ਇਨ ਬਿਧਿ ਇਹੁ ਮਨੁ ਹਰਿਆ ਹੋਇ ॥
આ ઉપાયથી આ મન લીલું-છમ થઈ જાય છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੈ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਕਢੈ ਧੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો દિવસ-રાત પરમાત્માનું જાપ કરાય, ગુરુ અહંની ગંદકીને સાફ કરી દે તો ॥૧॥વિરામ॥
ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਣੀ ਸਬਦੁ ਸੁਣਾਏ ॥
સદ્દગુરૂએ વાણીથી શબ્દ સંભળાવ્યા છે,
ਇਹੁ ਜਗੁ ਹਰਿਆ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਏ ॥੨॥
સદ્દગુરૂના નિર્દેશ પ્રમાણે આ જગત ખીલી ઉઠ્યું છે ॥૨॥
ਫਲ ਫੂਲ ਲਾਗੇ ਜਾਂ ਆਪੇ ਲਾਏ ॥
જ્યારે પોતે લગાવે છે તો જ સૃષ્ટિરૂપી વૃક્ષને ફળ ફૂલ લાગે છે અને
ਮੂਲਿ ਲਗੈ ਤਾਂ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਏ ॥੩॥
મૂળ પ્રભુથી પ્રેમ કરવાથી જ સદ્દગુરૂની પ્રાપ્તિ થાય છે ॥૩॥
ਆਪਿ ਬਸੰਤੁ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਵਾੜੀ ॥
આખું જગત બગીચો છે અને વસંત રૂપમાં તે જ હાજર છે.
ਨਾਨਕ ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਭਗਤਿ ਨਿਰਾਲੀ ॥੪॥੫॥੧੭॥
નાનકનો મત છે કે પૂર્ણ ભાગ્યશાળીને જ નિરાળી ભક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૪॥૫॥૧૭॥
ਬਸੰਤੁ ਹਿੰਡੋਲ ਮਹਲਾ ੩ ਘਰੁ ੨
વસંત હિંડોલ મહેલ ૩ ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਗੁਰ ਕੀ ਬਾਣੀ ਵਿਟਹੁ ਵਾਰਿਆ ਭਾਈ ਗੁਰ ਸਬਦ ਵਿਟਹੁ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥
હે ભાઈ! હું ગુરુની વાણી પર બલિહાર છું, ગુરુના ઉપદેશ પર દરેક દમ બલિહાર જાવ છું.
ਗੁਰੁ ਸਾਲਾਹੀ ਸਦ ਅਪਣਾ ਭਾਈ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਈ ॥੧॥
હું હંમેશા પોતાના ગુરુની સ્તુતિ કરું છું અને ગુરૂના ચરણોમાં જ મન લગાવું છું ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਮਨ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
હે મન! રામ નામમાં જ મન લગાવજે,
ਮਨੁ ਤਨੁ ਤੇਰਾ ਹਰਿਆ ਹੋਵੈ ਇਕੁ ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਫਲੁ ਪਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારું મન શરીર લીલું-છમ થઈ જશે અને હરિનામરૂપી ફળ પ્રાપ્ત થઈ જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰਿ ਰਾਖੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਭਾਈ ਹਰਿ ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਆਇ ॥
હે ભાઈ! જેની ગુરુએ રક્ષા કરી છે, તે બચી ગયો છે અને તેને હરિનામ રસરૂપી અમૃત જ પીધું છે.
ਵਿਚਹੁ ਹਉਮੈ ਦੁਖੁ ਉਠਿ ਗਇਆ ਭਾਈ ਸੁਖੁ ਵੁਠਾ ਮਨਿ ਆਇ ॥੨॥
તેના અંતર્મનમાંથી અહંનું દુઃખ નિવૃત્ત થઈ ગયું છે અને મનમાં સુખ જ સુખ વસી ગયું છે ॥૨॥
ਧੁਰਿ ਆਪੇ ਜਿਨੑਾ ਨੋ ਬਖਸਿਓਨੁ ਭਾਈ ਸਬਦੇ ਲਇਅਨੁ ਮਿਲਾਇ ॥
હે ભાઈ! જેના પર આરંભથી પ્રભુએ બક્ષીસ કરી દીધી છે, તેને શબ્દ દ્વારા મળાવી લીધો છે.
ਧੂੜਿ ਤਿਨੑਾ ਕੀ ਅਘੁਲੀਐ ਭਾਈ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥੩॥
તેની ચરણરજથી બંધનોથી છુટકારો થઈ જાય છે અને સંતોની સંગતમાં પ્રભુથી મેળાપ થઈ જાય છે ॥૩॥
ਆਪਿ ਕਰਾਏ ਕਰੇ ਆਪਿ ਭਾਈ ਜਿਨਿ ਹਰਿਆ ਕੀਆ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
જેને બનાવીને સૃષ્ટિને પ્રફુલ્લિત કરી છે, કરાવે પણ પ્રભુ પોતે જ છે અને પોતે જ કરે છે.
ਨਾਨਕ ਮਨਿ ਤਨਿ ਸੁਖੁ ਸਦ ਵਸੈ ਭਾਈ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਵਾ ਹੋਇ ॥੪॥੧॥੧੮॥੧੨॥੧੮॥੩੦॥
હે ભાઈ! નાનકનું કહેવું છે કે શબ્દ-ગુરુ દ્વારા જેનો પરબ્રહ્મથી મેળાપ થઈ જાય છે, તેના મન શરીરમાં હંમેશા સુખ સ્થિત રહે છે ॥૪॥૧॥૧૮॥૧૨॥૧૮॥૩૦॥
ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੧ ਇਕ ਤੁਕੇ
રાગ વસંત મહેલ ૪ ઘર ૧ એક તુકે
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਜਿਉ ਪਸਰੀ ਸੂਰਜ ਕਿਰਣਿ ਜੋਤਿ ॥
જેમ સૂર્ય કિરણોનો પ્રકાશ બધી જગ્યાએ ફેલાયેલો છે,
ਤਿਉ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਮਈਆ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ॥੧॥
તેમ પરમાત્મા દરેક શરીરમાં ઓત-પ્રોત છે ॥૧॥
ਏਕੋ ਹਰਿ ਰਵਿਆ ਸ੍ਰਬ ਥਾਇ ॥
એકમાત્ર પરમાત્મા દરેક જગ્યા પર હાજર છે,
ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਮਿਲੀਐ ਮੇਰੀ ਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મા! ગુરુના ઉપદેશથી જ તેનાથી મેળાપ થાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਘਟਿ ਘਟਿ ਅੰਤਰਿ ਏਕੋ ਹਰਿ ਸੋਇ ॥
દરેક શરીરમાં એક પરમાત્મા જ વ્યાપ્ત છે અને
ਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਇਕੁ ਪ੍ਰਗਟੁ ਹੋਇ ॥੨॥
ગુરુના સાક્ષાત્કારથી તે પ્રગટ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਏਕੋ ਏਕੁ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥
વિશ્વમાં એક પ્રભુ જ સ્થિત છે,
ਸਾਕਤ ਨਰ ਲੋਭੀ ਜਾਣਹਿ ਦੂਰਿ ॥੩॥
પરંતુ પ્રભુથી વિમુખ લોભી મનુષ્ય તેને દૂર સમજે છે ॥૩॥
ਏਕੋ ਏਕੁ ਵਰਤੈ ਹਰਿ ਲੋਇ ॥
એક પ્રભુ જ સંસારમાં સક્રિય છે.
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਏਕੋੁ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਇ ॥੪॥੧॥
નાનકનો મત છે કે અદ્વિતીય પરમાત્મા જે કરે છે, તે નિશ્ચય થાય છે ॥૪॥૧॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
વસંત મહેલ ૪॥
ਰੈਣਿ ਦਿਨਸੁ ਦੁਇ ਸਦੇ ਪਏ ॥
રાત અને દિવસ બંને જ મૃત્યુનો બોલાવ દઈ રહ્યા છે,
ਮਨ ਹਰਿ ਸਿਮਰਹੁ ਅੰਤਿ ਸਦਾ ਰਖਿ ਲਏ ॥੧॥
હે મન! પરમાત્માનું ચિંતન કરી લે, કારણ કે અંતમાં આ જ બચાવે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਚੇਤਿ ਸਦਾ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥
હે મન! હંમેશા પરમાત્માનું મનન કર,
ਸਭੁ ਆਲਸੁ ਦੂਖ ਭੰਜਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਇਆ ਗੁਰਮਤਿ ਗਾਵਹੁ ਗੁਣ ਪ੍ਰਭ ਕੇਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુના સદ્દ ઉપદેશ દ્વારા પ્રભુનું સ્તુતિગાન કર, બધી આળસ તેમજ દુઃખ ઇજા દૂર થઈને પ્રભુ પ્રાપ્ત થઈ જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਨਮੁਖ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਹਉਮੈ ਮੁਏ ॥
મનમુખ જીવ ફરી ફરી અહંકારને કારણે મરે છે,