ਤਜਿ ਮਾਨ ਮੋਹ ਵਿਕਾਰ ਮਿਥਿਆ ਜਪਿ ਰਾਮ ਰਾਮ ਰਾਮ ॥
અહંકાર-મોહ-વિકાર-અસત્ય ત્યાગી દે હંમેશા પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યા કર
ਮਨ ਸੰਤਨਾ ਕੈ ਚਰਨਿ ਲਾਗੁ ॥੧॥
હે મન! અને સંત-જનોના શરણે પડ્યો રહે ॥૧॥
ਪ੍ਰਭ ਗੋਪਾਲ ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਹਰਿ ਚਰਣ ਸਿਮਰਿ ਜਾਗੁ ॥
હે ભાઈ! તે હરિ-પ્રભુના ચરણોનું ધ્યાન ધરીને માયાના હુમલાઓથી સુચેત રહે જે ધરતીનો રખેવાળ છે જે ગરીબો પર દયા કરનાર છે અને જે વિકારોમાં પડેલ લોકોને પવિત્ર કરનાર છે.
ਕਰਿ ਭਗਤਿ ਨਾਨਕ ਪੂਰਨ ਭਾਗੁ ॥੨॥੪॥੧੫੫॥ નાનક કહે છે, હે ભાઈ! પરમાત્માની ભક્તિ કર તારા ભાગ્ય જાગી જશે ॥૨॥૪॥૧૫૫॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਹਰਖ ਸੋਗ ਬੈਰਾਗ ਅਨੰਦੀ ਖੇਲੁ ਰੀ ਦਿਖਾਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે બહેનપણી! હે સત્સંગી! આનંદ-રૂપ પરમાત્માએ મને આ જગત-તમાશો દેખાડી દીધો છે આ જગત-તમાશાની વાસ્તવિકતા દેખાડી દીધી છે. આમાં કયાંક ખુશી છે ક્યાંક ગમ છે ક્યાંક વૈરાગ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਖਿਨਹੂੰ ਭੈ ਨਿਰਭੈ ਖਿਨਹੂੰ ਖਿਨਹੂੰ ਉਠਿ ਧਾਇਓ ॥
હે સત્સંગી! આ જગત તમાશામાં ક્યાંક એક પળમાં અનેક ડર આવી ઘેરે છે ક્યાંક નીડરતા છે ક્યાંક કોઈ દુનિયાવી પદાર્થો તરફ ઉઠીને ભાગે છે
ਖਿਨਹੂੰ ਰਸ ਭੋਗਨ ਖਿਨਹੂੰ ਖਿਨਹੂ ਤਜਿ ਜਾਇਓ ॥੧॥
ક્યાંક એક પળમાં સ્વાદિષ્ટ પદાર્થ ભોગવામાં આવી રહ્યા છે ક્યાંક કોઈ એક પળમાં આ ભોગોને ત્યાગી દે છે ॥૧॥
ਖਿਨਹੂੰ ਜੋਗ ਤਾਪ ਬਹੁ ਪੂਜਾ ਖਿਨਹੂੰ ਭਰਮਾਇਓ ॥
હે મિત્ર! આ જગત-તમાશામાં ક્યાંક જોગ-સાધના કરવામાં આવી રહી છે ક્યાંક ધૂપ તપાવવામાં આવી રહ્યો છે ક્યાંક અનેક દેવ-પૂજા થઇ રહી છે ક્યાંક બીજા તરફ ભટકણ ભટકી રહી છે.
ਖਿਨਹੂੰ ਕਿਰਪਾ ਸਾਧੂ ਸੰਗ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਲਾਇਓ ॥੨॥੫॥੧੫੬॥
નાનક કહે છે, હે મિત્ર! ક્યાંક સાધુ-સંગતમાં રાખીને એક પળમાં પરમાત્માની કૃપા થઇ રહી છે અને પરમાત્માનો પ્રેમ રંગ બક્ષવામાં આવી રહ્યો છે ॥૨॥૫॥૧૫૬॥
ਰਾਗੁ ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧੭ ਆਸਾਵਰੀ
રાગ આશા મહેલ ૫ ઘર ૧૭ આશાવરી
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਗੋਬਿੰਦ ਗੋਬਿੰਦ ਕਰਿ ਹਾਂ ॥
હે મિત્ર! હંમેશા પરમાત્માનું સ્મરણ કરતી રહે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਮਨਿ ਪਿਆਰਿ ਹਾਂ ॥
આ રીતે પોતાના મનમાં પરમાત્માથી પ્રેમ બનાવ.
ਗੁਰਿ ਕਹਿਆ ਸੁ ਚਿਤਿ ਧਰਿ ਹਾਂ ॥
જે કાંઈ ગુરુએ કહ્યું તે પોતાના મનમાં વસાવ.
ਅਨ ਸਿਉ ਤੋਰਿ ਫੇਰਿ ਹਾਂ ॥
પરમાત્મા વગર બીજાની સાથે બનાવેલી પ્રીતિ તોડી દે બીજાથી પોતાના મનને ફેરવી લે.
ਐਸੇ ਲਾਲਨੁ ਪਾਇਓ ਰੀ ਸਖੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે બહેનપણી! જેને પણ પરમાત્માને મેળવ્યો છે આ ઉપાયથી જ મેળવ્યો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪੰਕਜ ਮੋਹ ਸਰਿ ਹਾਂ ॥
હવે બહેનપણી! સંસાર સમુદ્રમાં મોહનો કાદવ છે.
ਪਗੁ ਨਹੀ ਚਲੈ ਹਰਿ ਹਾਂ ॥
એમાં ફસાયેલ પગ પરમાત્મા તરફ ચાલી શકતા નથી.
ਗਹਡਿਓ ਮੂੜ ਨਰਿ ਹਾਂ ॥
મૂર્ખ મનુષ્યએ પોતાના પગ મોહના કાદવમાં ફસાવેલ છે.
ਅਨਿਨ ਉਪਾਵ ਕਰਿ ਹਾਂ ॥
હે બહેનપણી! ફક્ત એક પરમાત્માના સ્મરણનો જ આહાર કર અને પરમાત્માના શરણે પડ
ਤਉ ਨਿਕਸੈ ਸਰਨਿ ਪੈ ਰੀ ਸਖੀ ॥੧॥
ત્યારે જ મોહના કાદવમાં ફસાયેલ પગ નીકળી શકે છે ॥૧॥
ਥਿਰ ਥਿਰ ਚਿਤ ਥਿਰ ਹਾਂ ॥
હે બહેનપણી! પોતાના મનને માયાના મોહથી સ્થિર બનાવી લે
ਬਨੁ ਗ੍ਰਿਹੁ ਸਮਸਰਿ ਹਾਂ ॥
એટલું સ્થિર કે જંગલ અને ઘર એક સમાન લાગે.
ਅੰਤਰਿ ਏਕ ਪਿਰ ਹਾਂ ॥
પોતાના દિલમાં એક પરમાત્માની યાદ ટકાવી રાખ
ਬਾਹਰਿ ਅਨੇਕ ਧਰਿ ਹਾਂ ॥
અને જગતમાં બેશક કેટલાય પ્રકારના કામ-કાજ કર્યા રાખ
ਰਾਜਨ ਜੋਗੁ ਕਰਿ ਹਾਂ ॥
આ રીતે રાજ પણ કર અને જોગ પણ કમા.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਲੋਗ ਅਲੋਗੀ ਰੀ ਸਖੀ ॥੨॥੧॥੧੫੭॥
પરંતુ નાનક કહે છે, હે મિત્ર! કામ-કાજ કરતાં કરતાં જ નિર્લિપ રહેવું – આ સંસારથી નિરાળો રસ્તો છે ॥૨॥૧॥૧૫૭॥
ਆਸਾਵਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રાગ આશાવરી મહેલ ૫॥ਮਨਸਾ ਏਕ ਮਾਨਿ ਹਾਂ ॥
હે મન! એક પરમાત્માના મેળાપની તમન્ના પોતાની અંદર કાયમ કર.
ਗੁਰ ਸਿਉ ਨੇਤ ਧਿਆਨਿ ਹਾਂ ॥
ગુરૂના ચરણોમાં જોડાઈને હંમેશા પરમાત્માના ધ્યાનમાં ટકી રહે
ਦ੍ਰਿੜੁ ਸੰਤ ਮੰਤ ਗਿਆਨਿ ਹਾਂ ॥
ગુરુના ઉપદેશની જાણ-ઓળખાણમાં મજબૂત-મન થા.
ਸੇਵਾ ਗੁਰ ਚਰਾਨਿ ਹਾਂ ॥
ગુરૂ ચરણોમાં રહીને સેવા-ભક્તિ કર.
ਤਉ ਮਿਲੀਐ ਗੁਰ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿ ਮੇਰੇ ਮਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મન! ત્યારે જ ગુરુની કૃપાથી પરમાત્માને મળી શકાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਟੂਟੇ ਅਨ ਭਰਾਨਿ ਹਾਂ ॥
હે મન! જયારે બીજી ભટકણ સમાપ્ત થઇ જાય છે
ਰਵਿਓ ਸਰਬ ਥਾਨਿ ਹਾਂ ॥
ત્યારે દરેક જગ્યામાં પરમાત્મા જ વ્યાપક દેખાય છે
ਲਹਿਓ ਜਮ ਭਇਆਨਿ ਹਾਂ ॥
ત્યારે ભયાનક યમરાજનું સહમ ઉતરી જાય છે
ਪਾਇਓ ਪੇਡ ਥਾਨਿ ਹਾਂ ॥
સંસાર-વૃક્ષના આદિ-હરિના ચરણોમાં ઠેકાણું મળી જાય છે
ਤਉ ਚੂਕੀ ਸਗਲ ਕਾਨਿ ॥੧॥
ત્યારે દરેક પ્રકારની ગૌણતા સમાપ્ત થઇ જાય છે ॥૧॥
ਲਹਨੋ ਜਿਸੁ ਮਥਾਨਿ ਹਾਂ ॥
નાનક કહે છે, હે મન! જે મનુષ્યના માથા પર ભાગ્ય જાગે છે
ਭੈ ਪਾਵਕ ਪਾਰਿ ਪਰਾਨਿ ਹਾਂ ॥
તે વિકારોની આગના ખતરાથી પાર થઇ જાય છે
ਨਿਜ ਘਰਿ ਤਿਸਹਿ ਥਾਨਿ ਹਾਂ ॥
તેને પોતાના વાસ્તવિક ઘર પ્રભુ ચરણોમાં જગ્યા મળી જાય છે
ਹਰਿ ਰਸ ਰਸਹਿ ਮਾਨਿ ਹਾਂ ॥
તે રસોમાં શ્રેષ્ઠ હરિ-નામ રસને હંમેશા ભોગવે છે
ਲਾਥੀ ਤਿਸ ਭੁਖਾਨਿ ਹਾਂ ॥
તેની માયાની તરસ ભૂખ દૂર થઇ જાય છે
ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਸਮਾਇਓ ਰੇ ਮਨਾ ॥੨॥੨॥੧੫੮॥
અને તે હંમેશા આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં લીન રહે છે ॥૨॥૨॥૧૫૮ ॥
ਆਸਾਵਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રાગ આશાવરી મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗੁਨੀ ਹਾਂ ॥
તે પરમાત્માનું નામ હંમેશા જપવું જોઈએ જે બધા ગુણોનો માલિક છે.
ਜਪੀਐ ਸਹਜ ਧੁਨੀ ਹਾਂ ॥
હે મન! આધ્યાત્મિક સ્થિરતાની લહેરમાં લીન થઈને
ਸਾਧੂ ਰਸਨ ਭਨੀ ਹਾਂ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના શરણે પડીને પોતાની જીભથી પરમાત્માના ગુણ ઉચ્ચાર.
ਛੂਟਨ ਬਿਧਿ ਸੁਨੀ ਹਾਂ ॥
હે મન! સાંભળ આ જ છે વિકારોથી બચવાનો ઉપાય
ਪਾਈਐ ਵਡ ਪੁਨੀ ਮੇਰੇ ਮਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ આ ખુબ ભાગ્યોથી પ્રાપ્ત થાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਖੋਜਹਿ ਜਨ ਮੁਨੀ ਹਾਂ ॥
હે મન! બધા ઋષિ મુનિ તે પરમાત્માને શોધતા આવી રહ્યા છે
ਸ੍ਰਬ ਕਾ ਪ੍ਰਭ ਧਨੀ ਹਾਂ ॥
જે બધા જીવોનો માલિક છે જે
ਦੁਲਭ ਕਲਿ ਦੁਨੀ ਹਾਂ ॥
આ માયા-ગ્રસિત દુનિયામાં શોધવો મુશ્કેલ છે
ਦੂਖ ਬਿਨਾਸਨੀ ਹਾਂ ॥
જે બધા દુઃખોનો નાશ કરનાર છે
ਪ੍ਰਭ ਪੂਰਨ ਆਸਨੀ ਮੇਰੇ ਮਨਾ ॥੧॥
અને જે બધાની આશાઓ પૂર્ણ કરનાર છે ॥૧॥
ਮਨ ਸੋ ਸੇਵੀਐ ਹਾਂ ॥
હે મન! તે પરમાત્માની સેવા-ભક્તિ કરવી જોઈએ