ਅਖੰਡ ਮੰਡਲ ਨਿਰੰਕਾਰ ਮਹਿ ਅਨਹਦ ਬੇਨੁ ਬਜਾਵਉਗੋ ॥੧॥
પરંતુ અખંડ મહેલ નિરાકારમાં પ્રવૃત થઈને અનાહત વીણા વગાડતો રહીશ ॥૧॥
ਬੈਰਾਗੀ ਰਾਮਹਿ ਗਾਵਉਗੋ ॥
હું વેરાગી બનીને રામનું ગુણગાન કરીશ અને
ਸਬਦਿ ਅਤੀਤ ਅਨਾਹਦਿ ਰਾਤਾ ਆਕੁਲ ਕੈ ਘਰਿ ਜਾਉਗੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
શબ્દનો ભૂતકાળ અનાહદ ધ્વનિમાં રત થઈને પરમાત્માના ઘરે જઈશ ॥૧॥વિરામ॥
ਇੜਾ ਪਿੰਗੁਲਾ ਅਉਰੁ ਸੁਖਮਨਾ ਪਉਨੈ ਬੰਧਿ ਰਹਾਉਗੋ ॥
હું ઈંડા, પિંગલા તેમજ સુષુમ્ણામાં પ્રાણવાયુને બાંધી રાખીશ અને
ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੁਇ ਸਮ ਕਰਿ ਰਾਖਉ ਬ੍ਰਹਮ ਜੋਤਿ ਮਿਲਿ ਜਾਉਗੋ ॥੨॥
ચાંદ-સૂર્ય બંનેને એક સમાન સમજીને બ્રહ્મ-પ્રકાશમાં જોડાઈ જઈશ ॥૨॥
ਤੀਰਥ ਦੇਖਿ ਨ ਜਲ ਮਹਿ ਪੈਸਉ ਜੀਅ ਜੰਤ ਨ ਸਤਾਵਉਗੋ ॥
તીર્થોના દર્શન કરીને સ્નાન કરવા માટે જળમાં પ્રવેશ કરીશ નહીં અને આ રીતે જળચરોને હેરાન કરીશ નહીં.
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਗੁਰੂ ਦਿਖਾਏ ਘਟ ਹੀ ਭੀਤਰਿ ਨੑਾਉਗੋ ॥੩॥
ગુરૂએ અડસઠ તીર્થ મને અંતરમનમાં જ દેખાડી દીધા છે અને હવે હું હૃદયમાં જ સ્નાન કરીશ.॥૩॥
ਪੰਚ ਸਹਾਈ ਜਨ ਕੀ ਸੋਭਾ ਭਲੋ ਭਲੋ ਨ ਕਹਾਵਉਗੋ ॥
હું દુનિયામાં શોભા સાંભળીને જ સારો પુરુષ કહેવાઈશ નહિ.
ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਚਿਤੁ ਹਰਿ ਸਿਉ ਰਾਤਾ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਸਮਾਉਗੋ ॥੪॥੨॥
નામદેવ કહે છે કે મારું મન પરમાત્મામાં લીન રહીને શૂન્ય સમાધિમાં સમાઈ જશે ॥૪॥૨॥
ਮਾਇ ਨ ਹੋਤੀ ਬਾਪੁ ਨ ਹੋਤਾ ਕਰਮੁ ਨ ਹੋਤੀ ਕਾਇਆ ॥
જ્યારે ન કોઈ માતા હતી, ન પિતા હતો, ન કોઈ કર્મ તેમજ શરીર હતું,
ਹਮ ਨਹੀ ਹੋਤੇ ਤੁਮ ਨਹੀ ਹੋਤੇ ਕਵਨੁ ਕਹਾਂ ਤੇ ਆਇਆ ॥੧॥
અમે પણ નહોતા, તું પણ નહોતો, ત્યારે કોણ ક્યાંથી આવ્યું હતું? ॥૧॥
ਰਾਮ ਕੋਇ ਨ ਕਿਸ ਹੀ ਕੇਰਾ ॥
હે રામ! કોઈ કોઈનો મિત્ર નથી,
ਜੈਸੇ ਤਰਵਰਿ ਪੰਖਿ ਬਸੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેમ વૃક્ષો પર પક્ષીઓનો વસવાટ છે, તેમ જ આ જગત-ફેલાવ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਚੰਦੁ ਨ ਹੋਤਾ ਸੂਰੁ ਨ ਹੋਤਾ ਪਾਨੀ ਪਵਨੁ ਮਿਲਾਇਆ ॥
જ્યારે ચાંદ તેમજ સૂર્ય પણ નહોતા, ત્યારે પવન તેમજ પાણીને પરમાત્માએ પોતામાં મળાવેલ હતો.
ਸਾਸਤੁ ਨ ਹੋਤਾ ਬੇਦੁ ਨ ਹੋਤਾ ਕਰਮੁ ਕਹਾਂ ਤੇ ਆਇਆ ॥੨॥
જયારે કોઈ શાસ્ત્ર તેમજ વેદોનો પણ જન્મ થયો નહોતો, ત્યારે કર્મ ક્યાંથી આવી ગયું ॥૨॥
ਖੇਚਰ ਭੂਚਰ ਤੁਲਸੀ ਮਾਲਾ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਪਾਇਆ ॥
ગુરુની કૃપાથી ખેચરી-ભૂચરી મુદ્દાઓ તેમજ તુલસી માળા પ્રાપ્ત થઈ ગઈ છે.
ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਣਵੈ ਪਰਮ ਤਤੁ ਹੈ ਸਤਿਗੁਰ ਹੋਇ ਲਖਾਇਆ ॥੩॥੩॥
નામદેવ વિનંતી કરે છે કે પરમતત્વ પરમાત્મા જ જગતની ઉત્પતિનું કારણ છે અને તેને પોતે જ સદ્દગુરૂના રૂપમાં તફાવત સમજાવ્યો છે ॥૩॥૩॥
ਰਾਮਕਲੀ ਘਰੁ ੨ ॥
રામકલી ઘર ૨॥
ਬਾਨਾਰਸੀ ਤਪੁ ਕਰੈ ਉਲਟਿ ਤੀਰਥ ਮਰੈ ਅਗਨਿ ਦਹੈ ਕਾਇਆ ਕਲਪੁ ਕੀਜੈ ॥
જો કોઈ મનુષ્ય બનારસમાં ઉલ્ટો લટકાઈને તપસ્યા કરે, કોઈ તીર્થ પર મૃત્યુની ઇચ્છા કરે, પોતાના શરીરને આગમાં દહન કરે, શરીર-કલ્પ કરે,
ਅਸੁਮੇਧ ਜਗੁ ਕੀਜੈ ਸੋਨਾ ਗਰਭ ਦਾਨੁ ਦੀਜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥੧॥
અશ્વમેઘ યજ્ઞ કરે, સુવર્ણનું ગુપ્ત દાન કરે, તો પણ બધા કર્મ રામ-નામની સરખામણીએ પહોંચતા નથી ॥૧॥
ਛੋਡਿ ਛੋਡਿ ਰੇ ਪਾਖੰਡੀ ਮਨ ਕਪਟੁ ਨ ਕੀਜੈ ॥
હે પાખંડી! આ બધા પાખંડોને છોડી દે અને કપટ ન કર.
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਨਿਤ ਨਿਤਹਿ ਲੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારે તો રોજ હરિનું નામ સ્મરણ કરવું જોઈએ ॥૧॥વિરામ॥
ਗੰਗਾ ਜਉ ਗੋਦਾਵਰਿ ਜਾਈਐ ਕੁੰਭਿ ਜਉ ਕੇਦਾਰ ਨੑਾਈਐ ਗੋਮਤੀ ਸਹਸ ਗਊ ਦਾਨੁ ਕੀਜੈ ॥
જો કોઈ ગંગા તેમજ ગોદાવરીમાં જઈને કુંભના સમયે તીર્થ સ્નાન કરે, ભલે કેદારનાથના દર્શન કરે, જો તે ગોમતીમાં સ્નાન કરે અને હજારો ગાય દાન કરી દે,
ਕੋਟਿ ਜਉ ਤੀਰਥ ਕਰੈ ਤਨੁ ਜਉ ਹਿਵਾਲੇ ਗਾਰੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥੨॥
જો તે કરોડો વાર તીર્થ-સ્નાન કરી લે, ભલે પોતાનું શરીર હિમાલય પર્વતના બરફમાં ગાળો દે તો પણ આ બધા કર્મ રામ-નામની ઉપમામાં પહોંચતા નથી ॥૨॥
ਅਸੁ ਦਾਨ ਗਜ ਦਾਨ ਸਿਹਜਾ ਨਾਰੀ ਭੂਮਿ ਦਾਨ ਐਸੋ ਦਾਨੁ ਨਿਤ ਨਿਤਹਿ ਕੀਜੈ ॥
ભલે કોઈ અશ્વ-દાન, ગજ-દાન, શણગાર્યુક્ત સુંદર નારી-દાન, ભૂમિ દાન પણ કરી લે, આવું દાન દરરોજ કરતો રહે.
ਆਤਮ ਜਉ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਕੀਜੈ ਆਪ ਬਰਾਬਰਿ ਕੰਚਨੁ ਦੀਜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥੩॥
ભલે તે પોતાના મનને નિર્મળ કરી લે અને પોતાની સમાન તોલીને સુવર્ણ-દાન કરે, તો પણ બધા કર્મ રામ-નામની તુલનામાં આવતા નથી ॥૩॥
ਮਨਹਿ ਨ ਕੀਜੈ ਰੋਸੁ ਜਮਹਿ ਨ ਦੀਜੈ ਦੋਸੁ ਨਿਰਮਲ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ ਚੀਨੑਿ ਲੀਜੈ ॥
મનમાં રોષ ન કરવો જોઈએ, યમને પણ દોષ ન દેવો જોઈએ પરંતુ નિર્મળ નિર્વાણ પદની ઓળખ કરી લેવી જોઈએ.
ਜਸਰਥ ਰਾਇ ਨੰਦੁ ਰਾਜਾ ਮੇਰਾ ਰਾਮ ਚੰਦੁ ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਾ ਤਤੁ ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਜੈ ॥੪॥੪॥
નામદેવ વિનંતી કરે છે કે દશરથ પુત્ર શ્રી રામ જ મારો રાજા છે, પરમતત્વ નામ અમૃત પીવું જોઈએ ॥૪॥૪॥
ਰਾਮਕਲੀ ਬਾਣੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕੀ
રામકલી વાણી રવિદાસ જી ની
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਪੜੀਐ ਗੁਨੀਐ ਨਾਮੁ ਸਭੁ ਸੁਨੀਐ ਅਨਭਉ ਭਾਉ ਨ ਦਰਸੈ ॥
ભલે અમે બધા હરિ-નામનું પઠન અથવા ચિંતન કરી લઈએ કે તેને કાનોથી સાંભળી લઈએ તો પણ શ્રદ્ધા તેમજ પૂર્ણ નિષ્ઠા વગર પ્રભુનાં દર્શન થતાં નથી.
ਲੋਹਾ ਕੰਚਨੁ ਹਿਰਨ ਹੋਇ ਕੈਸੇ ਜਉ ਪਾਰਸਹਿ ਨ ਪਰਸੈ ॥੧॥
લોખંડ શુદ્ધ સુવર્ણ કઈ રીતે બની શકે છે, જ્યાં સુધી તે પારસને સ્પર્શ ન કરે ॥૧॥