
હે યોગી! આ કારણે તું વારંવાર જન્મતો-મરતો રહે છે ॥૩॥
ਜਿਸ ਨੋ ਹੋਆ ਨਾਥੁ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥
જેના પર માલિક પ્રભુ દયાળુ થઈ ગયા છે
ਰਹਰਾਸਿ ਹਮਾਰੀ ਗੁਰ ਗੋਪਾਲਾ ॥
તે ગુરુ પરમેશ્વરની સામે અમારી પ્રાર્થના છે
ਨਾਮੈ ਖਿੰਥਾ ਨਾਮੈ ਬਸਤਰੁ ॥
નામ જ જેનું કફન તેમજ વસ્ત્ર છે
ਜਨ ਨਾਨਕ ਜੋਗੀ ਹੋਆ ਅਸਥਿਰੁ ॥੪॥
હે નાનક! તે યોગી સ્થિર થયેલ છે ॥૪॥
ਇਉ ਜਪਿਆ ਨਾਥੁ ਦਿਨੁ ਰੈਨਾਈ ॥
જેણે આ રીતે દિવસ-રાત પ્રભુનું જાપ કર્યું છે
ਹੁਣਿ ਪਾਇਆ ਗੁਰੁ ਗੋਸਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੨॥੧੩॥
તેણે હવે મનુષ્ય-જન્મમાં ગુરુ-પરમાત્માને મેળવી લીધા છે ॥૧॥વિરામ બીજો॥૨॥૧૩॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਕਰਨ ਕਰਾਵਨ ਸੋਈ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા જ કરનાર-કરાવનાર છે
ਆਨ ਨ ਦੀਸੈ ਕੋਈ ॥
તેનાથી વધારે બીજું કોઈ દ્રષ્ટિગત થતું નથી
ਠਾਕੁਰੁ ਮੇਰਾ ਸੁਘੜੁ ਸੁਜਾਨਾ ॥
મારો ઠાકુર ખૂબ ચતુર અને સર્વજ્ઞતા છે
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਿਲਿਆ ਰੰਗੁ ਮਾਨਾ ॥੧॥
ગુરુના માધ્યમથી જ્યારે તે મળ્યો ત્યારે જ આનંદ પ્રાપ્ત થયો ॥૧॥
ਐਸੋ ਰੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਮੀਠਾ ॥
હે ભાઈ! હરિ-રસ એટલો મીઠો છે કે
ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਿਨੈ ਵਿਰਲੈ ਡੀਠਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ કોઈ દુર્લભે ગુરુમુખ બનીને જ તેને ચાખ્યું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਿਰਮਲ ਜੋਤਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ॥
હે ભાઈ! તેની જ્યોતિ નિર્મળ છે, હરિનું નામ અમૃત છે