ਨਿਤ ਨਿਤ ਲੇਹੁ ਨ ਛੀਜੈ ਦੇਹ ॥
દરરોજ એવી દવા લો તારી શરીર નષ્ટ થશે નહીં
ਅੰਤ ਕਾਲਿ ਜਮੁ ਮਾਰੈ ਠੇਹ ॥੧॥
અન્યથા અંતિમ સમયે યમ તને મારી દેશે ॥૧॥
ਐਸਾ ਦਾਰੂ ਖਾਹਿ ਗਵਾਰ ॥
હે મૂર્ખ! એવી દવાનું સેવન કરો
ਜਿਤੁ ਖਾਧੈ ਤੇਰੇ ਜਾਹਿ ਵਿਕਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેના સેવનથી તારા વિકાર દૂર થઈ જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਰਾਜੁ ਮਾਲੁ ਜੋਬਨੁ ਸਭੁ ਛਾਂਵ ॥
રાજ્ય, માલ તેમજ યૌવન બધું છાયાની જેમ છે
ਰਥਿ ਫਿਰੰਦੈ ਦੀਸਹਿ ਥਾਵ ॥
સૂરજનું ચક્ર ફરવાથી બધું દેખાવા લાગે છે
ਦੇਹ ਨ ਨਾਉ ਨ ਹੋਵੈ ਜਾਤਿ ॥
આ શરીર, નામ તેમજ જાતિ કંઈપણ સાથે જતું નથી
ਓਥੈ ਦਿਹੁ ਐਥੈ ਸਭ ਰਾਤਿ ॥੨॥
ત્યાં પરલોકમાં દિવસ અને અહીં આ લોકમાં રાત થશે ॥૨॥
ਸਾਦ ਕਰਿ ਸਮਧਾਂ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਘਿਉ ਤੇਲੁ ॥
સ્વાદોને લાકડીઓ તેમજ તૃષ્ણાને ઘી
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਅਗਨੀ ਸਿਉ ਮੇਲੁ ॥
કામ ક્રોધને તેલ બનાવીને જ્ઞાન અગ્નિમાં ભેળવો
ਹੋਮ ਜਗ ਅਰੁ ਪਾਠ ਪੁਰਾਣ ॥ ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋ ਪਰਵਾਣ ॥੩॥
આ આહુતિ યજ્ઞમાં અને પુરાણોના પાઠ જે પણ કર્મ છે તેમાં જે પ્રભુને યોગ્ય લાગે છે તે જ સ્વીકાર થાય છે ॥૩॥
ਤਪੁ ਕਾਗਦੁ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਨੀਸਾਨੁ ॥
તપસ્યા રૂપી કાગળ પર તારું નામ-સ્મરણ જ સ્વીકાર છે
ਜਿਨ ਕਉ ਲਿਖਿਆ ਏਹੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥
જેના ભાગ્યમાં લખેલું હોય છે તે નામ રૂપી ભંડાર મેળવી લે છે
ਸੇ ਧਨਵੰਤ ਦਿਸਹਿ ਘਰਿ ਜਾਇ ॥
આ ધનવાન સાચા ઘરમાં જતા દેખાય છે
ਨਾਨਕ ਜਨਨੀ ਧੰਨੀ ਮਾਇ ॥੪॥੩॥੮॥
હે નાનક! તેને જન્મ દેવાવાળી માતા ધન્ય છે ॥૪॥૩॥૮॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੧ ॥
મલાર મહેલ ૧॥
ਬਾਗੇ ਕਾਪੜ ਬੋਲੈ ਬੈਣ ॥
હે બહેન! તારા કપડાં સફેદ છે વાતો તારી મીઠી છે
ਲੰਮਾ ਨਕੁ ਕਾਲੇ ਤੇਰੇ ਨੈਣ ॥
નાક લાંબી તેમજ આંખ તારી કાળી છે
ਕਬਹੂੰ ਸਾਹਿਬੁ ਦੇਖਿਆ ਭੈਣ ॥੧॥
હે બહેન! ક્યારેય માલિકને જોયા છે ॥૧॥
ਊਡਾਂ ਊਡਿ ਚੜਾਂ ਅਸਮਾਨਿ ॥ ਸਾਹਿਬ ਸੰਮ੍ਰਿਥ ਤੇਰੈ ਤਾਣਿ ॥
હું ઉડી-ઉડી આકાશમાં ચડી જાઉં તો હે સમર્થ માલિક! બધું તારી શક્તિથી થયું છે
ਜਲਿ ਥਲਿ ਡੂੰਗਰਿ ਦੇਖਾਂ ਤੀਰ ॥ ਥਾਨ ਥਨੰਤਰਿ ਸਾਹਿਬੁ ਬੀਰ ॥੨॥
પાણી, ધરતી, પહાડો તેમજ નદીઓના કિનારે જ્યાં જોઉં છું દરેક સ્થાને માલિક જ હાજર છે ॥૨॥
ਜਿਨਿ ਤਨੁ ਸਾਜਿ ਦੀਏ ਨਾਲਿ ਖੰਭ ॥
જેણે શરીર બનાવી સાથે શ્વાસ રૂપી પાંખો આપી છે
ਅਤਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਉਡਣੈ ਕੀ ਡੰਝ ॥
અત્યંત તૃષ્ણાના કારણે ઉડવાની ચાહ લાગેલી રહે છે
ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਤਾਂ ਬੰਧਾਂ ਧੀਰ ॥
જો પ્રભુ કૃપા કરે તો ધૈર્ય હોય
ਜਿਉ ਵੇਖਾਲੇ ਤਿਉ ਵੇਖਾਂ ਬੀਰ ॥੩॥
હે ભાઈ! જ્યાં સદ્દગુરુ દેખાડે ત્યાં જોઉં ॥૩॥
ਨ ਇਹੁ ਤਨੁ ਜਾਇਗਾ ਨ ਜਾਹਿਗੇ ਖੰਭ ॥
ન તો આ શરીર સાથે જશે અને ન તો શ્વાસ જશે ન
ਪਉਣੈ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਕਾ ਸਨਬੰਧ ॥
આ તો માત્ર પવન, પાણી તેમજ અગ્નિનો સંબંધ હતો
ਨਾਨਕ ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ ਜਪੀਐ ਕਰਿ ਗੁਰੁ ਪੀਰੁ ॥
હે નાનક! ઉત્તમ કર્મ હોય તો ગુરુ-પીર અપનાવીને પ્રભુના નામનું જાપ થાય છે
ਸਚਿ ਸਮਾਵੈ ਏਹੁ ਸਰੀਰੁ ॥੪॥੪॥੯॥
આ શરીર સત્યમાં જોડાય જાય છે ॥૪॥૪॥૯॥
ਮਲਾਰ ਮਹਲਾ ੩ ਚਉਪਦੇ ਘਰੁ ੧
મલાર મહેલ ૩ ચાર પદ ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਨਿਰੰਕਾਰੁ ਆਕਾਰੁ ਹੈ ਆਪੇ ਆਪੇ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਏ ॥
નિરંકારે સંસાર બનાવીને પોતે જ લોકોને ભ્રમમાં ભુલાવેલા છે
ਕਰਿ ਕਰਿ ਕਰਤਾ ਆਪੇ ਵੇਖੈ ਜਿਤੁ ਭਾਵੈ ਤਿਤੁ ਲਾਏ ॥
તે સૃષ્ટિ-કર્તા ઉત્પન્ન કરીને પોતે જ સંભાળ કરે છે જેમ ઈચ્છે છે ત્યાં જ લગાવી દે છે
ਸੇਵਕ ਕਉ ਏਹਾ ਵਡਿਆਈ ਜਾ ਕਉ ਹੁਕਮੁ ਮਨਾਏ ॥੧॥
તેના હુકમને માનવું જ સેવકની મહાનતા છે ॥૧॥
ਆਪਣਾ ਭਾਣਾ ਆਪੇ ਜਾਣੈ ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਲਹੀਐ ॥
પોતાની રજાને તે પોતે જ જાણે છે અને ગુરુની કૃપાથી જ સમજી શકાય છે
ਏਹਾ ਸਕਤਿ ਸਿਵੈ ਘਰਿ ਆਵੈ ਜੀਵਦਿਆ ਮਰਿ ਰਹੀਐ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ માયા-શક્તિથી વિપરીત થઈને સાચા ઘરમાં આવી જાય તો જીવતા વિકારો તરફથી રહિત થઈ શકાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਵੇਦ ਪੜੈ ਪੜਿ ਵਾਦੁ ਵਖਾਣੈ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨੁ ਮਹੇਸਾ ॥
વેદોનું વાંચન કરીને પંડિતજન ત્રિદેવો વિશે વાદ-વિવાદ કરે છે તે કહે છે કે બ્રહ્મા સૃષ્ટિકર્તા, વિષ્ણુ સંસારના પોષક તેમજ મહેશ સંહારક છે
ਏਹ ਤ੍ਰਿਗੁਣ ਮਾਇਆ ਜਿਨਿ ਜਗਤੁ ਭੁਲਾਇਆ ਜਨਮ ਮਰਣ ਕਾ ਸਹਸਾ ॥
આ માયા ત્રિગુણાત્મક છે જેને આખા જગતને ભુલાવેલું છે જેના કારણે જન્મ-મરણનો સંશય બની રહે છે
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਏਕੋ ਜਾਣੈ ਚੂਕੈ ਮਨਹੁ ਅੰਦੇਸਾ ॥੨॥
ગુરુની કૃપાથી જ્યારે પ્રભુનો બોધ થઈ જાય છે તો મનથી શંકા દૂર થઈ જાય છે ॥૨॥
ਹਮ ਦੀਨ ਮੂਰਖ ਅਵੀਚਾਰੀ ਤੁਮ ਚਿੰਤਾ ਕਰਹੁ ਹਮਾਰੀ ॥
હે પ્રભુ! અમે ગરીબ, મૂર્ખ તેમજ અણસમજ છે તું જ અમારી ચિંતા દૂર કર
ਹੋਹੁ ਦਇਆਲ ਕਰਿ ਦਾਸੁ ਦਾਸਾ ਕਾ ਸੇਵਾ ਕਰੀ ਤੁਮਾਰੀ ॥
દયાળુ થઈને પોતાના દાસોનો દાસ બનાવી લે તેથી તારી સેવામાં લીન રહે
ਏਕੁ ਨਿਧਾਨੁ ਦੇਹਿ ਤੂ ਅਪਣਾ ਅਹਿਨਿਸਿ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣੀ ॥੩॥
તું નામ રૂપી ભંડાર આપ તેથી દિવસ-રાત તારા નામ ચિંતનમાં નિમગ્ન રહે છે ॥૩॥
ਕਹਤ ਨਾਨਕੁ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਬੂਝਹੁ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕਰੇ ਵੀਚਾਰਾ ॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે ગુરુની કૃપાથી આ રહસ્યને સમજીને કોઈ મનન કરી શકે છે
ਜਿਉ ਜਲ ਊਪਰਿ ਫੇਨੁ ਬੁਦਬੁਦਾ ਤੈਸਾ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰਾ ॥
જેમ પાણી પર પરપોટો હોય છે તેમ જ આ સંસાર છે