ਥਾਨ ਥਨੰਤਰਿ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥
જે સર્વવ્યાપી તેમજ અંતર્યામી છે.
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਪੂਰਨ ਪਰਮੇਸੁਰ ਚਿੰਤਾ ਗਣਤ ਮਿਟਾਈ ਹੇ ॥੮॥
તે સંપૂર્ણ પરમાત્માનું સ્મરણ કરીને બધી ચિંતા મટાડી લીધી છે ॥૮॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਕੋਟਿ ਲਖ ਬਾਹਾ ॥
પરમાત્માના નામમાં લાખો-કરોડો હાથનો બાહુબળ છે અને
ਹਰਿ ਜਸੁ ਕੀਰਤਨੁ ਸੰਗਿ ਧਨੁ ਤਾਹਾ ॥
હરિનું કીર્તિગાન જ બધાથી મોટું ધન છે.
ਗਿਆਨ ਖੜਗੁ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦੀਨਾ ਦੂਤ ਮਾਰੇ ਕਰਿ ਧਾਈ ਹੇ ॥੯॥
પ્રભુએ કૃપા કરીને જ્ઞાનરૂપી ખડગ આપી છે, જેનાથી પાંચ દુતો કામ-ક્રોધ મારીને ભગાડી દીધા છે ॥૯॥
ਹਰਿ ਕਾ ਜਾਪੁ ਜਪਹੁ ਜਪੁ ਜਪਨੇ ॥
પરમાત્માના નામનું જાપ કર, કારણ કે આ જ જપવા યોગ્ય છે.
ਜੀਤਿ ਆਵਹੁ ਵਸਹੁ ਘਰਿ ਅਪਨੇ ॥
પોતાની જીવનરમત જીતીને પોતાના સાચા ઘરમાં આવીને વસી જા.
ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਨਰਕ ਨ ਦੇਖਹੁ ਰਸਕਿ ਰਸਕਿ ਗੁਣ ਗਾਈ ਹੇ ॥੧੦॥
પ્રેમપૂર્વક મજા લઈને પરમાત્માનું ગુણગાન કર, આ રીતે ચોર્યાસી લાખ યોનીઓનું નરક ન જો અર્થાત આમાં ન પડ ॥૧૦॥
ਖੰਡ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਉਧਾਰਣਹਾਰਾ ॥
પરમાત્મા ખણ્ડ-બ્રહ્માંડના જીવોનો ઉદ્ધાર કરનાર છે,
ਊਚ ਅਥਾਹ ਅਗੰਮ ਅਪਾਰਾ ॥
તે બધા દેવી-દેવતાઓથી પણ ઊંચો, જ્ઞાનનો ઊંડો સમુદ્ર, જીવોની પહોંચથી ઉપર તેમજ અપાર છે.
ਜਿਸ ਨੋ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਅਪਨੀ ਸੋ ਜਨੁ ਤਿਸਹਿ ਧਿਆਈ ਹੇ ॥੧੧॥
પ્રભુ જેના પર પોતાની કૃપા કરે છે, તે જીવ તેનું મનન કરે છે ॥૧૧॥
ਬੰਧਨ ਤੋੜਿ ਲੀਏ ਪ੍ਰਭਿ ਮੋਲੇ ॥
પ્રભુએ બધા બંધન તોડીને મને હસ્તગત લઇ લીધો છે અને
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਕੀਨੇ ਘਰ ਗੋਲੇ ॥
કૃપા કરીને પોતાના ઘરનો સેવક બનાવી લીધો છે.
ਅਨਹਦ ਰੁਣ ਝੁਣਕਾਰੁ ਸਹਜ ਧੁਨਿ ਸਾਚੀ ਕਾਰ ਕਮਾਈ ਹੇ ॥੧੨॥
હવે મેં નામસ્મરણનું સાચું કાર્ય કરી લીધું છે, તેથી મનમાં અનાહત શબ્દની આનંદમય ધ્વનિની મંદ-મંદ મીઠી ઝંકાર થતી રહે છે ॥૧૨॥
ਮਨਿ ਪਰਤੀਤਿ ਬਨੀ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੀ ॥
હે પ્રભુ! મારા મનમાં તારા પ્રત્યે આસ્થા બની ગઈ છે,
ਬਿਨਸਿ ਗਈ ਹਉਮੈ ਮਤਿ ਮੇਰੀ ॥
જેનાથી મારી અહં બુદ્ધિ નાશ થઈ ગઈ છે.
ਅੰਗੀਕਾਰੁ ਕੀਆ ਪ੍ਰਭਿ ਅਪਨੈ ਜਗ ਮਹਿ ਸੋਭ ਸੁਹਾਈ ਹੇ ॥੧੩॥
મારા પ્રભુએ મારો પક્ષ કર્યો છે અને આખા જગતમાં મારી સુંદર શોભા થઈ ગઈ છે ॥૧૩॥
ਜੈ ਜੈ ਕਾਰੁ ਜਪਹੁ ਜਗਦੀਸੈ ॥
તે જગદીશ્વરની જય-જયકાર કરતા તેનું જ નામ જપ,
ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਈ ਪ੍ਰਭ ਅਪੁਨੇ ਈਸੈ ॥
હું તો પોતાના પ્રભુ પર બલિહાર જાવ છું.
ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਅਵਰੁ ਨ ਦੀਸੈ ਏਕਾ ਜਗਤਿ ਸਬਾਈ ਹੇ ॥੧੪॥
આખા જગતમાં એક તે જ હાજર છે અને તેના સિવાય બીજું કોઈ દ્રષ્ટિમાન થતું નથી ॥૧૪॥
ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਤਾ ॥
મેં જાણી લીધું છે કે એક પ્રભુ જ પરમ સત્ય છે,
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਸਦਾ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ॥
ગુરુની કૃપાથી મારુ મન હંમેશા તેમાં જ લીન રહે છે.
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਜੀਵਹਿ ਜਨ ਤੇਰੇ ਏਕੰਕਾਰਿ ਸਮਾਈ ਹੇ ॥੧੫॥
હે પરમેશ્વર! તારો ભક્તજન તારું નામ-સ્મરણ કરતો જ જીવી રહ્યો છે અને તે તો ૐકારની સ્મૃતિમાં જ લીન રહે છે ॥૧૫॥
ਭਗਤ ਜਨਾ ਕਾ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਪਿਆਰਾ ॥
પ્રભુ ભક્તજનોનો પ્રિયતમ પ્રેમાળ છે,
ਸਭੈ ਉਧਾਰਣੁ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥
અમારો માલિક બધાનો ઉદ્ધાર કરનાર છે.
ਸਿਮਰਿ ਨਾਮੁ ਪੁੰਨੀ ਸਭ ਇਛਾ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪੈਜ ਰਖਾਈ ਹੇ ॥੧੬॥੧॥
હે નાનક! પરમાત્માનું નામ-સ્મરણ કરવાથી અમારી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને તેને અમારી લાજ રાખી લીધી છે ॥૧૬॥૧॥
ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਹਲਾ ੫
મારુ સોલહે મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸੰਗੀ ਜੋਗੀ ਨਾਰਿ ਲਪਟਾਣੀ ॥
શરીરરૂપી નારી પોતાના સંગી આત્મારૂપી યોગીથી લપટાઈ રહે છે,
ਉਰਝਿ ਰਹੀ ਰੰਗ ਰਸ ਮਾਣੀ ॥
તે તેમાં ઉલઝીને રંગરેલીઓ તેમજ આનંદ લે છે.
ਕਿਰਤ ਸੰਜੋਗੀ ਭਏ ਇਕਤ੍ਰਾ ਕਰਤੇ ਭੋਗ ਬਿਲਾਸਾ ਹੇ ॥੧॥
કર્મોના સંજોગથી આ એકત્રિત થઈ ગયા છે અને ભોગ-વિલાસ કરતા રહે છે ॥૧॥
ਜੋ ਪਿਰੁ ਕਰੈ ਸੁ ਧਨ ਤਤੁ ਮਾਨੈ ॥
તેનો પતિ જે કંઈ પણ કરે છે, સ્ત્રી તેને તરત માની લે છે.
ਪਿਰੁ ਧਨਹਿ ਸੀਗਾਰਿ ਰਖੈ ਸੰਗਾਨੈ ॥
પતિ પોતાની પત્નીને શણગારીને પોતાની સાથે રાખે છે.
ਮਿਲਿ ਏਕਤ੍ਰ ਵਸਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਪ੍ਰਿਉ ਦੇ ਧਨਹਿ ਦਿਲਾਸਾ ਹੇ ॥੨॥
તે બંને મળીને દિવસ-રાત એકત્રિત જ રહે છે અને પતિ પોતાની પત્નીને દિલાસો દેતો રહે છે ॥૨॥
ਧਨ ਮਾਗੈ ਪ੍ਰਿਉ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਧਾਵੈ ॥
જ્યારે પત્ની પતિથી કંઈક માંગે છે તો તે અનેક રીતથી અહીં-તહીં ભાગદોડ કરે છે.
ਜੋ ਪਾਵੈ ਸੋ ਆਣਿ ਦਿਖਾਵੈ ॥
જે કંઈ તે પ્રાપ્ત કરે છે, તેને લાવીને તે પોતાની સ્ત્રીને દેખાડે છે.
ਏਕ ਵਸਤੁ ਕਉ ਪਹੁਚਿ ਨ ਸਾਕੈ ਧਨ ਰਹਤੀ ਭੂਖ ਪਿਆਸਾ ਹੇ ॥੩॥
પરંતુ આત્મારૂપી પતિ એક હરિ-નામરૂપી વસ્તુ સુધી પહોંચી શકતો નથી અને આ વસ્તુ વગર તેના શરીરરૂપી સ્ત્રીને માયાની ભૂખ-તરસ લાગી રહે છે ॥૩॥
ਧਨ ਕਰੈ ਬਿਨਉ ਦੋਊ ਕਰ ਜੋਰੈ ॥
સ્ત્રી પોતાના બંને હાથ જોડીને વિનંતી કરે છે કે
ਪ੍ਰਿਅ ਪਰਦੇਸਿ ਨ ਜਾਹੁ ਵਸਹੁ ਘਰਿ ਮੋਰੈ ॥
હે પ્રિયવર! મને છોડીને પરદેશ ન જા અને મારા ઘરમાં જ વસતો રહે.
ਐਸਾ ਬਣਜੁ ਕਰਹੁ ਗ੍ਰਿਹ ਭੀਤਰਿ ਜਿਤੁ ਉਤਰੈ ਭੂਖ ਪਿਆਸਾ ਹੇ ॥੪॥
ઘરમાં રહીને એવો વાણિજ્ય-વ્યાપાર કર, જેનાથી મારી બધી ભૂખ-તરસ સમાપ્ત જાય ॥૪॥
ਸਗਲੇ ਕਰਮ ਧਰਮ ਜੁਗ ਸਾਧਾ ॥
આત્મારૂપી પતિ તેમજ શરીરરૂપી પત્નીએ બધા યુગના ધર્મ-કર્મ કરીને જોઈ લીધા છે,
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਰਸ ਸੁਖੁ ਤਿਲੁ ਨਹੀ ਲਾਧਾ ॥
પરંતુ હરિ-નામ રસ વગર આને તલ માત્ર પણ સુખ મળ્યું નથી.
ਭਈ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਨਕ ਸਤਸੰਗੇ ਤਉ ਧਨ ਪਿਰ ਅਨੰਦ ਉਲਾਸਾ ਹੇ ॥੫॥
હે નાનક! જ્યારે સત્સંગ દ્વારા પ્રભુની કૃપા થઈ ગઈ તો પત્ની તેમજ પતિ આનંદ-ઉલ્લાસમાં મગ્ન થઈ ગયા ॥૫॥