ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੫ રાગ ગૌરી પૂર્વ મહેલ ૫ ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ Nએક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥ ਕਵਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਮਿਲਉ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ હે માં! હું ક્યાં ગુણોના બળ પર પોતાની જીવાત્માનાં માલિક પ્રભુને મળી શકું? મારામાં તો કોઈ પણ ગુણ નથી ॥૧॥ વિરામ॥ ਰੂਪ ਹੀਨ ਬੁਧਿ ਬਲ ਹੀਨੀ ਮੋਹਿ ਪਰਦੇਸਨਿ ਦੂਰ ਤੇ ਆਈ
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ગૌરી મહેલ ૫, ਭੁਜ ਬਲ ਬੀਰ ਬ੍ਰਹਮ ਸੁਖ ਸਾਗਰ ਗਰਤ ਪਰਤ ਗਹਿ ਲੇਹੁ ਅੰਗੁਰੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥૧હે તાકાતવાન હાથોવાળા શૂરવીર પ્રભુ! હે સુખોના સમુદ્ર પરબ્રહ્મ! સંસાર સમુદ્રના વિકારોના ખાડામાં પડતા મારી આંગળી પકડી લે. ।।૧।। વિરામ।। ਸ੍ਰਵਨਿ ਨ ਸੁਰਤਿ ਨੈਨ ਸੁੰਦਰ ਨਹੀ ਆਰਤ ਦੁਆਰਿ ਰਟਤ ਪਿੰਗੁਰੀਆ ॥੧॥૧ હે પ્રભુ! મારા કાનોમાં તારી
ਮਇਆ ਕਰੀ ਪੂਰਨ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરતા તેને હંમેશા જ આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવ્યો છે ॥૧॥ વિરામ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਾ ਕੇ ਪੂਰੇ ਭਾਗ ॥નાનક કહે છે, જે મનુષ્યનાં માથા પર પૂર્ણ ભાગ્ય જાગી જાય છે. ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਸਥਿਰੁ ਸੋਹਾਗੁ ॥੨॥੧੦੬॥એ સદાય પ્રભુ નામ જપે છે ને એના માથા પર સદાસ્થિર રહેનાર
ਅਹੰਬੁਧਿ ਮਨ ਪੂਰਿ ਥਿਧਾਈ ॥અહંકારવાળી બુદ્ધિને કારણે મનુષ્યના મનને અહંકારની ચીકણાઈ લાગેલી રહે છે. તે ચીકણાઈને કારણે મન પર કોઈ ઉપદેશનો અસર થતો નથી. જેમ ચીકણા વાસણ પર પાણી નથી રહેતું. ਸਾਧ ਧੂਰਿ ਕਰਿ ਸੁਧ ਮੰਜਾਈ ॥੧॥જે મનુષ્યને ‘જનની ધુરી’ મીઠી લાગે છે, સાધુની ચરણ-ધૂળથી તેની બુદ્ધિ સાફ જાય છે અને શુદ્ધ થઈ જાય છે
ਸੰਤਸੰਗਿ ਤਹ ਗੋਸਟਿ ਹੋਇ ॥હે ભાઈ! ત્યાં તે હરિ-નામ-પાણીમાં ડૂબકી લગાડતાં પ્રભુ સંતથી મેળાપ થઈ જાય છે ਕੋਟਿ ਜਨਮ ਕੇ ਕਿਲਵਿਖ ਖੋਇ ॥੨॥અને મનુષ્ય પોતાના કરોડો જન્મોનાં કરેલા પાપ દૂર કરી લે છે ॥૨॥ ਸਿਮਰਹਿ ਸਾਧ ਕਰਹਿ ਆਨੰਦੁ ॥હે ભાઈ! જે ગુરુમુખ મનુષ્ય હરિ નામ સ્મરણ કરે છ. તે આધ્યાત્મિક આનંદ લે છે. ਮਨਿ ਤਨਿ
ਰੂਪਵੰਤੁ ਸੋ ਚਤੁਰੁ ਸਿਆਣਾ ॥હે ભાઈ! તે જ મનુષ્ય રૂપવાળો છે, તે જ તીક્ષ્ણ બુદ્ધિવાળો છે, તે જ બુદ્ધિશાળી છે ਜਿਨਿ ਜਨਿ ਮਾਨਿਆ ਪ੍ਰਭ ਕਾ ਭਾਣਾ ॥੨॥જે મનુષ્યએ પરમાત્માની રજાને હંમેશા સર માથા પર માનેલ છે ॥૨॥ ਜਗ ਮਹਿ ਆਇਆ ਸੋ ਪਰਵਾਣੁ ॥હે ભાઈ! પોતાના માલિક પ્રભુને દરેક શરીરમાં વસતો ઓળખ. ਘਟਿ ਘਟਿ ਅਪਣਾ ਸੁਆਮੀ
ਸਗਲ ਦੂਖ ਕਾ ਹੋਇਆ ਨਾਸੁ ॥੨॥તેના બધા દુઃખોનો નાશ થઈ જાય છે ॥૨॥ ਆਸਾ ਮਾਣੁ ਤਾਣੁ ਧਨੁ ਏਕ ॥એક પરમાત્માનું નામ જ તે મનુષ્યની આશા બની જાય છે. પ્રભુનું નામ જ તેના માન-તાન અને ધન થઈ જાય છે. ਸਾਚੇ ਸਾਹ ਕੀ ਮਨ ਮਹਿ ਟੇਕ ॥੩॥તે મનુષ્યના મનમાં હંમેશા કાયમ રહેનાર શાહ પરમાત્માનો જ સહારો હોય
ਅਉਖਧ ਮੰਤ੍ਰ ਤੰਤ ਸਭਿ ਛਾਰੁ ॥એની સરખામણીની અન્ય બધી ઔષધિઓ, બધા મંત્ર અને તંત્ર તુચ્છ છે. ਕਰਣੈਹਾਰੁ ਰਿਦੇ ਮਹਿ ਧਾਰੁ ॥੩॥હે ભાઈ! વિધાતા પ્રભુને પોતાના હૃદયમાં ટકાવી રાખી. ॥૩॥ ਤਜਿ ਸਭਿ ਭਰਮ ਭਜਿਓ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ॥નાનક કહે છે, જે મનુષ્યએ બધા ભ્રમ ત્યાગીને પરબ્રહ્મ પ્રભુના ભજન કર્યા છે. ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਅਟਲ ਇਹੁ ਧਰਮੁ ॥੪॥੮੦॥੧੪੯॥તેને જોઈ લીધું
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥ ਜਿਸ ਕਾ ਦੀਆ ਪੈਨੈ ਖਾਇ ॥જે પરમાત્માનું દીધેલ અન્ન મનુષ્ય ખાય છે. દીધેલા કપડાં મનુષ્ય પહેરે છે ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਆਲਸੁ ਕਿਉ ਬਨੈ ਮਾਇ ॥੧॥હે માં! તેની યાદમાં આળસ કરવું કોઈ રીતે શોભા નથી દેતું ॥૧॥ ਖਸਮੁ ਬਿਸਾਰਿ ਆਨ ਕੰਮਿ ਲਾਗਹਿ ॥હે ભાઈ! જે મનુષ્ય માલિક પ્રભુની યાદ ભુલાવીને
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥ ਕਰੈ ਦੁਹਕਰਮ ਦਿਖਾਵੈ ਹੋਰੁ ॥પરંતુ, જે સ્મરણ-હીન મનુષ્ય રામને સર્વ-વ્યાપક નથી લાગતો. તે અંદર છુપાઈને ખરાબ કર્મ કમાય છે. બહાર જગતને પોતાના જીવનનો બીજો પક્ષ દેખાડે છે. ਰਾਮ ਕੀ ਦਰਗਹ ਬਾਧਾ ਚੋਰੁ ॥੧॥જેમ ચોર ચોરીમાં રંગેલ હાથો પકડાઈ જાય છે અને ફસાઈ જાય છે તેમ જ તે પરમાત્માના