ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਣ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਪਿੰਡ ਦੀਨੑ ॥
હે પરમપિતા! આ આત્મા, પ્રાણ, શરીર તારું આપેલ છે,
ਮੁਗਧ ਸੁੰਦਰ ਧਾਰਿ ਜੋਤਿ ਕੀਨੑ ॥
પોતાનો પ્રકાશ સ્થાપિત કરી તે મને મૂર્ખને સુંદર બનાવી દીધો છે.
ਸਭਿ ਜਾਚਿਕ ਪ੍ਰਭ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਦਇਆਲ ॥
હે પ્રભુ! તું દયાનો ભંડાર છે અને અમે બધા યાચક છીએ,
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਹੋਵਤ ਨਿਹਾਲ ॥੧॥
તારું નામ જપવાથી અમે આનંદ વિભોર થઈ જાય છીએ ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕਾਰਣ ਕਰਣ ਜੋਗ ॥
હે પ્રિયતમ! તું કરવા કરાવવામાં સમર્થ છે,
ਹਉ ਪਾਵਉ ਤੁਮ ਤੇ ਸਗਲ ਥੋਕ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અમે તારાથી જ બધી વસ્તુઓ પ્રાપ્ત કરીએ છીએ ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਹੋਵਤ ਉਧਾਰ ॥
હરિનામનું જાપ કરવાથી સંસારથી ઉદ્ધાર થાય છે,
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਸੁਖ ਸਹਜ ਸਾਰ ॥
હરિનામનું જાપ કરવાથી સરળ સ્વાભાવિક સુખોની પ્રાપ્તિ થાય છે.
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਪਤਿ ਸੋਭਾ ਹੋਇ ॥
પ્રભુ નામનું જાપ કરવાથી સંસારમાં શોભા તેમજ પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત થાય છે.
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਬਿਘਨੁ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥੨॥
પરમાત્માનું નામ જપવાથી કોઈ વિઘ્ન આવતા નથી ॥૨॥
ਜਾ ਕਾਰਣਿ ਇਹ ਦੁਲਭ ਦੇਹ ॥
જે પ્રભુના ભજન માટે આ દુર્લભ શરીર પ્રાપ્ત થાય છે,
ਸੋ ਬੋਲੁ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇਹਿ ॥
તે જ શબ્દ મારા પ્રભુ! મને આપો.
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਮਹਿ ਇਹੁ ਬਿਸ੍ਰਾਮੁ ॥
હે પ્રભુ! સાધુ સંગતમાં આ સુખનું સ્થાન પ્રાપ્ત થાય કે
ਸਦਾ ਰਿਦੈ ਜਪੀ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੋ ਨਾਮੁ ॥੩॥
ત્યાં હૃદયમાં હંમેશા તારા નામનું જાપ થતું રહે ॥૩॥
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਕੋਇ ਨਾਹਿ ॥
તારા વગર બીજું કોઈ નથી,
ਸਭੁ ਤੇਰੋ ਖੇਲੁ ਤੁਝ ਮਹਿ ਸਮਾਹਿ ॥
દુનિયામાં બધી તારી લીલા ચાલી રહી છે અને સૃષ્ટિના જીવ તારામાં જોડાઈ જાય છે.
ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਾਖਿ ਲੇ ॥
જેમ તું ઈચ્છે છે, તેમ જ બચાવી લે.
ਸੁਖੁ ਨਾਨਕ ਪੂਰਾ ਗੁਰੁ ਮਿਲੇ ॥੪॥੪॥
નાનકનો મત છે કે સાચું સુખ પૂર્ણ ગુરુથી જ મળે છે ॥૪॥૪॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਪ੍ਰਭ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮੇਰੈ ਸੰਗਿ ਰਾਇ ॥
હે મા! પ્રિયતમ પ્રભુ મારી સાથે જ વસેલ છે,
ਜਿਸਹਿ ਦੇਖਿ ਹਉ ਜੀਵਾ ਮਾਇ ॥
જેને જોઈને હું જીવું છું,
ਜਾ ਕੈ ਸਿਮਰਨਿ ਦੁਖੁ ਨ ਹੋਇ ॥
જેનું સ્મરણ કરવાથી દુઃખ પ્રભાવિત કરતું નથી,
ਕਰਿ ਦਇਆ ਮਿਲਾਵਹੁ ਤਿਸਹਿ ਮੋਹਿ ॥੧॥
દયા કરીને મને તેનાથી મળાવી દે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰ ਮਨ ॥
હે પ્રિયતમ! તું જ મારા મન તેમજ પ્રાણોનો આધાર છે,
ਜੀਉ ਪ੍ਰਾਨ ਸਭੁ ਤੇਰੋ ਧਨ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ આત્મા તેમજ પ્રાણ બધું તારું ધન છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਾ ਕਉ ਖੋਜਹਿ ਸੁਰਿ ਨਰ ਦੇਵ ॥
જેને મનુષ્ય તેમજ દેવતા શોધી રહ્યો છે,
ਮੁਨਿ ਜਨ ਸੇਖ ਨ ਲਹਹਿ ਭੇਵ ॥
મુનિજન તેમજ શેષનાગ સમાન જેનું રહસ્ય મેળવી શક્યા નથી,
ਜਾ ਕੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥
જેની મહિમા તેમજ શક્તિનું વર્ણન કરી શકાતું નથી,
ਘਟਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੨॥
તે સર્વશક્તિમાન દરેક શરીરમાં વ્યાપ્ત છે ॥૨॥
ਜਾ ਕੇ ਭਗਤ ਆਨੰਦ ਮੈ ॥
જેના ભક્ત હંમેશા આનંદમય રહે છે,
ਜਾ ਕੇ ਭਗਤ ਕਉ ਨਾਹੀ ਖੈ ॥
જેના ભક્તોને કોઈ નુકસાન થતું નથી,
ਜਾ ਕੇ ਭਗਤ ਕਉ ਨਾਹੀ ਭੈ ॥
જેના ભક્તોને કોઈ ભય નથી,
ਜਾ ਕੇ ਭਗਤ ਕਉ ਸਦਾ ਜੈ ॥੩॥
જેના ભક્તોની હંમેશા જય-જયકાર થાય છે ॥૩॥
ਕਉਨ ਉਪਮਾ ਤੇਰੀ ਕਹੀ ਜਾਇ ॥
હે પ્રભુ! તારી ઉપમા અવર્ણનીય છે,
ਸੁਖਦਾਤਾ ਪ੍ਰਭੁ ਰਹਿਓ ਸਮਾਇ ॥
તું સંપૂર્ણ સંસારને સુખ આપનાર છે, સર્વવ્યાપક છે.
ਨਾਨਕੁ ਜਾਚੈ ਏਕੁ ਦਾਨੁ ॥
નાનક ફક્ત આ જ દાન ઈચ્છે છે કે
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਮੋਹਿ ਦੇਹੁ ਨਾਮੁ ॥੪॥੫॥
કૃપા કરીને મને નામ આપ ॥૪॥૫॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਮਿਲਿ ਪਾਣੀ ਜਿਉ ਹਰੇ ਬੂਟ ॥
જે રીતે પાણી મળવાથી વૃક્ષ-છોડ લીલા છમ થઈ જાય છે,
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਤਿਉ ਹਉਮੈ ਛੂਟ ॥
તેમ જ સાધુ-પુરુષોની સંગત કરવાથી અહં દૂર થઈ જાય છે.
ਜੈਸੀ ਦਾਸੇ ਧੀਰ ਮੀਰ ॥
જેમ નોકરને માલિકની નિર્ભરતા હોય છે,
ਤੈਸੇ ਉਧਾਰਨ ਗੁਰਹ ਪੀਰ ॥੧॥
તેમ જ ગુરુ પીર પોતાના શિષ્યને સંસારના દુઃખોથી ઉદ્ધાર કરી દે છે ॥૧॥
ਤੁਮ ਦਾਤੇ ਪ੍ਰਭ ਦੇਨਹਾਰ ॥
હે પ્રભુ! એકમાત્ર તું જ દાતા છે, સંપૂર્ણ જગતને દેનાર છે,
ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਤਿਸੁ ਨਮਸਕਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અમારું પળ-પળ તને પ્રણામ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਸਹਿ ਪਰਾਪਤਿ ਸਾਧਸੰਗੁ ॥
જેને સાધુ-પુરુષોનો સંગ પ્રાપ્ત થાય છે,
ਤਿਸੁ ਜਨ ਲਾਗਾ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਰੰਗੁ ॥
તે મનુષ્યને પરબ્રહ્મથી પ્રેમ થાય છે.
ਤੇ ਬੰਧਨ ਤੇ ਭਏ ਮੁਕਤਿ ॥ ਭਗਤ ਅਰਾਧਹਿ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ॥੨॥
તે સંસારના બંધનોથી છૂટીને મુક્તિ મેળવી લે છે, આવો ભગત પ્રભુની પૂજાનો યોગ્ય વિચાર જ સ્વીકારે છે ॥૨॥
ਨੇਤ੍ਰ ਸੰਤੋਖੇ ਦਰਸੁ ਪੇਖਿ ॥
પ્રભુના દર્શન કરીને આંખ સંતુષ્ટ થઈ ગઈ છે અને
ਰਸਨਾ ਗਾਏ ਗੁਣ ਅਨੇਕ ॥
જીભ તેના જ અનંત ગુણ ગાય છે.
ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬੂਝੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ગુરુની કૃપાથી તૃષ્ણા ઠરી ગઈ છે અને
ਮਨੁ ਆਘਾਨਾ ਹਰਿ ਰਸਹਿ ਸੁਆਦਿ ॥੩॥
પ્રભુ ભજનના આનંદથી મન તૃપ્ત થઈ ગયું છે ॥૩॥
ਸੇਵਕੁ ਲਾਗੋ ਚਰਣ ਸੇਵ ॥ ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਅਪਰੰਪਰ ਦੇਵ ॥
સેવક તો તેની ચરણ સેવામાં જ લીન રહે છે જે પ્રભુ અપરંપાર, આદિપુરુષ છે.
ਸਗਲ ਉਧਾਰਣ ਤੇਰੋ ਨਾਮੁ ॥
હે દેવાધિદેવ! તારું નામ સંસારનો ઉદ્ધાર કરનાર છે અને
ਨਾਨਕ ਪਾਇਓ ਇਹੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥੪॥੬॥
નાનકે આ સુખોનો ભંડાર મેળવી લીધો છે ॥૪॥૬॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
વસંત મહેલ ૫॥
ਤੁਮ ਬਡ ਦਾਤੇ ਦੇ ਰਹੇ ॥
હે પરમાત્મા! તું જ સૌથી મોટો દાતા છે, બધા લોકોને આપી રહ્યો છે,
ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਣ ਮਹਿ ਰਵਿ ਰਹੇ ॥
આત્મા તેમજ પ્રાણોમાં તું જ સ્થિત છે,
ਦੀਨੇ ਸਗਲੇ ਭੋਜਨ ਖਾਨ ॥
ખાવા માટે બધા ભોજન દઈ રહ્યો છે,
ਮੋਹਿ ਨਿਰਗੁਨ ਇਕੁ ਗੁਨੁ ਨ ਜਾਨ ॥੧॥
પરંતુ મારા જેવો ગુણવિહીન તારી કોઈ કૃપાને જાણી શક્યો નથી ॥૧॥
ਹਉ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨਉ ਤੇਰੀ ਸਾਰ ॥
હું તારી મહાનતાને જરાય જાણતો નથી,