ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਜੀਵਨਿ ॥
હે સખી! પરમાત્મા જ ભક્તજનોનું જીવન છે
ਬਿਖੈ ਰਸ ਭੋਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੁਖ ਸਾਗਰ ਰਾਮ ਨਾਮ ਰਸੁ ਪੀਵਨਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે અમૃતમય સુખસાગર રામનામનું જ રસપાન કરે છે અને આ જ રસને ભોગવે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸੰਚਨਿ ਰਾਮ ਨਾਮ ਧਨੁ ਰਤਨਾ ਮਨ ਤਨ ਭੀਤਰਿ ਸੀਵਨਿ ॥
આ રામ નામ ધનને એકત્રિત કરે છે અને મન તનમાં એમાં જ લીન રહે છે
ਹਰਿ ਰੰਗ ਰਾਂਗ ਭਏ ਮਨ ਲਾਲਾ ਰਾਮ ਨਾਮ ਰਸ ਖੀਵਨਿ ॥੧॥
તેનું મન પ્રભુના રંગમાં લાલ રહે છે અને તે રામ નામનું જ સેવન કરે છે ॥૧॥
ਜਿਉ ਮੀਨਾ ਜਲ ਸਿਉ ਉਰਝਾਨੋ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੰਗਿ ਲੀਵਨਿ ॥
જેમ માછલી પાણીમાં ફસાઈ જાય છે તેમ જ તે રામ નામમાં લીન રહે છે
ਨਾਨਕ ਸੰਤ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਕੀ ਨਿਆਈ ਹਰਿ ਬੂੰਦ ਪਾਨ ਸੁਖ ਥੀਵਨਿ ॥੨॥੬੮॥੯੧॥
હે નાનક! સંત ચાતકની જેમ હરિ-ટીપાનું સેવન કરીને સુખ મેળવે છે ॥૨॥૬૮॥૯૧॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮਹੀਨ ਬੇਤਾਲ ॥
હે ભાઈ! પ્રભુ નામથી વિહીન મનુષ્ય પ્રેત સમાન છે
ਜੇਤਾ ਕਰਨ ਕਰਾਵਨ ਤੇਤਾ ਸਭਿ ਬੰਧਨ ਜੰਜਾਲ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેટલા પણ તે કર્મકાંડ કરે કરાવે છે તેટલા જ તેના માટે બધા બંધન જંજાળ બની જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਭ ਸੇਵ ਕਰਤ ਅਨ ਸੇਵਾ ਬਿਰਥਾ ਕਾਟੈ ਕਾਲ ॥
તે પ્રભુ સેવાની અપેક્ષા બીજા દેવતાઓની સેવા કરીને સમય બરબાદ કરે છે
ਜਬ ਜਮੁ ਆਇ ਸੰਘਾਰੈ ਪ੍ਰਾਨੀ ਤਬ ਤੁਮਰੋ ਕਉਨੁ ਹਵਾਲ ॥੧॥
હે પ્રાણી! જ્યારે યમ આવીને મારશે ત્યારે તમારી કાળજી કોણ રાખશે? ॥૧॥
ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਦਾਸ ਅਪੁਨੇ ਕਉ ਸਦਾ ਸਦਾ ਕਿਰਪਾਲ ॥
હે પ્રભુ! પોતાના દાસને બચાવી લો તું હંમેશા કૃપાળુ છે
ਸੁਖ ਨਿਧਾਨ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਸਾਧਸੰਗਿ ਧਨ ਮਾਲ ॥੨॥੬੯॥੯੨॥
નાનકનું કહેવું છે કે મારા પ્રભુ સુખોનું ઘર છે અને સાધુ મહાપુરુષોની સંગત જ મારી ધન-સંપત્તિ છે ॥૨॥૬૯॥૯૨॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਨਿ ਤਨਿ ਰਾਮ ਕੋ ਬਿਉਹਾਰੁ ॥
મન તનમાં રામ સ્મરણનું વ્યવહાર બનાવવું જોઈએ
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਗੁਨ ਗਾਵਨ ਗੀਧੇ ਪੋਹਤ ਨਹ ਸੰਸਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે તો પ્રેમ-ભક્તિ તેમજ ગુણગાનથી જ પ્રસન્ન હોય છે અને સંસારના બંધન પ્રભાવિત કરતા નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਸ੍ਰਵਣੀ ਕੀਰਤਨੁ ਸਿਮਰਨੁ ਸੁਆਮੀ ਇਹੁ ਸਾਧ ਕੋ ਆਚਾਰੁ ॥
કાનથી પ્રભુનું સંકીર્તન સાંભળવું તેમજ ભજન કરવું જ સાધુ-પુરૂષોનું જીવન-આચરણ છે
ਚਰਨ ਕਮਲ ਅਸਥਿਤਿ ਰਿਦ ਅੰਤਰਿ ਪੂਜਾ ਪ੍ਰਾਨ ਕੋ ਆਧਾਰੁ ॥੧॥
તેનું હૃદય પ્રભુના ચરણ-કમળમાં સ્થિર રહે છે અને પ્રભુની પૂજા જ તેના પ્રાણોનો આશરો છે ॥૧॥
ਪ੍ਰਭ ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਸੁਨਹੁ ਬੇਨੰਤੀ ਕਿਰਪਾ ਅਪਨੀ ਧਾਰੁ ॥
હે દીનદયાલ પ્રભુ! મારી વિનંતી સાંભળો, પોતાની કૃપા કરો
ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਉਚਰਉ ਨਿਤ ਰਸਨਾ ਨਾਨਕ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੁ ॥੨॥੭੦॥੯੩॥
તેથી જીભથી દરરોજ સુખોની નિધિ નામનું ઉચ્ચારણ કરું નાનક તારા પર બલિહાર જાય છે ॥૨॥૭૦॥૯૩॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮਹੀਨ ਮਤਿ ਥੋਰੀ ॥
પ્રભુના નામથી વિહીન મનુષ્ય મંદબુદ્ધિ કહેવાય છે
ਸਿਮਰਤ ਨਾਹਿ ਸਿਰੀਧਰ ਠਾਕੁਰ ਮਿਲਤ ਅੰਧ ਦੁਖ ਘੋਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે શ્રીધર ઠાકુરજીનું સ્મરણ કરતા નથી અને ઘોર દુઃખ જ મેળવે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਲਾਗੀ ਅਨਿਕ ਭੇਖ ਬਹੁ ਜੋਰੀ ॥
તે પ્રભુના નામથી પ્રીતિ લગાવતા નથી અને અનેક વેશ ધારણ કરે છે
ਤੂਟਤ ਬਾਰ ਨ ਲਾਗੈ ਤਾ ਕਉ ਜਿਉ ਗਾਗਰਿ ਜਲ ਫੋਰੀ ॥੧॥
આવો પ્રેમ તૂટતાં વિલંબ થતો નથી જેમ તૂટેલી ગાગરમાં પાણી રહેતું નથી ॥૧॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਭਗਤਿ ਰਸੁ ਦੀਜੈ ਮਨੁ ਖਚਿਤ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਖੋਰੀ ॥
જો પ્રભુ કૃપા કરીને ભક્તિનો રસ પ્રદાન કરે છે તો મન પ્રેમ-રસમાં લીન રહે છે
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਤੇਰੀ ਸਰਣਾਈ ਪ੍ਰਭ ਬਿਨੁ ਆਨ ਨ ਹੋਰੀ ॥੨॥੭੧॥੯੪॥
હે પ્રભુ! દાસ નાનક તારી શરણમાં આવ્યો છે અને તારા સિવાય મારુ કોઈ નથી ॥૨॥૭૧॥૯૪॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਚਿਤਵਉ ਵਾ ਅਉਸਰ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
હું મનમાં તે શુભ અવસરનું ચિંતન કરે છે
ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਮਿਲਹੁ ਸੰਤ ਸਾਜਨ ਗੁਣ ਗੋਬਿੰਦ ਨਿਤ ਗਾਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સજ્જન સંતોની સાથે મળીને પરમાત્માનું ગુણગાન કરવામાં આવે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਜੇਤੇ ਕਾਮ ਕਰੀਅਹਿ ਤੇਤੇ ਬਿਰਥੇ ਜਾਂਹਿ ॥
પરમાત્માના ભજન વગર જેટલા કાર્ય અમે કરીએ છીએ બધા નકામા જ જાય છે
ਪੂਰਨ ਪਰਮਾਨੰਦ ਮਨਿ ਮੀਠੋ ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਦੂਸਰ ਨਾਹਿ ॥੧॥
સંપૂર્ણ પરમાનંદ જ મનને મધુર લાગે છે તેના સિવાય બીજું કોઈ નથી ॥૧॥
ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮ ਕਰਮ ਸੁਖ ਸਾਧਨ ਤੁਲਿ ਨ ਕਛੂਐ ਲਾਹਿ ॥
મંત્રોનું જાપ, તપસ્યા, સંયમ, કર્મ તથા બધા સુખ સાધન પ્રભુ-ભજનના મુકાબલે શૂન્ય છે
ਚਰਨ ਕਮਲ ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਬੇਧਿਓ ਚਰਨਹ ਸੰਗਿ ਸਮਾਹਿ ॥੨॥੭੨॥੯੫॥
નાનક ફરમાવે છે કે મન પ્રભુના ચરણ-કમળમાં વીંધાય ગયું છે અને ચરણોમાં જ જોડાયું છે ॥૨॥૭૨॥૯૫॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੰਗੇ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥
અંતર્યામી મારા પ્રભુ હંમેશા સાથે છે
ਆਗੈ ਕੁਸਲ ਪਾਛੈ ਖੇਮ ਸੂਖਾ ਸਿਮਰਤ ਨਾਮੁ ਸੁਆਮੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સ્વામીનું નામ સ્મરણ કરવાથી હંમેશા કુશળ તેમજ સુખનો લાભ થઈ છે ॥૧॥વિરામ॥