ਕਿਤੀ ਚਖਉ ਸਾਡੜੇ ਕਿਤੀ ਵੇਸ ਕਰੇਉ ॥
નિઃસંકોચ કેટલાય પદાર્થોના સ્વાદ ચાખતી રહું છું કેટલાય વસ્ત્ર ધારણ કરતી રહું છું
ਪਿਰ ਬਿਨੁ ਜੋਬਨੁ ਬਾਦਿ ਗਇਅਮੁ ਵਾਢੀ ਝੂਰੇਦੀ ਝੂਰੇਉ ॥੫॥
પરંતુ પ્રભુ વગર યૌવન વ્યર્થ છે તેનાથી અલગ થઈને ચિંતાગ્રસ્ત રહું છું ॥૫॥
ਸਚੇ ਸੰਦਾ ਸਦੜਾ ਸੁਣੀਐ ਗੁਰ ਵੀਚਾਰਿ ॥
ગુરુના જ્ઞાન-વિચાર દ્વારા સાચા પ્રભુનો સાચો ઉપદેશ સાંભળવો જોઈએ
ਸਚੇ ਸਚਾ ਬੈਹਣਾ ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਪਿਆਰਿ ॥੬॥
જ્યારે સાચા પ્રેમ ભરી કૃપા-દ્રષ્ટિ થઈ જાય છે તો જીવ-સ્ત્રીનું આચરણ સત્ય થઈ જાય છે અને તે તેના પ્રેમમાં જ લીન રહે છે ॥૬॥
ਗਿਆਨੀ ਅੰਜਨੁ ਸਚ ਕਾ ਡੇਖੈ ਡੇਖਣਹਾਰੁ ॥
જ્ઞાની વ્યક્તિ જોવા માટે સત્યનું આંજણ લગાવીને પ્રભુને જ જોવે છે
ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਜਾਣੀਐ ਹਉਮੈ ਗਰਬੁ ਨਿਵਾਰਿ ॥੭॥
જો ગુરુમુખ બનીને અહમ અભિમાનનું નિવારણ કરવામાં આવે તો સત્યને સમજી તેમજ જાણી શકાય છે ॥૭॥
ਤਉ ਭਾਵਨਿ ਤਉ ਜੇਹੀਆ ਮੂ ਜੇਹੀਆ ਕਿਤੀਆਹ ॥
હે પતિ-પરમેશ્વર! જે જીવ-સ્ત્રીઓ તને પ્રિય છે તે તો તારા જેવી સુંદર જ છે પરંતુ મારા જેવી અનેક દુહાગીન છે
ਨਾਨਕ ਨਾਹੁ ਨ ਵੀਛੁੜੈ ਤਿਨ ਸਚੈ ਰਤੜੀਆਹ ॥੮॥੧॥੯॥
હે નાનક! જે પ્રભુ-પ્રેમમાં લીન રહે છે તેનો ક્યારેય વિયોગ થતો નથી ॥૮॥૧॥૯॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
મારુ મહેલ ૧॥
ਨਾ ਭੈਣਾ ਭਰਜਾਈਆ ਨਾ ਸੇ ਸਸੁੜੀਆਹ ॥
બહેન, ભાભી, અને સાસુ કોઈ પણ હંમેશા રહેતી નથી
ਸਚਾ ਸਾਕੁ ਨ ਤੁਟਈ ਗੁਰੁ ਮੇਲੇ ਸਹੀਆਹ ॥੧॥
પરંતુ ગુરુ જે સત્સંગી સખીઓને પ્રભુથી મેળવી દે છે તેનો સાચો સંબંધ ક્યારેય તૂટતો નથી ॥૧॥
ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥
હું પોતાના ગુરુ પર બલિહાર જાઉં છું અને હંમેશા બલિહાર જાઉં છું
ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਏਤਾ ਭਵਿ ਥਕੀ ਗੁਰਿ ਪਿਰੁ ਮੇਲਿਮੁ ਦਿਤਮੁ ਮਿਲਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુ વગર અહીં-તહીં ભટકીને થાકી ગઈ છું પરંતુ ગુરુએ મને પતિ-પ્રભુથી મળાવી દીધી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਫੁਫੀ ਨਾਨੀ ਮਾਸੀਆ ਦੇਰ ਜੇਠਾਨੜੀਆਹ ॥
ફઈ, નાની, માસી, દેરાણી, જેઠાણી,
ਆਵਨਿ ਵੰਞਨਿ ਨਾ ਰਹਨਿ ਪੂਰ ਭਰੇ ਪਹੀਆਹ ॥੨॥
આ સંબંધી જન્મ લઈને આવે તેમજ મૃત્યુને પ્રાપ્ત થઈને ચાલ્યા જાય છે આ હંમેશા અમારી સાથે રહેતા નથી આ સંબંધીનો સમૂહ વર્ગ અહીંથી ચાલ્યો જાય છે ॥૨॥
ਮਾਮੇ ਤੈ ਮਾਮਾਣੀਆ ਭਾਇਰ ਬਾਪ ਨ ਮਾਉ ॥
મામા-મામી, ભાઈ, પિતા-માતા, આ સંબંધી પણ અમારી સાથે હંમેશા રહેતા નથી
ਸਾਥ ਲਡੇ ਤਿਨ ਨਾਠੀਆ ਭੀੜ ਘਣੀ ਦਰੀਆਉ ॥੩॥
આ મહેમાનોનો સમૂહ જઈ રહ્યો છે અને સંસાર સમુદ્ર રૂપી દરિયામાં ખુબ ભીડ લાગેલી છે ॥૩॥
ਸਾਚਉ ਰੰਗਿ ਰੰਗਾਵਲੋ ਸਖੀ ਹਮਾਰੋ ਕੰਤੁ ॥
હે મિત્ર! અમારો પતિ-પ્રભુ ખુબ રંગીલો છે અને સત્યના રંગમાં જ લીન રહે છે
ਸਚਿ ਵਿਛੋੜਾ ਨਾ ਥੀਐ ਸੋ ਸਹੁ ਰੰਗਿ ਰਵੰਤੁ ॥੪॥
જે જીવ-સ્ત્રી પરમાત્માની સ્મૃતિમાં લીન રહે છે તેનો સત્યથી ક્યારેય વિયોગ થતો નથી ॥૪॥
ਸਭੇ ਰੁਤੀ ਚੰਗੀਆ ਜਿਤੁ ਸਚੇ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ॥
તે બધી ઋતુઓ સારી છે જેમાં સત્યથી પ્રેમ થાય છે
ਸਾ ਧਨ ਕੰਤੁ ਪਛਾਣਿਆ ਸੁਖਿ ਸੁਤੀ ਨਿਸਿ ਡੇਹੁ ॥੫॥
જે જીવ રૂપી સ્ત્રીએ પરમાત્માને ઓળખી લીધા છે તે હંમેશા સુખી રહે છે ॥૫॥
ਪਤਣਿ ਕੂਕੇ ਪਾਤਣੀ ਵੰਞਹੁ ਧ੍ਰੁਕਿ ਵਿਲਾੜਿ ॥
સંસાર સમુદ્ર રૂપી દરિયા કિનારા પર ગુરુ રૂપી નાવિક બોલાવી બોલાવીને જીવરૂપી મુસાફરોને કહે છે કે દોડીને નામ રૂપી જહાજમાં બેસીને પાર થઈ જાઓ
ਪਾਰਿ ਪਵੰਦੜੇ ਡਿਠੁ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਬੋਹਿਥਿ ਚਾੜਿ ॥੬॥
સદ્દગુરુના જહાજમાં ચઢીને સંસાર સમુદ્રમાંથી પાર થતા અનેક પ્રાણીઓને મેં પોતે જોયા છે ॥૬॥
ਹਿਕਨੀ ਲਦਿਆ ਹਿਕਿ ਲਦਿ ਗਏ ਹਿਕਿ ਭਾਰੇ ਭਰ ਨਾਲਿ ॥
કોઈએ સત્યરૂપી સોદો લાદી લીધો છે કોઈ સત્યનો સોદો લાદીને પાર થઈ ગયા છે પરંતુ ઘણા જીવ પાપોનો ભાર લઈને સંસાર સમુદ્રમાં ડૂબી ગયા છે
ਜਿਨੀ ਸਚੁ ਵਣੰਜਿਆ ਸੇ ਸਚੇ ਪ੍ਰਭ ਨਾਲਿ ॥੭॥
જેમણે સત્યનો વ્યાપાર કર્યો છે તે સાચા પ્રભુની સાથે રહે છે ॥૭॥
ਨਾ ਹਮ ਚੰਗੇ ਆਖੀਅਹ ਬੁਰਾ ਨ ਦਿਸੈ ਕੋਇ ॥
ન અમે પોતાને સારા કહીએ છીએ ન તો કોઈ ખરાબ દેખાય છે
ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰੀਐ ਸਚੇ ਜੇਹੜਾ ਸੋਇ ॥੮॥੨॥੧੦॥
હે નાનક! જેણે અભિમાનને મિટાવી દીધું છે તે સત્ય જેવો જ બની ગયો છે ॥૮॥૨॥૧૦॥
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
મારુ મહેલ ૧॥
ਨਾ ਜਾਣਾ ਮੂਰਖੁ ਹੈ ਕੋਈ ਨਾ ਜਾਣਾ ਸਿਆਣਾ ॥
હે પ્રભુ! હું માનતો નથી કે કોઈ મૂર્ખ અથવા કોઈ ચતુર છે
ਸਦਾ ਸਾਹਿਬ ਕੈ ਰੰਗੇ ਰਾਤਾ ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣਾ ॥੧॥
હું તો હંમેશા પરમાત્માના રંગમાં લીન છું અને તેનું નામ સ્મરણ કરું છું ॥૧॥
ਬਾਬਾ ਮੂਰਖੁ ਹਾ ਨਾਵੈ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥
હે પ્રભુ! હું મૂર્ખ તો પરમાત્માના નામ પર બલિહાર જાઉં છું
ਤੂ ਕਰਤਾ ਤੂ ਦਾਨਾ ਬੀਨਾ ਤੇਰੈ ਨਾਮਿ ਤਰਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રભુ! તું વિશ્વનો રચયિતા છે તું જ ચતુર છે અને તારા નામથી જ મુક્તિ સંભવ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮੂਰਖੁ ਸਿਆਣਾ ਏਕੁ ਹੈ ਏਕ ਜੋਤਿ ਦੁਇ ਨਾਉ ॥
મૂર્ખ અને ચતુર એક જ છે તેના નામ જ બે છે પરંતુ જ્યોતિ એક જ છે
ਮੂਰਖਾ ਸਿਰਿ ਮੂਰਖੁ ਹੈ ਜਿ ਮੰਨੇ ਨਾਹੀ ਨਾਉ ॥੨॥
જે પ્રભુમાં નિષ્ઠા રાખતા નથી તે મહામૂર્ખ છે ॥૨॥
ਗੁਰ ਦੁਆਰੈ ਨਾਉ ਪਾਈਐ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਪਲੈ ਨ ਪਾਇ ॥
ગુરુ દ્વારા જ નામનો તફાવત પ્રાપ્ત થાય છે અને સાચા ગુરુ વગર પ્રાપ્ત થતું નથી
ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਮਨਿ ਵਸੈ ਤਾ ਅਹਿਨਿਸਿ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੩॥
જો સદ્દગુરુની રજાથી મનમાં નામ સ્થિત થઈ જાય તો રાત-દિવસ તેમાં જ ધ્યાન લાગેલું રહે છે ॥૩॥
ਰਾਜੰ ਰੰਗੰ ਰੂਪੰ ਮਾਲੰ ਜੋਬਨੁ ਤੇ ਜੂਆਰੀ ॥
રાજ્ય કરવાવાળા શાસક, રંગરેલિયા મનાવવા વાળા, સૌંદર્ય સંપન્ન, ધનવાન, યૌવન સંપન્ન, તેમજ જુગારી
ਹੁਕਮੀ ਬਾਧੇ ਪਾਸੈ ਖੇਲਹਿ ਚਉਪੜਿ ਏਕਾ ਸਾਰੀ ॥੪॥
આ બધા પરમાત્માના હુકમમાં જગતરૂપી ચોપાટની રમતમાં ગોટીઓના રૂપમાં રમત રમતા રહે છે ॥૪॥
ਜਗਿ ਚਤੁਰੁ ਸਿਆਣਾ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣਾ ਨਾਉ ਪੰਡਿਤ ਪੜਹਿ ਗਾਵਾਰੀ ॥
જગતમાં પોતાને ચતુર-સમજદાર સમજવાવાળા વ્યક્તિ પણ ભ્રમમાં ભૂલેલો છે જો કે તે નામનો પંડિત છે પરંતુ તે મૂર્ખ માત્ર ગ્રંથ જ વાંચતો રહે છે
ਨਾਉ ਵਿਸਾਰਹਿ ਬੇਦੁ ਸਮਾਲਹਿ ਬਿਖੁ ਭੂਲੇ ਲੇਖਾਰੀ ॥੫॥
કોઈ પ્રભુ-નામને ભુલાવી વેદોનું અધ્યયન કરે છે જેનો લેખક પોતે માયા રૂપી ઝેરમાં ભૂલેલો છે ॥૫॥