ਸੁਰ ਤੇਤੀਸਉ ਜੇਵਹਿ ਪਾਕ ॥
તેત્રીસ કરોડ દેવતા જેની રસોઈમાં ભોજનનું કાર્ય કરી રહ્યા છે,
ਨਵ ਗ੍ਰਹ ਕੋਟਿ ਠਾਢੇ ਦਰਬਾਰ ॥
કરોડો નવ ગ્રહ તેના દરબારમાં ઉભા છે,
ਧਰਮ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੈ ਪ੍ਰਤਿਹਾਰ ॥੨॥
કરોડો ધર્મરાજ જેના દ્વારપાળ છે ॥૨॥
ਪਵਨ ਕੋਟਿ ਚਉਬਾਰੇ ਫਿਰਹਿ ॥
કરોડો પવન જેની ચારેય દિશાઓમાં ફરે છે,
ਬਾਸਕ ਕੋਟਿ ਸੇਜ ਬਿਸਥਰਹਿ ॥
કરોડો નાગરાજ તેની પથારી માટે પથરાઈ રહી છે,
ਸਮੁੰਦ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੇ ਪਾਨੀਹਾਰ ॥
કરોડો સમુદ્ર જેનું પાણી ભરે છે અને
ਰੋਮਾਵਲਿ ਕੋਟਿ ਅਠਾਰਹ ਭਾਰ ॥੩॥
અઢાર ભારવાળી કરોડો વનસ્પતિ તેની રોમાવલી છે ॥૩॥
ਕੋਟਿ ਕਮੇਰ ਭਰਹਿ ਭੰਡਾਰ ॥
કરોડો ધનના દેવતા કુબેર તેના ભંડાર ભરે છે,
ਕੋਟਿਕ ਲਖਿਮੀ ਕਰੈ ਸੀਗਾਰ ॥
કરોડો લક્ષ્મીઓ તેના માટે શણગાર કરે છે.
ਕੋਟਿਕ ਪਾਪ ਪੁੰਨ ਬਹੁ ਹਿਰਹਿ ॥
તેના દર્શનથી કરોડો પાપ પણ દૂર થઈ જાય છે,
ਇੰਦ੍ਰ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਹਿ ॥੪॥
કરોડો ઇન્દ્ર પણ તેની સેવામાં તત્પર રહે છે ॥૪॥
ਛਪਨ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੈ ਪ੍ਰਤਿਹਾਰ ॥
જેના છપ્પન કરોડ દ્વારપાળ છે,
ਨਗਰੀ ਨਗਰੀ ਖਿਅਤ ਅਪਾਰ ॥
નગર-નગર તેનો યશ ફેલાવી રહ્યો છે.
ਲਟ ਛੂਟੀ ਵਰਤੈ ਬਿਕਰਾਲ ॥
જટા-જટા ખોલીને ભયાનક ભૂત-પ્રેત, પિશાચ વગેરે તેની આજ્ઞામાં જ સક્રિય છે.
ਕੋਟਿ ਕਲਾ ਖੇਲੈ ਗੋਪਾਲ ॥੫॥
વાસ્તવમાં પ્રભુ કરોડો શક્તિઓનાં રૂપમાં લીલાઓ કરતો રહે છે ॥૫॥
ਕੋਟਿ ਜਗ ਜਾ ਕੈ ਦਰਬਾਰ ॥
કરોડો જગત જેના દરબારમાં છે,
ਗੰਧ੍ਰਬ ਕੋਟਿ ਕਰਹਿ ਜੈਕਾਰ ॥
કરોડો ગંધર્વ તેની જય-જયકાર કરે છે.
ਬਿਦਿਆ ਕੋਟਿ ਸਭੈ ਗੁਨ ਕਹੈ ॥
કરોડો રૂપમાં વિદ્યાની દેવી સરસ્વતી તેના ગુણ ગાય છે,
ਤਊ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਲਹੈ ॥੬॥
તે પરબ્રહ્મનું રહસ્ય કોઈ જાણતું નથી ॥૬॥
ਬਾਵਨ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੈ ਰੋਮਾਵਲੀ ॥
જેની બાવન કરોડ રોમાવલી જેટલી વાનર સેવા હતી,
ਰਾਵਨ ਸੈਨਾ ਜਹ ਤੇ ਛਲੀ ॥
જે રામે રાવણ સેનાને છેતરી લીધી હતી,
ਸਹਸ ਕੋਟਿ ਬਹੁ ਕਹਤ ਪੁਰਾਨ ॥ ਦੁਰਜੋਧਨ ਕਾ ਮਥਿਆ ਮਾਨੁ ॥੭॥
તે પ્રભુની જ પુરાણોમાં કરોડો હજારો કથાઓ છે. તેને દુર્યોધનના ઘમંડને ચકનાચુર કર્યો ॥૭॥
ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋਟਿ ਜਾ ਕੈ ਲਵੈ ਨ ਧਰਹਿ ॥ ਅੰਤਰ ਅੰਤਰਿ ਮਨਸਾ ਹਰਹਿ ॥
કરોડો કામદેવ પણ તેની તુલના કરી શકતા નથી, કારણ કે તે મનમાં જ વાસનાને ચોરી લે છે.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਸੁਨਿ ਸਾਰਿਗਪਾਨ ॥
હે પ્રભુ! કબીર વિનંતી કરે છે કે સાંભળ,
ਦੇਹਿ ਅਭੈ ਪਦੁ ਮਾਂਗਉ ਦਾਨ ॥੮॥੨॥੧੮॥੨੦॥
હું તારાથી આ દાન ઇચ્છું છું મને અભય પદ મોક્ષ આપ ॥૮॥૨॥૧૮॥૨૦॥
ਭੈਰਉ ਬਾਣੀ ਨਾਮਦੇਉ ਜੀਉ ਕੀ ਘਰੁ ੧
ભૈરઉ વાણી નામદેવ જી ની ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਰੇ ਜਿਹਬਾ ਕਰਉ ਸਤ ਖੰਡ ॥
હે જીભ! તારા સાત ટુકડા કરી દઈશ
ਜਾਮਿ ਨ ਉਚਰਸਿ ਸ੍ਰੀ ਗੋਬਿੰਦ ॥੧॥
જે જો તે હરિણામોચ્ચારણ ન કર્યું તો ॥૧॥
ਰੰਗੀ ਲੇ ਜਿਹਬਾ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਇ ॥
હે મનુષ્ય! જીભને હરિનામમાં રંગી લે,
ਸੁਰੰਗ ਰੰਗੀਲੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਧਿਆਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માનું ભજન કરી પ્રેમ રંગમાં રંગી લે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਿਥਿਆ ਜਿਹਬਾ ਅਵਰੇਂ ਕਾਮ ॥
હે જીભ! તારા બીજા કામ અસત્ય છે,
ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ ਇਕੁ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ॥੨॥
ફક્ત પરમાત્માનું સ્મરણ કરવાથી નિર્વાણ પદ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૨॥
ਅਸੰਖ ਕੋਟਿ ਅਨ ਪੂਜਾ ਕਰੀ ॥
અસંખ્ય કરોડો પ્રકારની બીજી પૂજા કરાય તો
ਏਕ ਨ ਪੂਜਸਿ ਨਾਮੈ ਹਰੀ ॥੩॥
એક પણ પ્રભુ-નામની સરખામણીએ આવતી નથી ॥૩॥
ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਦੇਉ ਇਹੁ ਕਰਣਾ ॥
હે જીભ! નામદેવ વિનંતી કરે છે કે તારા માટે આ યોગ્ય કાર્ય છે કે
ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਤੇਰੇ ਨਾਰਾਇਣਾ ॥੪॥੧॥
અનંતરૂપ નારાયણનું નામ જપતી રહે ॥૪॥૧॥
ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰਹਰੀ ॥
જે પારકું ધન તેમજ પારકી નારીનો મોહ છોડી દે છે,
ਤਾ ਕੈ ਨਿਕਟਿ ਬਸੈ ਨਰਹਰੀ ॥੧॥
પ્રભુ તેની નજીક વસી રહે છે ॥૧॥
ਜੋ ਨ ਭਜੰਤੇ ਨਾਰਾਇਣਾ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માનું ભજન કરતો નથી,
ਤਿਨ ਕਾ ਮੈ ਨ ਕਰਉ ਦਰਸਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેનાં તો હું દર્શન જ કરતો નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਨ ਕੈ ਭੀਤਰਿ ਹੈ ਅੰਤਰਾ ॥
જેના અંતરમનમાં ભેદભાવ છે,
ਜੈਸੇ ਪਸੁ ਤੈਸੇ ਓਇ ਨਰਾ ॥੨॥
તે પુરુષ તો એવો છે, જેમ પશુ હોય છે ॥૨॥
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਨਾਕਹਿ ਬਿਨਾ ॥ ਨਾ ਸੋਹੈ ਬਤੀਸ ਲਖਨਾ ॥੩॥੨॥
નામદેવ વિનંતી કરે છે કે નાક વગર બત્રીસ લક્ષણોવાળો પુરુષ પણ સુંદર લાગતો નથી ॥૩॥૨॥
ਦੂਧੁ ਕਟੋਰੈ ਗਡਵੈ ਪਾਨੀ ॥ ਕਪਲ ਗਾਇ ਨਾਮੈ ਦੁਹਿ ਆਨੀ ॥੧॥
પ્યાલામાં પાણી લઈને નામદેવે કપિલા ગાયને દોઈ અને પ્યાલામાં દૂધ નાખીને મંદિરમાં લઇ આવ્યો ॥૧॥
ਦੂਧੁ ਪੀਉ ਗੋਬਿੰਦੇ ਰਾਇ ॥
હે ગોવિંદ! તેને પ્રેમપૂર્વક વિનંતી કરી, દૂધ પી લે,
ਦੂਧੁ ਪੀਉ ਮੇਰੋ ਮਨੁ ਪਤੀਆਇ ॥
ફરી પ્રાર્થના કરી, દુઃખ પી લે, મારું મન ખુશ થઈ જશે,
ਨਾਹੀ ਤ ਘਰ ਕੋ ਬਾਪੁ ਰਿਸਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો તે દુગ્ધપાન ન કર્યું તો ઘરમાં પિતાજી મારાથી નારાજ થઈ જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਸੋੁਇਨ ਕਟੋਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭਰੀ ॥ ਲੈ ਨਾਮੈ ਹਰਿ ਆਗੈ ਧਰੀ ॥੨॥
સોનાની વાટકી અમૃતમય દૂધથી ભરીને નામદેવે પરમાત્માની પ્રતિમા સમક્ષ રાખી દીધી ॥૨॥
ਏਕੁ ਭਗਤੁ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਬਸੈ ॥ ਨਾਮੇ ਦੇਖਿ ਨਰਾਇਨੁ ਹਸੈ ॥੩॥
ફક્ત એક તારા જેવો ભક્ત જ મારા હ્રદયમાં વસે છે, નામદેવની શ્રદ્ધાને જોઈને પ્રભુએ હસતાં કહ્યું ॥૩॥
ਦੂਧੁ ਪੀਆਇ ਭਗਤੁ ਘਰਿ ਗਇਆ ॥
આ રીતે ભક્ત નામદેવ પરમાત્માને દૂધ પીવડાવીને ઘરે પાછો આવી ગયો અને