ਪੂਰਨ ਹੋਤ ਨ ਕਤਹੁ ਬਾਤਹਿ ਅੰਤਿ ਪਰਤੀ ਹਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ આ ક્યારેય પૂરી થતી નથી અને અંતમાં પ્રાણી હરિ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਂਤਿ ਸੂਖ ਨ ਸਹਜੁ ਉਪਜੈ ਇਹੈ ਇਸੁ ਬਿਉਹਾਰਿ ॥
વાસ્તવમાં તેનો આ જ વ્યવહાર છે કે તેના કારણે મનમાં સુખ, શાંતિ તેમજ આનંદ ઉત્પન્ન થતા નથી
ਆਪ ਪਰ ਕਾ ਕਛੁ ਨ ਜਾਨੈ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧਹਿ ਜਾਰਿ ॥੧॥
વ્યક્તિ કામ, ક્રોધની અગ્નિમાં સળગતો રહે છે અને તેને પોતાના અથવા પારકાંની પણ જાણકારી હોતી નથી ॥૧॥
ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰੁ ਦੁਖਿ ਬਿਆਪਿਓ ਦਾਸ ਲੇਵਹੁ ਤਾਰਿ ॥
હે પ્રભુ! સંસાર-સમુદ્રના દુઃખોમાં લીન દાસને પાર ઉતારી લો
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਰਣਾਇ ਨਾਨਕ ਸਦ ਸਦਾ ਬਲਿਹਾਰਿ ॥੨॥੮੪॥੧੦੭॥
નાનક તારા ચરણ-કમળની શરણમાં છે અને હંમેશા તારા પર બલિહાર જાય છે ॥૨॥૮૪॥૧૦૭॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਰੇ ਪਾਪੀ ਤੈ ਕਵਨ ਕੀ ਮਤਿ ਲੀਨ ॥
હે પાપી! તે કોની શિક્ષા લીધી છે
ਨਿਮਖ ਘਰੀ ਨ ਸਿਮਰਿ ਸੁਆਮੀ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਜਿਨਿ ਦੀਨ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેને પ્રાણ શરીર બધું આપ્યું છે તે માલિકનું પળ માટે ભજન કરતા નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਖਾਤ ਪੀਵਤ ਸਵੰਤ ਸੁਖੀਆ ਨਾਮੁ ਸਿਮਰਤ ਖੀਨ ॥
ખાવું-પીવું, સૂવું તે સુખ બનાવી લીધું છે પરંતુ પ્રભુનું નામ સ્મરણ કરવામાં તને મુશ્કેલી થાય છે
ਗਰਭ ਉਦਰ ਬਿਲਲਾਟ ਕਰਤਾ ਤਹਾਂ ਹੋਵਤ ਦੀਨ ॥੧॥
માં ના પેટમાં તું પ્રાર્થના કરતો ફરતો હતો અને ત્યાં ગરીબ બનેલો હતો ॥૧॥
ਮਹਾ ਮਾਦ ਬਿਕਾਰ ਬਾਧਾ ਅਨਿਕ ਜੋਨਿ ਭ੍ਰਮੀਨ ॥
જીવ મોહ-માયાના નશા અને વિકારોમાં ફસાઈને અનેક યોનિઓમાં ફરે છે
ਗੋਬਿੰਦ ਬਿਸਰੇ ਕਵਨ ਦੁਖ ਗਨੀਅਹਿ ਸੁਖੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਪਦ ਚੀਨੑ ॥੨॥੮੫॥੧੦੮॥
પ્રભુને ભુલવાથી દુઃખોની ગણતરી પણ અસંભવ છે હે નાનક! પરમાત્માના ચરણોને જાણવાથી પરમ સુખ મળે છે ॥૨॥૮૫॥૧૦૮॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਾਈ ਰੀ ਚਰਨਹ ਓਟ ਗਹੀ ॥
હે માતા! મેં હરિ-ચરણોનો આશરો લીધો છે
ਦਰਸਨੁ ਪੇਖਿ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਮੋਹਿਓ ਦੁਰਮਤਿ ਜਾਤ ਬਹੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેના દર્શન કરીને મારુ મન મોહિત થઈ ગયું છે અને અસત્ય બુદ્ધિ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅਗਹ ਅਗਾਧਿ ਊਚ ਅਬਿਨਾਸੀ ਕੀਮਤਿ ਜਾਤ ਨ ਕਹੀ ॥
તે અગમ્ય, અસીમ, સર્વોચ્ચ અને અનશ્વર છે તેનું મૂલ્યાંકન કરી શકાતું નથી
ਜਲਿ ਥਲਿ ਪੇਖਿ ਪੇਖਿ ਮਨੁ ਬਿਗਸਿਓ ਪੂਰਿ ਰਹਿਓ ਸ੍ਰਬ ਮਹੀ ॥੧॥
પાણી, ધરતીમાં હરિને જોઈને મન ખીલી ઉઠે છે તે બધામાં સંપૂર્ણ રૂપથી વ્યાપક છે ॥૧॥
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮਨਮੋਹਨ ਮਿਲਿ ਸਾਧਹ ਕੀਨੋ ਸਹੀ ॥
દીનદયાલ પ્રિયતમ પરમાત્માને સાધુ પુરુષોમાં અનુભવ કરી શકાય છે
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਜੀਵਤ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਜਮ ਕੀ ਭੀਰ ਨ ਫਹੀ ॥੨॥੮੬॥੧੦੯॥
હે નાનક! પ્રભુ સ્મરણ કરવાથી જીવન મળે છે આ રીતે મૃત્યુની પીડામાં આવવું પડતું નથી ॥૨॥૮૬॥૧૦૯॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਾਈ ਰੀ ਮਨੁ ਮੇਰੋ ਮਤਵਾਰੋ ॥
હે માતા! મારુ મન ઉત્સાહિત થઈ ગયું છે
ਪੇਖਿ ਦਇਆਲ ਅਨਦ ਸੁਖ ਪੂਰਨ ਹਰਿ ਰਸਿ ਰਪਿਓ ਖੁਮਾਰੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
દયાળુ હરિને જોઈને આનંદ તેમજ સુખની પ્રાપ્તિ થઈ છે અને હરિ નામની ખુશી છવાઈ ગઈ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਿਰਮਲ ਭਏ ਊਜਲ ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਬਹੁਰਿ ਨ ਹੋਵਤ ਕਾਰੋ ॥
પરમાત્માના પાવન યશોગાનથી મન નિર્મળ થઈ ગયું છે હવે ફરી મેળાપ થતું નથી
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਿਉ ਡੋਰੀ ਰਾਚੀ ਭੇਟਿਓ ਪੁਰਖੁ ਅਪਾਰੋ ॥੧॥
તેના ચરણ કમળથી પ્રીતિ લાગી છે અને તે પરમ પુરુષથી જ સાક્ષાત્કાર થયો છે ॥૧॥
ਕਰੁ ਗਹਿ ਲੀਨੇ ਸਰਬਸੁ ਦੀਨੇ ਦੀਪਕ ਭਇਓ ਉਜਾਰੋ ॥
તેણે અમારો હાથ પકડ્યો છે બધું જ આપી દીધું છે અને જ્ઞાન-દીપકથી અજવાળું કરી દીધું છે
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਸਿਕ ਬੈਰਾਗੀ ਕੁਲਹ ਸਮੂਹਾਂ ਤਾਰੋ ॥੨॥੮੭॥੧੧੦॥
નાનકનું કહેવું છે કે હરિ-નામ રસમાં વૈરાગ્યવાન પ્રાણી પોતાની સમસ્ત વંશાવલીને પાર ઉતારી દે છે ॥૨॥૮૭॥૧૧૦॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਮਾਈ ਰੀ ਆਨ ਸਿਮਰਿ ਮਰਿ ਜਾਂਹਿ ॥
હે માતા! પ્રભુ સિવાય બીજા કોઈને યાદ કરવા મૃત્યુ સમાન છે
ਤਿਆਗਿ ਗੋਬਿਦੁ ਜੀਅਨ ਕੋ ਦਾਤਾ ਮਾਇਆ ਸੰਗਿ ਲਪਟਾਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જીવોને આપવાવાળા પરમાત્માને ત્યાગીને મનુષ્ય માયાની સાથે લપેટાઈ રહે છે ॥૧॥
ਨਾਮੁ ਬਿਸਾਰਿ ਚਲਹਿ ਅਨ ਮਾਰਗਿ ਨਰਕ ਘੋਰ ਮਹਿ ਪਾਹਿ ॥
તે પ્રભુનામને ભુલાવીને કુપથ પર ચાલે છે અંતે ઘોર નર્કમાં પડે છે
ਅਨਿਕ ਸਜਾਂਈ ਗਣਤ ਨ ਆਵੈ ਗਰਭੈ ਗਰਭਿ ਭ੍ਰਮਾਹਿ ॥੧॥
તે એટલી સજા ભોગવે છે જેની ગણતરી કરી શકાતી નથી અને તે ગર્ભ યોનિમાં જ ભટકે છે ॥૧॥
ਸੇ ਧਨਵੰਤੇ ਸੇ ਪਤਿਵੰਤੇ ਹਰਿ ਕੀ ਸਰਣਿ ਸਮਾਹਿ ॥
તે ધનવાન તેમજ ઈજ્જતદાર છે જે પરમાત્માની શરણમાં આવે છે
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਨਾਨਕ ਜਗੁ ਜੀਤਿਓ ਬਹੁਰਿ ਨ ਆਵਹਿ ਜਾਂਹਿ ॥੨॥੮੮॥੧੧੧॥
હે નાનક! ગુરુની કૃપાથી તે જગતને જીતી લીધું છે અને તે જન્મ-મરણથી મુક્ત થઈ જાય છે ॥૨॥૮૮॥૧૧૧॥
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સારંગ મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਕਾਟੀ ਕੁਟਿਲਤਾ ਕੁਠਾਰਿ ॥
પ્રભુએ અમારી કુટિલતાને કુહાડીથી કાપી નાખી છે
ਭ੍ਰਮ ਬਨ ਦਹਨ ਭਏ ਖਿਨ ਭੀਤਰਿ ਰਾਮ ਨਾਮ ਪਰਹਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અમે ભ્રમના જંગલમાં સળગી રહ્યા હતા જેને રામ નામે પળમાં ઠંડુ કરી દીધું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਨਿੰਦਾ ਪਰਹਰੀਆ ਕਾਢੇ ਸਾਧੂ ਕੈ ਸੰਗਿ ਮਾਰਿ ॥
સાધુ પુરુષની સંગતમાં કામ, ક્રોધ, નિંદાને મારીને કાઢી નાખ્યા છે