ਤੂ ਕਰਿ ਗਤਿ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਦਇਆਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે દયાળુ પ્રભુ! તું જ મારી મુક્તિ કર ॥૧॥વિરામ॥
ਜਾਪ ਨ ਤਾਪ ਨ ਕਰਮ ਕੀਤਿ ॥
ન કોઈ જાપ કર્યું, ન તપસ્યા કરી, ન તો શુભ કર્મ કર્યું
ਆਵੈ ਨਾਹੀ ਕਛੂ ਰੀਤਿ ॥
અને વધુ કોઈ રીતિ-રિવાજ પણ આવડતું નથી.
ਮਨ ਮਹਿ ਰਾਖਉ ਆਸ ਏਕ ॥
બસ મનમાં એક આ જ ઉમ્મીદ છે કે
ਨਾਮ ਤੇਰੇ ਕੀ ਤਰਉ ਟੇਕ ॥੨॥
તારા નામને સહારે સંસાર-સમુદ્રથી પાર થઈ જઇશ ॥૨॥
ਸਰਬ ਕਲਾ ਪ੍ਰਭ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
હે પ્રભુ! તું બધી શક્તિઓમાં નિપુણ છે અને
ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਵਹਿ ਜਲਹਿ ਮੀਨ ॥
જળમાં રહેનારી માછલીઓની સમાન તારું રહસ્ય મેળવી શક્યા નથી.
ਅਗਮ ਅਗਮ ਊਚਹ ਤੇ ਊਚ ॥
તું અસીમ, અગમ્ય તેમજ ખૂબ જ મહાન છે.
ਹਮ ਥੋਰੇ ਤੁਮ ਬਹੁਤ ਮੂਚ ॥੩॥
અમે નિમ્ન છીએ અને તું પૂર્ણ વિશ્વમાં ખૂબ મોટો છે ॥૩॥
ਜਿਨ ਤੂ ਧਿਆਇਆ ਸੇ ਗਨੀ ॥
જેને તારું ધ્યાન કર્યું છે, તે જ યશસ્વી છે,
ਜਿਨ ਤੂ ਪਾਇਆ ਸੇ ਧਨੀ ॥
જેને તને મેળવ્યો છે, વાસ્તવમાં તે જ ધનવાન છે.
ਜਿਨਿ ਤੂ ਸੇਵਿਆ ਸੁਖੀ ਸੇ ॥
હે પ્રભુ! નાનકનું કહેવું છે કે જેને તારી ભક્તિ-અર્ચના કરી છે,
ਸੰਤ ਸਰਣਿ ਨਾਨਕ ਪਰੇ ॥੪॥੭॥
તે જ સુખી છે અને તે સંતોની શરણમાં જ પડી રહે છે ॥૪॥૭॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਤਿਸੁ ਤੂ ਸੇਵਿ ਜਿਨਿ ਤੂ ਕੀਆ ॥
હે મનુષ્ય! જેને તને બનાવ્યો છે, તેની જ તું પૂજા કર.
ਤਿਸੁ ਅਰਾਧਿ ਜਿਨਿ ਜੀਉ ਦੀਆ ॥
જેને તને પ્રાણ આપ્યા છે, તેની જ પ્રાર્થના કર.
ਤਿਸ ਕਾ ਚਾਕਰੁ ਹੋਹਿ ਫਿਰਿ ਡਾਨੁ ਨ ਲਾਗੈ ॥
જો તું તેનો સેવક બની જઈશ તો ફરી કોઈ સજા પ્રાપ્ત થશે નહીં.
ਤਿਸ ਕੀ ਕਰਿ ਪੋਤਦਾਰੀ ਫਿਰਿ ਦੂਖੁ ਨ ਲਾਗੈ ॥੧॥
જો તું તેના આશીર્વાદનો કોષાધ્યક્ષ માનીને ચાલ્યો તો ફરી કોઈ દુઃખ પણ પાસે ભટકશે નહિ ॥૧॥
ਏਵਡ ਭਾਗ ਹੋਹਿ ਜਿਸੁ ਪ੍ਰਾਣੀ ॥
જે પ્રાણીના આટલા અતિનસીબ હોય છે,
ਸੋ ਪਾਏ ਇਹੁ ਪਦੁ ਨਿਰਬਾਣੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે આ ઉચ્ચ પદ પ્રાપ્ત કરે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੂਜੀ ਸੇਵਾ ਜੀਵਨੁ ਬਿਰਥਾ ॥
પ્રભુ સિવાય કોઈ બીજાની સેવાથી જીવન વ્યર્થ જ જાય છે અને
ਕਛੂ ਨ ਹੋਈ ਹੈ ਪੂਰਨ ਅਰਥਾ ॥
કોઈ કામના અથવા જરૂરિયાત પૂર્ણ થતું નથી.
ਣਸ ਸੇਵਾ ਖਰੀ ਦੁਹੇਲੀ ॥
લોકોની સેવાથી દુઃખ જ નસીબ થાય છે,
ਸਾਧ ਕੀ ਸੇਵਾ ਸਦਾ ਸੁਹੇਲੀ ॥੨॥
પરંતુ સાધુ-મહાત્માની સેવા કરવાથી હંમેશા સુખોનો લાભ થાય છે ॥૨॥
ਜੇ ਲੋੜਹਿ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! જો તું હંમેશા સુખ મેળવવા ઈચ્છે છે તો
ਸਾਧੂ ਸੰਗਤਿ ਗੁਰਹਿ ਬਤਾਈ ॥
ગુરુએ આ સત્માર્ગ બતાવ્યો કે સાધુ પુરુષોની સંગત કર.
ਊਹਾ ਜਪੀਐ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ॥
અહીં ફક્ત પ્રભુના નામનું જાપ કરાય છે અને
ਸਾਧੂ ਸੰਗਤਿ ਪਾਰਗਰਾਮ ॥੩॥
સાધુ-પુરુષોની સંગતમાં જ મુક્તિ થાય છે ॥૩॥
ਸਗਲ ਤਤ ਮਹਿ ਤਤੁ ਗਿਆਨੁ ॥
બધા તત્વોમાં જ્ઞાન તત્વ સર્વશ્રેષ્ઠ છે.
ਸਰਬ ਧਿਆਨ ਮਹਿ ਏਕੁ ਧਿਆਨੁ ॥
બધા ધ્યાનોમાં ફક્ત પરમાત્માનું ધ્યાન ફળપ્રદ છે.
ਹਰਿ ਕੀਰਤਨ ਮਹਿ ਊਤਮ ਧੁਨਾ ॥
ઉત્તમ અવાજ પ્રભુના સંકીર્તનમાં થાય છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਗਾਇ ਗੁਨਾ ॥੪॥੮॥
નાનક ફરમાવે છે કે ગુરુને મળીને પરમાત્માનું ગુણગાન કર ॥૪॥૮॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਜਿਸੁ ਬੋਲਤ ਮੁਖੁ ਪਵਿਤੁ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! જેનું નામ જપવાથી મુખ પવિત્ર થઈ જાય છે,
ਜਿਸੁ ਸਿਮਰਤ ਨਿਰਮਲ ਹੈ ਸੋਇ ॥
જેનું સ્મરણ કરવાથી માન-પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત થાય છે,
ਜਿਸੁ ਅਰਾਧੇ ਜਮੁ ਕਿਛੁ ਨ ਕਹੈ ॥
જેની પ્રાર્થના કરવાથી યમ પણ હેરાન કરતો નથી,
ਜਿਸ ਕੀ ਸੇਵਾ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਲਹੈ ॥੧॥
જેની ભક્તિ કરવાથી બધું જ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਰਾਮ ਬੋਲਿ ਰਾਮ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! પ્રેમથી રામ રામ જપતો રહે અને
ਤਿਆਗਹੁ ਮਨ ਕੇ ਸਗਲ ਕਾਮ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
મનની બધી લાલચને ત્યાગી દે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਸ ਕੇ ਧਾਰੇ ਧਰਣਿ ਅਕਾਸੁ ॥
તે અનંત શક્તિ પરમેશ્વરે ધરતી અને આકાશને પકડી રાખેલ છે
ਘਟਿ ਘਟਿ ਜਿਸ ਕਾ ਹੈ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥
દરેક શરીરમાં તે પ્રભુનો આલોક છે.
ਜਿਸੁ ਸਿਮਰਤ ਪਤਿਤ ਪੁਨੀਤ ਹੋਇ ॥
જેનું સ્મરણ કરવાથી પતિત જીવ પણ પવિત્ર થઈ જાય છે,
ਅੰਤ ਕਾਲਿ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਨ ਰੋਇ ॥੨॥
અંતકાળ ફરી ફરી પસ્તાવુ પડતું નથી ॥૨॥
ਸਗਲ ਧਰਮ ਮਹਿ ਊਤਮ ਧਰਮ ॥
પ્રભુ ઉપાસના બધા ધર્મોમાં ઉત્તમ ધર્મ છે,
ਕਰਮ ਕਰਤੂਤਿ ਕੈ ਊਪਰਿ ਕਰਮ ॥
જેટલા પણ કર્મ છે, તેનાથી પ્રભુની સેવા જ મોટું કર્મ છે,
ਜਿਸ ਕਉ ਚਾਹਹਿ ਸੁਰਿ ਨਰ ਦੇਵ ॥
જે સર્વશક્તિમાનને મનુષ્ય તેમજ દેવતા પણ મેળવવાનો આકાંક્ષી છે,
ਸੰਤ ਸਭਾ ਕੀ ਲਗਹੁ ਸੇਵ ॥੩॥
સંતોની સભામાં તેના ભજનમાં લીન રહે ॥૩॥
ਆਦਿ ਪੁਰਖਿ ਜਿਸੁ ਕੀਆ ਦਾਨੁ ॥
જે પુરુષને આદિપુરુષે દાન આપ્યું છે,
ਤਿਸ ਕਉ ਮਿਲਿਆ ਹਰਿ ਨਿਧਾਨੁ ॥
તેને જ હરિનામરૂપી સુખોની નિધિ પ્રાપ્ત થઈ છે.
ਤਿਸ ਕੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥
નાનકનું કહેવું છે કે તેની મહિમા બતાવી શકાતી નથી,
ਨਾਨਕ ਜਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਧਿਆਇ ॥੪॥੯॥
તેથી પ્રભુના ધ્યાનમાં નિમગ્ન રહે ॥૪॥૯॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਮਨ ਤਨ ਭੀਤਰਿ ਲਾਗੀ ਪਿਆਸ ॥
મન શરીરમાં તીવ્ર લાલચ લાગેલી હતી,
ਗੁਰਿ ਦਇਆਲਿ ਪੂਰੀ ਮੇਰੀ ਆਸ ॥
દયાળુ ગુરુએ મારી આશા પૂર્ણ કરી દીધી છે.
ਕਿਲਵਿਖ ਕਾਟੇ ਸਾਧਸੰਗਿ ॥
સાધુ પુરુષોની સંગતે બધા પાપ કાપી દીધા છે,
ਨਾਮੁ ਜਪਿਓ ਹਰਿ ਨਾਮ ਰੰਗਿ ॥੧॥
અમે પ્રેમપૂર્વક હરિનામનું જ જાપ કર્યું છે ॥૧॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਬਸੰਤੁ ਬਨਾ ॥
ગુરુની કૃપાથી વસંતની ઋતુ બની ગઈ છે,
ਚਰਨ ਕਮਲ ਹਿਰਦੈ ਉਰਿ ਧਾਰੇ ਸਦਾ ਸਦਾ ਹਰਿ ਜਸੁ ਸੁਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હૃદયમાં પ્રભુ ચરણોને જ ધારણ કર્યા છે. હું દરેક પળ પ્રભુનો યશ સાંભળું છું ॥૧॥વિરામ॥