ਸਹਜ ਸਮਾਧਿ ਧੁਨਿ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰਾ ॥
તે સરળ સમાધિમાં અનહદ ધ્વનિને સાંભળે છે અને ગહનગંભીર હોય છે
ਸਦਾ ਮੁਕਤੁ ਤਾ ਕੇ ਪੂਰੇ ਕਾਮ ॥
તે હંમેશા બંધનોથી મુક્ત રહે છે અને તેના બધા કાર્ય પૂર્ણ થઈ જાય છે
ਜਾ ਕੈ ਰਿਦੈ ਵਸੈ ਹਰਿ ਨਾਮ ॥੨॥
જેના હૃદયમાં હરિનામ વસી જાય છે ॥૨॥
ਸਗਲ ਸੂਖ ਆਨੰਦ ਅਰੋਗ ॥
તે બધા સુખ-આનંદ પ્રાપ્ત કરે છે અને સ્વસ્થ રહે છે
ਸਮਦਰਸੀ ਪੂਰਨ ਨਿਰਜੋਗ ॥
તે નિર્લિપ તેમજ સમદર્શી હોય છે
ਆਇ ਨ ਜਾਇ ਡੋਲੈ ਕਤ ਨਾਹੀ ॥
તેમનું જન્મ-મરણ સમાપ્ત થઈ જાય છે અને ક્યારેય પથભ્રષ્ટ થતા નથી
ਜਾ ਕੈ ਨਾਮੁ ਬਸੈ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥੩॥
જેના મનમાં નામ સ્થિત થઈ જાય છે ॥૩॥
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਗੋੁਪਾਲ ਗੋਵਿੰਦ ॥
દીનદયાલ ગોવિંદ ગોપાલ
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਪੀਐ ਉਤਰੈ ਚਿੰਦ ॥
ગુરુમુખ બનીને આ જાપ કરવાથી બધી ચિંતા સમાપ્ત થઈ જાય છે
ਨਾਨਕ ਕਉ ਗੁਰਿ ਦੀਆ ਨਾਮੁ ॥
નાનકને હરિએ હરિ-નામ આપ્યું છે
ਸੰਤਨ ਕੀ ਟਹਲ ਸੰਤ ਕਾ ਕਾਮੁ ॥੪॥੧੫॥੨੬॥
હવે તે સંતોની સેવા તેમજ તેમના કાર્યમાં જ લાગી રહે છે ॥૪॥૧૫॥૨૬॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਬੀਜ ਮੰਤ੍ਰੁ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨੁ ਗਾਉ ॥
હે ભાઈ! મૂળમંત્ર હરિનું કીર્તન ગાન કરો
ਆਗੈ ਮਿਲੀ ਨਿਥਾਵੇ ਥਾਉ ॥
આનાથી અશ્રય વગરનાને પણ પરલોકમાં સહારો મળી જાય છે
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਚਰਣੀ ਲਾਗੁ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુના ચરણોમાં લાગવાથી
ਜਨਮ ਜਨਮ ਕਾ ਸੋਇਆ ਜਾਗੁ ॥੧॥
જન્મ-જન્માંતરથી સુતેલું મન જાગી જાય છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਾਪੁ ਜਪਲਾ ॥
જેણે હરિ-નામનો જાપ કર્યો છે
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹਿਰਦੈ ਵਾਸੈ ਭਉਜਲੁ ਪਾਰਿ ਪਰਲਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુ કૃપા થી તે તેના હૃદયમાં વસી ગયો છે અને તે સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ ગયો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਧਿਆਇ ਮਨ ਅਟਲ ॥
હે મન! નામ-ભંડાર અટળ છે
ਤਾ ਛੂਟਹਿ ਮਾਇਆ ਕੇ ਪਟਲ ॥
તેનું ધ્યાન કરવાથી માયાના બંધન છૂટી જાય છે
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਪੀਉ ॥
ગુરુનો શબ્દ અમૃતમય રસ છે
ਤਾ ਤੇਰਾ ਹੋਇ ਨਿਰਮਲ ਜੀਉ ॥੨॥
તેનું સેવન કરવાથી તારું હૃદય નિર્મળ થઈ જશે ॥૨॥
ਸੋਧਤ ਸੋਧਤ ਸੋਧਿ ਬੀਚਾਰਾ ॥
શોધી-શોધીને સમજી-વિચારીને મેં આ વિચાર કર્યો છે
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਨਹੀ ਛੁਟਕਾਰਾ ॥
હરિની ભક્તિ વગર કોઈનો છુટકારો થતો નથી
ਸੋ ਹਰਿ ਭਜਨੁ ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ॥
તેથી સાધુઓની સંગતિમાં હરીનું ભજન કરવું જોઈએ
ਮਨੁ ਤਨੁ ਰਾਪੈ ਹਰਿ ਕੈ ਰੰਗਿ ॥੩॥
આ રીતે મન-તન હરિના રંગમાં લીન થઈ જાય છે ॥૩॥
ਛੋਡਿ ਸਿਆਣਪ ਬਹੁ ਚਤੁਰਾਈ ॥
હે મન! પોતાની બુદ્ધિમતા તેમજ ચતુરાઈને છોડી દે
ਮਨ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਵੈ ਜਾਇ ਨ ਕਾਈ ॥
હે મન! હરિના નામ વગર પાપોની ગંદકી દૂર થતી નથી
ਦਇਆ ਧਾਰੀ ਗੋਵਿਦ ਗੋੁਸਾਈ ॥
હે નાનક! પ્રભુએ મારા પર દયા કરી છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਟੇਕ ਟਿਕਾਈ ॥੪॥੧੬॥੨੭॥
હે નાનક! તેથી હરિ-નામનો જ સહારો લીધો છે ॥૪॥૧૬॥૨૭॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਸੰਤ ਕੈ ਸੰਗਿ ਰਾਮ ਰੰਗ ਕੇਲ ॥
જે સંતોની સાથે મળીને રામ-રંગની રમત કરે છે
ਆਗੈ ਜਮ ਸਿਉ ਹੋਇ ਨ ਮੇਲ ॥
તેની આગળ પરલોકમાં યમોથી મેળાપ થતો નથી
ਅਹੰਬੁਧਿ ਕਾ ਭਇਆ ਬਿਨਾਸ ॥
તેની અહમ-ભાવના મટી જાય છે
ਦੁਰਮਤਿ ਹੋਈ ਸਗਲੀ ਨਾਸ ॥੧॥
અને બધી દુર્બુદ્ધિ પણ નાશ થઈ જાય છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਗੁਣ ਗਾਇ ਪੰਡਿਤ ॥
હે પંડિત! રામનામનું ગુણગાન કરી લે
ਕਰਮ ਕਾਂਡ ਅਹੰਕਾਰੁ ਨ ਕਾਜੈ ਕੁਸਲ ਸੇਤੀ ਘਰਿ ਜਾਹਿ ਪੰਡਿਤ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કર્મકાંડ તેમજ તારો અહંકાર કોઈ કામ આવવાનો નથી, રામની સ્તુતિ કરવાથી તું સહર્ષ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી લઈશ ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਜਸੁ ਨਿਧਿ ਲੀਆ ਲਾਭ ॥
હરિનો યશ જ સુખનો કોષ છે જેણે તેનો લાભ પ્રાપ્ત કર્યો છે
ਪੂਰਨ ਭਏ ਮਨੋਰਥ ਸਾਭ ॥
તેના બધા મનોરથ પૂર્ણ થઈ જાય છે
ਦੁਖੁ ਨਾਠਾ ਸੁਖੁ ਘਰ ਮਹਿ ਆਇਆ ॥
તેના દુઃખ દૂર થઈ ગયા છે અને હ્રદય-ઘરમાં સુખ ઉપલબ્ધ થઈ ગયું છે
ਸੰਤ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਕਮਲੁ ਬਿਗਸਾਇਆ ॥੨॥
સંતોની કૃપાથી તેનું હૃદય કમળ ખીલી ગયું છે ॥૨॥
ਨਾਮ ਰਤਨੁ ਜਿਨਿ ਪਾਇਆ ਦਾਨੁ ॥
હે પંડિત! જેણે રામનામ રૂપી રત્નનું દાન પ્રાપ્ત કર્યું છે
ਤਿਸੁ ਜਨ ਹੋਏ ਸਗਲ ਨਿਧਾਨ ॥
તેને બધા ભંડાર પ્રાપ્ત થઈ ગયા છે
ਸੰਤੋਖੁ ਆਇਆ ਮਨਿ ਪੂਰਾ ਪਾਇ ॥
તેના મનમાં સંપૂર્ણ સંતોષ આવી ગયો છે
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਮਾਗਨ ਕਾਹੇ ਜਾਇ ॥੩॥
પછી તે વારંવાર કોઈ પાસે માંગવા માટે જતો નથી ॥૩॥
ਹਰਿ ਕੀ ਕਥਾ ਸੁਨਤ ਪਵਿਤ ॥
હે પંડિત! હરિની કથા સાંભળવાથી મન પવિત્ર થઈ જાય છે
ਜਿਹਵਾ ਬਕਤ ਪਾਈ ਗਤਿ ਮਤਿ ॥
જે જીભ સ્તુતિગાન કરે છે તેની ગતિ થઈ જાય છે
ਸੋ ਪਰਵਾਣੁ ਜਿਸੁ ਰਿਦੈ ਵਸਾਈ ॥
જેણે તેને હૃદયમાં વસાવ્યા છે તે સ્વીકાર થઈ ગયો છે
ਨਾਨਕ ਤੇ ਜਨ ਊਤਮ ਭਾਈ ॥੪॥੧੭॥੨੮॥
નાનક કહે છે હે ભાઈ! તે વ્યક્તિ સર્વોત્તમ થઈ ગયો છે ॥૪॥૧૭॥૨૮॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਗਹੁ ਕਰਿ ਪਕਰੀ ਨ ਆਈ ਹਾਥਿ ॥
માયાને જો સાવધાનીથી પકડવામાં આવે તો પણ તે કોઈના હાથમાં આવતી નથી
ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰੀ ਚਾਲੀ ਨਹੀ ਸਾਥਿ ॥
જો તેનાથી પ્રીતિ પણ કરવામાં આવે તો તે સાથ આપતી નથી
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਉ ਤਿਆਗਿ ਦਈ ॥
હે નાનક! જ્યારે તેને ત્યાગી દેવામાં આવે
ਤਬ ਓਹ ਚਰਣੀ ਆਇ ਪਈ ॥੧॥
ત્યારે તે ચરણોમાં આવી જાય છે ॥૧॥
ਸੁਣਿ ਸੰਤਹੁ ਨਿਰਮਲ ਬੀਚਾਰ ॥
હે સજ્જનો! આ નિર્મળ વિચાર સાંભળ
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਗਤਿ ਨਹੀ ਕਾਈ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਭੇਟਤ ਉਧਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
રામ-નામ વગર કોઈની ગતિ થતી નથી સંપૂર્ણ ગુરુથી મેળાપ કરવાથી ઉદ્ધાર થઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥