ਮਃ ੫ ॥મહેલ ૫॥ ਦਾਮਨੀ ਚਮਤਕਾਰ ਤਿਉ ਵਰਤਾਰਾ ਜਗ ਖੇ ॥જગતનો વર્તારો એવી રીતે છે જેમ વીજળીની ચમક થોડા જ સમય માટે હોય છે. ਵਥੁ ਸੁਹਾਵੀ ਸਾਇ ਨਾਨਕ ਨਾਉ ਜਪੰਦੋ ਤਿਸੁ ਧਣੀ ॥੨॥આથી હે નાનક! તે માલિકનું નામ જપવું – વાસ્તવમાં આ જ વસ્તુ સુંદર અને હંમેશા ટકી રહેનારી છે ॥૨॥ ਪਉੜੀ ॥પગથિયું॥ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ੍ਰ
ਗਉੜੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੫ ਰਾਇ ਕਮਾਲਦੀ ਮੋਜਦੀ ਕੀ ਵਾਰ ਕੀ ਧੁਨਿ ਉਪਰਿ ਗਾਵਣੀઆ ‘વાર’ રાય કમાલદી મોજદિની ‘વાર’ની સુર પર ગાવાની છે. ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે. ਸਲੋਕ ਮਃ ੫ ॥શ્લોક મહેલ ૫॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜੋ ਜਨੁ ਜਪੈ ਸੋ ਆਇਆ ਪਰਵਾਣੁ ॥જે મનુષ્ય પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરે છે તેનું જગતમાં આવવાનું સફળ સમજો. ਤਿਸੁ
ਜੋ ਮਾਰੇ ਤਿਨਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਸੇ ਕਿਸੈ ਨ ਸੰਦੇ ॥જે મનુષ્ય ઈશ્વર તરફથી મરેલ છે તે કોઈના સગા નથી. ਵੈਰੁ ਕਰਨਿ ਨਿਰਵੈਰ ਨਾਲਿ ਧਰਮਿ ਨਿਆਇ ਪਚੰਦੇ ॥નિર્વેરોની સાથે પણ દુશમની કરે છે અને પરમાત્માના ધર્મ-ન્યાય અનુસાર દુઃખી થાય છે. ਜੋ ਜੋ ਸੰਤਿ ਸਰਾਪਿਆ ਸੇ ਫਿਰਹਿ ਭਵੰਦੇ ॥જે મનુષ્ય સંતો દ્વારા તિરસ્કરાયેલ છે તે જન્મ-મરણમાં ભટકતાં ફરે
ਹਰਿ ਅੰਦਰਲਾ ਪਾਪੁ ਪੰਚਾ ਨੋ ਉਘਾ ਕਰਿ ਵੇਖਾਲਿਆ ॥પ્રભુએ તપસ્વીની અંદરનો છુપાયેલ પાપ પંચો પ્રગટ કરીને દેખાડી દીધા. ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਮਕੰਕਰਾ ਨੋ ਆਖਿ ਛਡਿਆ ਏਸੁ ਤਪੇ ਨੋ ਤਿਥੈ ਖੜਿ ਪਾਇਹੁ ਜਿਥੈ ਮਹਾ ਮਹਾਂ ਹਤਿਆਰਿਆ ॥ધર્મરાજે પોતાના યમદૂતોને કહી દીધું છે કે આ તપસ્વીને લઇ જઈને તે જગ્યા પર નાખવો જ્યાં મોટાથી મોટો પાપીને નાખવામાં આવે
ਸਲੋਕ ਮਃ ੫ ॥શ્લોક મહેલ ૫॥ ਰਹਦੇ ਖੁਹਦੇ ਨਿੰਦਕ ਮਾਰਿਅਨੁ ਕਰਿ ਆਪੇ ਆਹਰੁ ॥જન્મ જન્માંતરોથી પાપ કરીને નિંદક મનુષ્ય ઘણા બધા તો આગળ જ નામ તરફથી મરી ચુકેલ હોય છે ਸੰਤ ਸਹਾਈ ਨਾਨਕਾ ਵਰਤੈ ਸਭ ਜਾਹਰੁ ॥੧॥હે નાનક! બાકી થોડા ઘણા જે સારા સંસ્કાર રહી જાય છે તેને પ્રભુ પોતે ઉદ્યમ કરીને અને સંત જનોનો
ਪਉੜੀ ॥પગથિયું ॥ ਤੂ ਕਰਤਾ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਣਦਾ ਜੋ ਜੀਆ ਅੰਦਰਿ ਵਰਤੈ ॥હે વિધાતા! જે કોઈ જીવોના મનોમાં વર્તાય છે તું તે બધું જાણે છે આખું સંસાર જ આ ગણતરી ફાયદા-નુકસાનના વિચાર તેમજ ચિંતનમાં છે. ਤੂ ਕਰਤਾ ਆਪਿ ਅਗਣਤੁ ਹੈ ਸਭੁ ਜਗੁ ਵਿਚਿ ਗਣਤੈ ॥હે વિધાતા! એક તું આનાથી ઉપર છે કારણ કે જે કંઈ
ਜਿਨਾ ਸਾਸਿ ਗਿਰਾਸਿ ਨ ਵਿਸਰੈ ਸੇ ਪੂਰੇ ਪੁਰਖ ਪਰਧਾਨ ॥કે તેને પ્રભુ એક પ્રાણ માટે પણ ભૂલતો નથી અને તે મનુષ્ય સર્વ-ગુણ સંપૂર્ણ તેમજ ઉત્તમ હોય છે ਕਰਮੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਈਐ ਅਨਦਿਨੁ ਲਗੈ ਧਿਆਨੁ ॥પ્રભુની કૃપાથી સદ્દગુરુ મળે છે અને દરેક સમય ઊંઘેલ અથવા જાગતા રહેલ કૃપાથી જ જીવનું ધ્યાન નામમાં જોડાયેલું રહે છે. ਤਿਨ ਕੀ
ਤਿਸੁ ਅਗੈ ਪਿਛੈ ਢੋਈ ਨਾਹੀ ਗੁਰਸਿਖੀ ਮਨਿ ਵੀਚਾਰਿਆ ॥જે મનુષ્ય સદ્દગુરુથી અલગ થઇ જાય તેનું મુખ કાળું હોય છે અને યમરાજથી તેને માર પડે છે. તેના ના આ લોકમાં ના પરલોકમાં ક્યાંક આશરો મળે છે – બધા ગુરુશિખોએ મનમા આ વિચાર કર્યો છે ॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੋ ਮਿਲੇ ਸੇਈ ਜਨ ਉਬਰੇ ਜਿਨ ਹਿਰਦੈ ਨਾਮੁ ਸਮਾਰਿਆ ॥જે
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਕੀਤਾ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥੨॥હે નાનક! તેને પહોંચથી ઉપર અને આશ્ચર્યરૂપ પ્રભુ દરેક જગ્યાએ હાજર દેખાઈ રહ્યો છે ॥૨॥ ਪਉੜੀ ॥પગથિયું॥ ਧੋਹੁ ਨ ਚਲੀ ਖਸਮ ਨਾਲਿ ਲਬਿ ਮੋਹਿ ਵਿਗੁਤੇ ॥પતિ પ્રભુની સાથે દગો સફળ થઈ શકતો નથી જે મનુષ્ય લોભમાં અને મોહમાં ફસાયેલા છે તે નષ્ટ થઇ છે ਕਰਤਬ ਕਰਨਿ ਭਲੇਰਿਆ
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਸਲਾਹਿ ਤੂ ਸਚੁ ਸਚੇ ਸੇਵਾ ਤੇਰੀ ਹੋਤਿ ॥੧੬॥હે દાસ નાનક! તું પણ આવી રીતે નામની સ્તુતિ કર સાચે જ તારી આ સેવા પ્રભુના ઓટલા પર સ્વીકાર થશે ॥૧૬॥ ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥શ્લોક મહેલ ૪ ॥ ਸਭਿ ਰਸ ਤਿਨ ਕੈ ਰਿਦੈ ਹਹਿ ਜਿਨ ਹਰਿ ਵਸਿਆ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥જેના હૃદયમાં પ્રભુ વસી ગયા છે