ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ਚਉਪਦੇ
રાગ મારુ મહેલ ૧ ઘર ૧ ચારપદ
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે બધી જગ્યાએ વ્યાપ્ત છે ભય રહિત છે વેર હિત છે જેનું સ્વરૂપ કાળથી પરે છે, જે યોનિઓમાં નથી ભટકતો જેનો પ્રકાશ તેની મેળાએ છે અને જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਸਲੋਕੁ ॥
શ્લોક॥
ਸਾਜਨ ਤੇਰੇ ਚਰਨ ਕੀ ਹੋਇ ਰਹਾ ਸਦ ਧੂਰਿ ॥
પ્રભુ! હું હંમેશા તારા ચરણોની ધૂળ બની રહું
ਨਾਨਕ ਸਰਣਿ ਤੁਹਾਰੀਆ ਪੇਖਉ ਸਦਾ ਹਜੂਰਿ ॥੧॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે હું તારી શરણમાં હંમેશા તને પ્રત્યક્ષ જોઉં છું ॥૧॥
ਸਬਦ ॥
શબ્દ॥
ਪਿਛਹੁ ਰਾਤੀ ਸਦੜਾ ਨਾਮੁ ਖਸਮ ਕਾ ਲੇਹਿ ॥
જે લોકોને રાત્રીના પાછલા પ્રહરમાં આહાન થાય છે તે જ પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરે છે
ਖੇਮੇ ਛਤ੍ਰ ਸਰਾਇਚੇ ਦਿਸਨਿ ਰਥ ਪੀੜੇ ॥
તેના માટે છત્ર, તંબુ, બાજુની દીવાલ તેમજ સુસજ્જિત રથ દરેક સમયે તૈયાર રહે છે અર્થાત તેને જ યશ મળે છે
ਜਿਨੀ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਤਿਨ ਕਉ ਸਦਿ ਮਿਲੇ ॥੧॥
હે પરમાત્મા! જેમણે તારા નામનું ચિંતન કર્યું છે તેને બોલાવીને તું પોતે જ આપી દે છે ॥૧॥
ਬਾਬਾ ਮੈ ਕਰਮਹੀਣ ਕੂੜਿਆਰ ॥
હે આદરણીય હરિ! તું ભાગ્યહીન તેમજ અસત્ય છે
ਨਾਮੁ ਨ ਪਾਇਆ ਤੇਰਾ ਅੰਧਾ ਭਰਮਿ ਭੂਲਾ ਮਨੁ ਮੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
મેં તારું નામ પ્રાપ્ત કર્યું નથી મારુ આંધળું મન ભ્રમમાં જ ભટકે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਦ ਕੀਤੇ ਦੁਖ ਪਰਫੁੜੇ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖੇ ਮਾਇ ॥
હે માતા! પૂર્વ જન્મમાં કરેલા કર્મ અનુસાર મેં જેટલા પણ માયાના સ્વાદ ચાખ્યા છે મારા દુઃખોમાં તેટલી જ વૃદ્ધિ થઈ ગઈ છે
ਸੁਖ ਥੋੜੇ ਦੁਖ ਅਗਲੇ ਦੂਖੇ ਦੂਖਿ ਵਿਹਾਇ ॥੨॥
મારા નસીબમાં સુખ થોડું છે પરંતુ દુઃખ વધારે છે મારુ જીવન દુઃખોમાં જ પસાર થઈ ગયું છે ॥૨॥
ਵਿਛੁੜਿਆ ਕਾ ਕਿਆ ਵੀਛੁੜੈ ਮਿਲਿਆ ਕਾ ਕਿਆ ਮੇਲੁ ॥
જે પરમાત્માથી અલગ થયેલા છે તેના માટે કયો વિયોગ તેનાથી વધારે દુઃખદાયક છે? જે તેનાથી મળેલા છે તેના માટે બીજો કયો મેળાપ બાકી રહી ગયો છે
ਸਾਹਿਬੁ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿਨਿ ਕਰਿ ਦੇਖਿਆ ਖੇਲੁ ॥੩॥
તે પરમાત્માની સ્તુતિ કરો જેણે આ જગત રૂપી રમત રચીને તેની સંભાળ કરી છે ॥૩॥
ਸੰਜੋਗੀ ਮੇਲਾਵੜਾ ਇਨਿ ਤਨਿ ਕੀਤੇ ਭੋਗ ॥
સંયોગથી જીવોનો મેળાપ થયો છે પરંતુ તેમણે સાંસારિક પદાર્થોનો જ ભોગ કર્યો
ਵਿਜੋਗੀ ਮਿਲਿ ਵਿਛੁੜੇ ਨਾਨਕ ਭੀ ਸੰਜੋਗ ॥੪॥੧॥
હવે મેળાપ પછી વિયોગથી તેનાથી અલગ થઈ ગયો છે તેનો પાછો સંયોગ થઈ શકે છે ॥૪॥૧॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
મારુ મહેલ ૧॥
ਮਿਲਿ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਪਿੰਡੁ ਕਮਾਇਆ ॥
માતા-પિતાના સંયોગથી શરીર બન્યું તો
ਤਿਨਿ ਕਰਤੈ ਲੇਖੁ ਲਿਖਾਇਆ ॥
પરમાત્માએ તેમાં ભાગ્ય લખી દીધા
ਲਿਖੁ ਦਾਤਿ ਜੋਤਿ ਵਡਿਆਈ ॥
ભાગ્ય લેખ અને જીવનનું દાન પ્રભુની ઉદારતા હતી
ਮਿਲਿ ਮਾਇਆ ਸੁਰਤਿ ਗਵਾਈ ॥੧॥
પરંતુ માયામાં લીન થઈને બધી સમજ જ ખોઈ દીધી છે ॥૧॥
ਮੂਰਖ ਮਨ ਕਾਹੇ ਕਰਸਹਿ ਮਾਣਾ ॥
હે મૂર્ખ! તું શા માટે અભિમાન કરી રહ્યો છે?
ਉਠਿ ਚਲਣਾ ਖਸਮੈ ਭਾਣਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માની ઈચ્છા અનુસાર એકના એક દિવસે જગતમાંથી ચાલ્યું જવાનું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਤਜਿ ਸਾਦ ਸਹਜ ਸੁਖੁ ਹੋਈ ॥
સ્વાદોને છોડવાથી જ આધ્યાત્મિક સુખ પ્રાપ્ત થાય છે
ਘਰ ਛਡਣੇ ਰਹੈ ਨ ਕੋਈ ॥
કોઈ પણ જીવ હંમેશા માટે રહેતો નથી પરંતુ આ શરીર રૂપી ઘર છોડવું જ પડે છે
ਕਿਛੁ ਖਾਜੈ ਕਿਛੁ ਧਰਿ ਜਾਈਐ ॥
મનુષ્યએ પોતાનું થોડું ધન ખર્ચ કરી લેવું જોઈએ અને થોડું સાંભળીને અહીં જ રાખવું જોઈએ
ਜੇ ਬਾਹੁੜਿ ਦੁਨੀਆ ਆਈਐ ॥੨॥
જો તેને ફરી દુનિયામાં આવવું હોય તો ॥૨॥
ਸਜੁ ਕਾਇਆ ਪਟੁ ਹਢਾਏ ॥
મનુષ્ય પોતાના જીવનમાં શરીરને સુંદર બનાવીને રેશમી કપડાં ધારણ કરે છે
ਫੁਰਮਾਇਸਿ ਬਹੁਤੁ ਚਲਾਏ ॥
બીજા પર ખૂબ હુકમ ચલાવતો રહે છે
ਕਰਿ ਸੇਜ ਸੁਖਾਲੀ ਸੋਵੈ ॥
તે સુખદાયક પથારી બનાવીને તેના પર સુવે છે
ਹਥੀ ਪਉਦੀ ਕਾਹੇ ਰੋਵੈ ॥੩॥
જ્યારે તેના પ્રાણ યમદૂતોના હાથમાં આવી જાય છે ત્યારે શા માટે રોવે છે ॥૩॥
ਘਰ ਘੁੰਮਣਵਾਣੀ ਭਾਈ ॥
ઘરના ઝંઝટ તો ચક્રવાત સમાન છે