ਨਾਮੁ ਸੁਨਤ ਜਨੁ ਬਿਛੂਅ ਡਸਾਨਾ ॥੨॥
પરમાત્માનું નામ સાંભળીને એવા થઈ જાય છે જેમ વીંછીએ ડંખ મારી દીધો હોય ॥૨॥
ਮਾਇਆ ਕਾਰਣਿ ਸਦ ਹੀ ਝੂਰੈ ॥
તે માયાના કારણે હંમેશા જ ચિંતિત રહે છે
ਮਨਿ ਮੁਖਿ ਕਬਹਿ ਨ ਉਸਤਤਿ ਕਰੈ ॥
પોતાના મન તેમજ મુખથી ક્યારેય પ્રભુની સ્તુતિ કરતો નથી
ਨਿਰਭਉ ਨਿਰੰਕਾਰ ਦਾਤਾਰੁ ॥
જે નિર્ભય, નિરંકાર અને બધાનો દાતા છે
ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਕਰੈ ਗਵਾਰੁ ॥੩॥
તે મૂર્ખ તેનાથી ક્યારેય પ્રેમ કરતો નથી ॥૩॥
ਸਭ ਸਾਹਾ ਸਿਰਿ ਸਾਚਾ ਸਾਹੁ ॥
પરમાત્મા બધા રાજાઓમાં સાચા રાજા છે
ਵੇਮੁਹਤਾਜੁ ਪੂਰਾ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ॥
તે સંપૂર્ણ બાદશાહ તેમજ બેદરકાર છે
ਮੋਹ ਮਗਨ ਲਪਟਿਓ ਭ੍ਰਮ ਗਿਰਹ ॥
જીવ માયાના મોહમાં લપેટાયેલા રહે છે અને સૂર્યની આજુ-બાજુ ફરવાવાળા ગ્રહોની જેમ ભટકતો રહે છે
ਨਾਨਕ ਤਰੀਐ ਤੇਰੀ ਮਿਹਰ ॥੪॥੨੧॥੩੨॥
નાનક કહે છે કે હે હરિ! તારી કૃપાથી જ સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ શકાય છે ॥૪॥૨૧॥૩૨॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਰੈਣਿ ਦਿਨਸੁ ਜਪਉ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥
હે પ્રભુ! રાત-દિવસ હરિ નામનું જાપ કરો
ਆਗੈ ਦਰਗਹ ਪਾਵਉ ਥਾਉ ॥
આ રીતે આગળ પ્રભુ દરબારમાં સ્થાન પ્રાપ્ત થઈ જશે
ਸਦਾ ਅਨੰਦੁ ਨ ਹੋਵੀ ਸੋਗੁ ॥
પછી હંમેશા આનંદ બની રહેશે અને ક્યારેય કોઈ શોક-ચિંતા લાગશે નહીં
ਕਬਹੂ ਨ ਬਿਆਪੈ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ॥੧॥
અહંકારનો રોગ પણ ક્યારેય પ્રભાવિત કરશે નહીં ॥૧॥
ਖੋਜਹੁ ਸੰਤਹੁ ਹਰਿ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ॥
હે ભક્તજનો! કોઈ બ્રહ્મજ્ઞાની ની શોધ કરો
ਬਿਸਮਨ ਬਿਸਮ ਭਏ ਬਿਸਮਾਦਾ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਵਹਿ ਹਰਿ ਸਿਮਰਿ ਪਰਾਨੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રાણી! હરિની મહિમાને જોઈને ખૂબ હેરાની થાય છે હરિનું સ્મરણ કરવાથી પરમ ગતિ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਗਨਿ ਮਿਨਿ ਦੇਖਹੁ ਸਗਲ ਬੀਚਾਰਿ ॥
ભલે, આ સંદર્ભમાં સમજી-વિચારીને જોઈ લો
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਕੋ ਸਕੈ ਨ ਤਾਰਿ ॥
નામ વગર કોઈ પણ સંસાર-સમુદ્રથી પાર થઈ શકતો નથી
ਸਗਲ ਉਪਾਵ ਨ ਚਾਲਹਿ ਸੰਗਿ ॥
અનેક પ્રકારના બધા ઉપાય પણ સાથ દેવાના નથી
ਭਵਜਲੁ ਤਰੀਐ ਪ੍ਰਭ ਕੈ ਰੰਗਿ ॥੨॥
પરંતુ પ્રભુના રંગમાં લીન થવાથી જ સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ શકાય છે ॥૨॥
ਦੇਹੀ ਧੋਇ ਨ ਉਤਰੈ ਮੈਲੁ ॥
શરીરને ધોવાથી મનની ગંદકી પ્રાપ્ત થતી નથી
ਹਉਮੈ ਬਿਆਪੈ ਦੁਬਿਧਾ ਫੈਲੁ ॥
પરંતુ અહંકારમાં વધુ વૃદ્ધિ થઈ જાય છે અને દુવિધા પણ ફેલાય જાય છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਅਉਖਧੁ ਜੋ ਜਨੁ ਖਾਇ ॥
જે વ્યક્તિ હરિ-નામ રૂપી ઔષધનું સેવન કરે છે
ਤਾ ਕਾ ਰੋਗੁ ਸਗਲ ਮਿਟਿ ਜਾਇ ॥੩॥
તેના બધા પ્રકારના રોગ મટી જાય છે ॥૩॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਦਇਆਲ ॥
હે દયાળુ પરબ્રહ્મ! એવી કૃપા કરો કે
ਮਨ ਤੇ ਕਬਹੁ ਨ ਬਿਸਰੁ ਗੋੁਪਾਲ ॥
મનમાં ક્યારેય પણ તું ભુલાય નહીં
ਤੇਰੇ ਦਾਸ ਕੀ ਹੋਵਾ ਧੂਰਿ ॥ ਨਾਨਕ ਕੀ ਪ੍ਰਭ ਸਰਧਾ ਪੂਰਿ ॥੪॥੨੨॥੩੩॥
હે પ્રભુ! તારા દાસની ચરણધૂળ બની જાઉં, નાનકની આ શ્રદ્ધા પુરી કર ॥૪॥૨૨॥૩૩॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਤੇਰੀ ਸਰਣਿ ਪੂਰੇ ਗੁਰਦੇਵ ॥
હે સંપૂર્ણ ગુરુદેવ! હું તારી શરણમાં આવ્યો છું
ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
તારા વગર મારો બીજો કોઈ સહારો નથી
ਤੂ ਸਮਰਥੁ ਪੂਰਨ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ॥
હે સંપૂર્ણ પરબ્રહ્મ! તું સર્વકળા સમર્થ છે
ਸੋ ਧਿਆਏ ਪੂਰਾ ਜਿਸੁ ਕਰਮੁ ॥੧॥
તે જ તારું ધ્યાન-મનન કરે છે જેના સંપૂર્ણ ભાગ્ય હોય છે ॥૧॥
ਤਰਣ ਤਾਰਣ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੋ ਨਾਉ ॥
હે પ્રભુ! તારું નામ સંસારના બંધનોથી મુક્ત કરાવનાર છે
ਏਕਾ ਸਰਣਿ ਗਹੀ ਮਨ ਮੇਰੈ ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਠਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેથી મારા મને એક તારી શરણ ગ્રહણ કરી છે અને તારાથી વધારે બીજું કોઈ ઠેકાણું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਜਪਿ ਜਪਿ ਜੀਵਾ ਤੇਰਾ ਨਾਉ ॥
હું તારું નામ જપી-જપીને જ જીવી રહ્યો છું
ਆਗੈ ਦਰਗਹ ਪਾਵਉ ਠਾਉ ॥
અને આગળ તારા દરબારમાં સ્થાન પ્રાપ્ત કરી લઈશ
ਦੂਖੁ ਅੰਧੇਰਾ ਮਨ ਤੇ ਜਾਇ ॥ ਦੁਰਮਤਿ ਬਿਨਸੈ ਰਾਚੈ ਹਰਿ ਨਾਇ ॥੨॥
મનથી દુઃખનું અંધારું દૂર થઈ જાય છે અને પ્રભુનું નામ સ્મરણ કરવાથી દુર્બુદ્ધિ નાશ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਿਉ ਲਾਗੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥
પ્રભુના સુંદર ચરણ કમળમાં પ્રીતિ લાગી ગઈ છે
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਨਿਰਮਲ ਰੀਤਿ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની નિર્મળ મર્યાદા છે
ਭਉ ਭਾਗਾ ਨਿਰਭਉ ਮਨਿ ਬਸੈ ॥
નિર્ભય પ્રભુનો મનમાં નિવાસ થઈ જવાથી યમનો ભય ભાગી જાય છે
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਰਸਨਾ ਨਿਤ ਜਪੈ ॥੩॥
હવે જીભ દરરોજ નામ અમૃતને જપતી રહે છે ॥૩॥
ਕੋਟਿ ਜਨਮ ਕੇ ਕਾਟੇ ਫਾਹੇ ॥
મેં કરોડો જન્મોના બંધનો કાપી નાખ્યા છે
ਪਾਇਆ ਲਾਭੁ ਸਚਾ ਧਨੁ ਲਾਹੇ ॥
નામ-ધનનો સાચો લાભ પ્રાપ્ત કરી લીધો છે
ਤੋਟਿ ਨ ਆਵੈ ਅਖੁਟ ਭੰਡਾਰ ॥
આ અક્ષય ભંડારના કારણે કોઈ પણ ખામી આવતી નથી
ਨਾਨਕ ਭਗਤ ਸੋਹਹਿ ਹਰਿ ਦੁਆਰ ॥੪॥੨੩॥੩੪॥
હે નાનક! ભક્તજન હંમેશા પરમાત્માના દરબારમાં જ શોભાને પાત્ર બને છે ॥૪॥૨૩॥૩૪॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਰਤਨ ਜਵੇਹਰ ਨਾਮ ॥
હરિનું નામ કિંમતી રત્ન તેમજ ઘરેણાં સમાન છે
ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਗਿਆਨ ॥
આ સત્ય, સંતોષ, જ્ઞાન
ਸੂਖ ਸਹਜ ਦਇਆ ਕਾ ਪੋਤਾ ॥
સહજ સુખ તેમજ દયાનો કોષ છે
ਹਰਿ ਭਗਤਾ ਹਵਾਲੈ ਹੋਤਾ ॥੧॥
પરંતુ આ કોષ હરિએ પોતાના ભક્તોને જ સોંપેલો છે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਕੋ ਭੰਡਾਰੁ ॥
મારા રામનો ભંડાર અનંત છે
ਖਾਤ ਖਰਚਿ ਕਛੁ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵੈ ਅੰਤੁ ਨਹੀ ਹਰਿ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેને ખર્ચ કરવાથી કોઈ ખોટ આવતી નથી તેનો કોઈ અંત નથી અને ન પણ તેનો આર-પાર મેળવી શકાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਕੀਰਤਨੁ ਨਿਰਮੋਲਕ ਹੀਰਾ ॥
પરમાત્માનું કીર્તન કિંમતી હીરા જેવું છે
ਆਨੰਦ ਗੁਣੀ ਗਹੀਰਾ ॥
આ આનંદદાયક તેમજ ગુણોનો ઊંડો સમુદ્ર છે
ਅਨਹਦ ਬਾਣੀ ਪੂੰਜੀ ॥
અનહદ વાણી કિંમતી સંપત્તિ છે
ਸੰਤਨ ਹਥਿ ਰਾਖੀ ਕੂੰਜੀ ॥੨॥
પરંતુ જેની સંપત્તિ પરમાત્માએ સંતોના હાથમાં રાખેલી છે ॥૨॥