ਸਤਿਗੁਰੁ ਗਹਿਰ ਗਭੀਰੁ ਹੈ ਸੁਖ ਸਾਗਰੁ ਅਘਖੰਡੁ ॥
સદગુરુ જાણે એક ઊંડો દરિયો છે, ગુરુ ખૂબ જ જીગરવાળા છે, ગુરુ એ બધા સુખનો સમુદ્ર છે. ગુરુ પાપોનો નાશ કરનાર છે
ਜਿਨਿ ਗੁਰੁ ਸੇਵਿਆ ਆਪਣਾ ਜਮਦੂਤ ਨ ਲਾਗੈ ਡੰਡੁ ॥
મનુષ્ય એ પોતાના ગુરૂની સેવા કરી છે યમદૂત નો દંડો તેના માથા પર વાગતો નથી
ਗੁਰ ਨਾਲਿ ਤੁਲਿ ਨ ਲਗਈ ਖੋਜਿ ਡਿਠਾ ਬ੍ਰਹਮੰਡੁ ॥
મેં આખા સંસાર માં શોધીને જોઈ લીધું, કોઈ પણ ગુરુ સમાન નથી
ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਸਤਿਗੁਰਿ ਦੀਆ ਸੁਖੁ ਨਾਨਕ ਮਨ ਮਹਿ ਮੰਡੁ ॥੪॥੨੦॥੯੦॥
હે નાનક! સદગુરુએ જે મનુષ્યને પરમાત્માના નામ નો ખજાનો આપ્યો છે તેને આધ્યાત્મિક આનંદ કાયમ માટે તેના મગજમાં લીધો છે ।।૪।।૨૦।।૯૦।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਮਿਠਾ ਕਰਿ ਕੈ ਖਾਇਆ ਕਉੜਾ ਉਪਜਿਆ ਸਾਦੁ ॥
જીવતંત્ર દુનિયાના પદાર્થો ના સ્વાદ સમજીને ઉપયોગ કરે છે. પરંતુ, આ ભોગ નો સ્વાદ અંતમાં કડવો દુઃખ દાયક સાબિત થાય છે. વિકારો અને રોગો પેદા થાય છે
ਭਾਈ ਮੀਤ ਸੁਰਿਦ ਕੀਏ ਬਿਖਿਆ ਰਚਿਆ ਬਾਦੁ ॥
મનુષ્ય સંસારમાં ભાઈ-મિત્ર વગેરે બનાવે છે અને તે માયા સાથે લડતો રહે છે
ਜਾਂਦੇ ਬਿਲਮ ਨ ਹੋਵਈ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਬਿਸਮਾਦੁ ॥੧॥
પરંતુ આશ્ચર્યજનક વાત એ છે કે પરમાત્માનું નામ લીધા વિના કંઈ પણ નો નાશ થવામાં સમય લાગતો નથી ।।૧।।
ਮੇਰੇ ਮਨ ਸਤਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ਲਾਗੁ ॥
હે મન! ગુરુની જણાવેલ સેવામાં વ્યસ્ત રહેવું
ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਵਿਣਸਣਾ ਮਨ ਕੀ ਮਤਿ ਤਿਆਗੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! પોતાના મનની પાછળ ચાલવાનું છોડ અને સંસારના મોહનો ત્યાગ કર, કારણ કે જે કંઈ દેખાય છે તે નાશ પામનાર છે ।।૧।। વિરામ।।
ਜਿਉ ਕੂਕਰੁ ਹਰਕਾਇਆ ਧਾਵੈ ਦਹ ਦਿਸ ਜਾਇ ॥
જેમ હડકાયો કૂતરો દોડે છે અને બધી બાજુ દોડતો રહે છે
ਲੋਭੀ ਜੰਤੁ ਨ ਜਾਣਈ ਭਖੁ ਅਭਖੁ ਸਭ ਖਾਇ ॥
તે જ રીતે, લોભી પ્રાણી કંઈપણ વિચારતો નથી, સારું અને ખરાબ બધું જ ખાય છે
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦਿ ਬਿਆਪਿਆ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਪਾਇ ॥੨॥
કાર્ય અને ક્રોધ ના કાર્યો માં ફસાયેલો મનુષ્ય વાંકી-વાંકી યોનિમાં પડતો રહે છે ।। ૨।।
ਮਾਇਆ ਜਾਲੁ ਪਸਾਰਿਆ ਭੀਤਰਿ ਚੋਗ ਬਣਾਇ ॥
માયાના વિષયોને જાળીમાં તૈયાર કરીને. તે જાળ વેરવિખેર થઈ ગયું
ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਪੰਖੀ ਫਾਸਿਆ ਨਿਕਸੁ ਨ ਪਾਏ ਮਾਇ ॥
હે મા! માયાની તૃષ્ણાએ જીવંત પક્ષી ને તે જાળમાં ફસાવી દીધું છે. પ્રાણી તે જાળમાંથી છૂટકારો મેળવી શકશે નહીં
ਜਿਨਿ ਕੀਤਾ ਤਿਸਹਿ ਨ ਜਾਣਈ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥੩॥
કારણ કે જે પ્રભુએ આ બધું સર્જન કર્યું છે તેનાથી સંધિકાળ નાખતો નથી અને વારંવાર જન્મે છે મરે છે ।।૩।।
ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰੀ ਮੋਹਿਆ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
આ દુનિયાને માયાના જુદા જુદા સ્વરૂપોના રૂપ-રંગમાં અનેક રીતે મોહી લીધો છે
ਜਿਸ ਨੋ ਰਖੈ ਸੋ ਰਹੈ ਸੰਮ੍ਰਿਥੁ ਪੁਰਖੁ ਅਪਾਰੁ ॥
આમાંથી ફક્ત એ જ બચી શકે છે. જેને સર્વ સમર્થ અકાળ-પુરખ પોતે બચાવે
ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਲਿਵ ਉਧਰੇ ਨਾਨਕ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੁ ॥੪॥੨੧॥੯੧॥
હે નાનક! પ્રભુની કૃપાથી ફક્ત પ્રભુ ભક્તો જ પ્રભુ ચરણોમાં ધ્યાન ધરીને બચી જાય છે. તમારે હંમેશાં તે પ્રભુથી કુરબાન થાઉં છું ।।૪।।૨૫।।૯૧।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੨ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫ ઘર ૧।।
ਗੋਇਲਿ ਆਇਆ ਗੋਇਲੀ ਕਿਆ ਤਿਸੁ ਡੰਫੁ ਪਸਾਰੁ ॥
મુશ્કેલીના સમયમાં ટૂંકા સમય માટે ગોવાળ તેનો માલ અને પશુઓ લઈને એક ચરાઈ જગ્યાએ જાય છે, જ્યાં તેને તેની કોઈ પણ મહાનતા બતાવવા નું પસંદ નથી
ਮੁਹਲਤਿ ਪੁੰਨੀ ਚਲਣਾ ਤੂੰ ਸੰਮਲੁ ਘਰ ਬਾਰੁ ॥੧॥
આ રીતે, હે જીવ! જ્યારે તારો આ જગતમાં રહેવાનો સમય પૂરો થઈ જશે, તું અહીંથી આગળ જઈશ. આથી, પોતાના સાચા ઘરનો ઘાટ સંભાળ યાદ રાખ ।।૧।।
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਉ ਮਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਪਿਆਰਿ ॥
હે મન! પરમાત્મા ના ગુણો ગાયા કર, પ્રેમથી ગુરુ એ બતાવેલી સેવા કર્યા કર
ਕਿਆ ਥੋੜੜੀ ਬਾਤ ਗੁਮਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
થોડી વાતો કરવા પાછળ, આ નાના જીવન માટે શા માટે અભિમાન કરે છે? ।।૧।। વિરામ।।
ਜੈਸੇ ਰੈਣਿ ਪਰਾਹੁਣੇ ਉਠਿ ਚਲਸਹਿ ਪਰਭਾਤਿ ॥
જેમ રાતના સમયે કોઈના ઘરે આવેલા મહેમાનો દિવસ ઉગતાં જ ત્યાંથી ઉઠીને ચાલ્યા જાય છે. એ જ રીતે, હે જીવ! જીવનના અંત માં, તમે પણ આ જગત છોડશો.
ਕਿਆ ਤੂੰ ਰਤਾ ਗਿਰਸਤ ਸਿਉ ਸਭ ਫੁਲਾ ਕੀ ਬਾਗਾਤਿ ॥੨॥
તમે આ ઘરવાળા થી, બાગ પરિવારથી કેમ મસ્ત થઈ ને પડ્યા છો? તે ફૂલના બગીચા જેવું છે ।।૨।।
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਜਿਨਿ ਦੀਆ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਲੋੜਿ ॥
આ વસ્તુ મારી છે, આ સંપત્તિ મારી છે, શા માટે આ રીતે અભિમાન કરી રહ્યો છે? જે પરમાત્મા એ આ બધું આપ્યું છે તેને શોધ
ਸਰਪਰ ਉਠੀ ਚਲਣਾ ਛਡਿ ਜਾਸੀ ਲਖ ਕਰੋੜਿ ॥੩॥
અહીંથી ચોક્કસ મુસાફરી કરવી જ જોઇએ. કરોડો કરોડો ના માલિક કરોડો કરોડો રૂપિયા છોડીને ચાલ્યા જશે ।।૩।।
ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਭ੍ਰਮਤਿਆ ਦੁਲਭ ਜਨਮੁ ਪਾਇਓਇ ॥
હે ભાઈ! ચોર્યાસી લાખ યોનિઓમાં ભટકી ભટકીને હવે આ મનુષ્ય જન્મ ખુબ જ મુશ્કેલીઓથી મળ્યો છે
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਤੂੰ ਸੋ ਦਿਨੁ ਨੇੜਾ ਆਇਓਇ ॥੪॥੨੨॥੯੨॥
હે નાનક! પ્રભુનું નામ હૃદયમાં વસાવ, તે દિવસ નજીક આવી રહ્યો છે જ્યારે અહીંથી મુસાફરી કરવાની છે ।।૪।।૨૨।।૯૨।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਤਿਚਰੁ ਵਸਹਿ ਸੁਹੇਲੜੀ ਜਿਚਰੁ ਸਾਥੀ ਨਾਲਿ ॥
હે શરીર! જેટલો સમય જીવાત્મા તમારી સાથે છે તેટલો સમય તમે ખુશ રહેશો
ਜਾ ਸਾਥੀ ਉਠੀ ਚਲਿਆ ਤਾ ਧਨ ਖਾਕੂ ਰਾਲਿ ॥੧॥
જ્યારે તમારી જીવાત્મા ઉભી થઈને ચાલી જશે ત્યારે, હે શરીર! તું જમીનમાં મળી જઈશ ।। ૧।।
ਮਨਿ ਬੈਰਾਗੁ ਭਇਆ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਣੈ ਕਾ ਚਾਉ ॥
હે હરિ! શરીર ભાગ્યશાળી છે જેમાં તમે નિવાસ કરો છો, જ્યાં તમને યાદ કરવામાં આવે છે
ਧੰਨੁ ਸੁ ਤੇਰਾ ਥਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
માણસ ભાગ્યશાળી છે જેના મનમાં તમારા પ્રેમનો જન્મ થયો છે. જેના મનમાં તમારા દર્શનની પણ તડપ જન્મેલી છે ।। ૧।। વિરામ।।
ਜਿਚਰੁ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ ਘਰਿ ਜੀਉ ਜੀਉ ਸਭਿ ਕਹਾਤਿ ॥
હે શરીર! જેટલો સમય તમારા પતિ, જીવાત્મા તમારા ઘરમાં રહે છે, ત્યારે બધા લોકો તમને ‘જી’ ‘જી’ કરે છે, બધા તમારો આદર કરે છે
ਜਾ ਉਠੀ ਚਲਸੀ ਕੰਤੜਾ ਤਾ ਕੋਇ ਨ ਪੁਛੈ ਤੇਰੀ ਬਾਤ ॥੨॥
પણ જ્યારે નિર્માણ કાંત જીવાત્મા ઉભી થઈને ચાલી જશે ત્યારે તમને કોઈ પૂછતું નથી ।।૨।।
ਪੇਈਅੜੈ ਸਹੁ ਸੇਵਿ ਤੂੰ ਸਾਹੁਰੜੈ ਸੁਖਿ ਵਸੁ ॥
હે જીવાત્મા! જ્યાં સુધી તમે ઘરમાં, સંસારમાં છો ત્યાં સુધી તમે પ્રભુને યાદ કરો. સાસરે પરલોકમાં જઈને તું સુખી રહેશે
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਚਜੁ ਅਚਾਰੁ ਸਿਖੁ ਤੁਧੁ ਕਦੇ ਨ ਲਗੈ ਦੁਖੁ ॥੩॥
હે જીવાત્મા! ગુરુને મળીને જીવન-વિધિ શીખ, સારું વર્તન શીખ, તને કદી દુઃખ થશે નહીં ।। ૩।।
ਸਭਨਾ ਸਾਹੁਰੈ ਵੰਞਣਾ ਸਭਿ ਮੁਕਲਾਵਣਹਾਰ ॥
બધી જીવ-સ્ત્રી ને સાસરે-પરલોકમાં પોતાના સમયે જવાનું છે બધા એ કાયદો જાણ્યો છે