ਮੇਰੈ ਕੰਤ ਨ ਭਾਵੈ ਚੋਲੜਾ ਪਿਆਰੇ ਕਿਉ ਧਨ ਸੇਜੈ ਜਾਏ ॥੧॥
આથી મારી આ શરીર રૂપી ચોળી મારા પતિ-પ્રભુને સારી લગતી નથી, હું તેની પથારી પર કેવી રીતે જાવ? ॥૧॥
ਹੰਉ ਕੁਰਬਾਨੈ ਜਾਉ ਮਿਹਰਵਾਨਾ ਹੰਉ ਕੁਰਬਾਨੈ ਜਾਉ ॥
હે કૃપાળુ માલિક! હું બલિહાર જાવ છું.
ਹੰਉ ਕੁਰਬਾਨੈ ਜਾਉ ਤਿਨਾ ਕੈ ਲੈਨਿ ਜੋ ਤੇਰਾ ਨਾਉ ॥
હું હંમેશા જ તેના પર બલિહાર જાવ છું જે તારું નામ લે છે.
ਲੈਨਿ ਜੋ ਤੇਰਾ ਨਾਉ ਤਿਨਾ ਕੈ ਹੰਉ ਸਦ ਕੁਰਬਾਨੈ ਜਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે તારું નામ છે, તેના પર હું હંમેશા બલિહાર જાવ છું ॥૧॥વિરામ॥
ਕਾਇਆ ਰੰਙਣਿ ਜੇ ਥੀਐ ਪਿਆਰੇ ਪਾਈਐ ਨਾਉ ਮਜੀਠ ॥
હે પ્રેમાળ! જો આ શરીર લલારીની ભઠ્ઠી બની જાય અને તેમાં નામરૂપી મજીઠ નખાય.
ਰੰਙਣ ਵਾਲਾ ਜੇ ਰੰਙੈ ਸਾਹਿਬੁ ਐਸਾ ਰੰਗੁ ਨ ਡੀਠ ॥੨॥
જો રંગનાર મારો માલિક પોતે મારી શરીરરૂપી ચોલીને રંગે તો તેને સુંદર રંગ ચઢી જાય છે, જે પહેલા ક્યારેય જોયો હોતો નથી ॥૨॥
ਜਿਨ ਕੇ ਚੋਲੇ ਰਤੜੇ ਪਿਆਰੇ ਕੰਤੁ ਤਿਨਾ ਕੈ ਪਾਸਿ ॥
હે પ્રેમાળ! જે જીવ-સ્ત્રીઓના શરીરરૂપી ચોલી નામરૂપી રંગમાં રંગાય છે, તેનો પતિ-પ્રભુ હંમેશા તેની સાથે રહે છે.
ਧੂੜਿ ਤਿਨਾ ਕੀ ਜੇ ਮਿਲੈ ਜੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਕੀ ਅਰਦਾਸਿ ॥੩॥
નાનકની પ્રાર્થના છે કે મને તેની ચરણ-ધૂળ મળી જાય ॥૩॥
ਆਪੇ ਸਾਜੇ ਆਪੇ ਰੰਗੇ ਆਪੇ ਨਦਰਿ ਕਰੇਇ ॥
પ્રભુ પોતે જ જીવ-સ્ત્રીઓને ઉત્પન્ન કરે છે, પોતે જ તેને નામરૂપી રંગમાં રંગે છે અને પોતે જ તેના પર પોતાની કૃપા દ્રષ્ટિ કરે છે.
ਨਾਨਕ ਕਾਮਣਿ ਕੰਤੈ ਭਾਵੈ ਆਪੇ ਹੀ ਰਾਵੇਇ ॥੪॥੧॥੩॥
હે નાનક! જ્યારે જીવ-સ્ત્રી પોતાના પતિ-પ્રભુને સારી લાગવા લાગે છે તો તે પોતે જ તેનાથી આનંદ કરે છે ॥૪॥૧॥૩॥
ਤਿਲੰਗ ਮਃ ੧ ॥
તિલંગ મહેલ ૧॥
ਇਆਨੜੀਏ ਮਾਨੜਾ ਕਾਇ ਕਰੇਹਿ ॥
હે નાદાન જીવ-સ્ત્રી! તું ઘમંડ શા માટે કરે છે?
ਆਪਨੜੈ ਘਰਿ ਹਰਿ ਰੰਗੋ ਕੀ ਨ ਮਾਣੇਹਿ ॥
તું પોતાના હૃદય-ઘરમાં હાજર હરિનો પ્રેમ શા માટે લેતી નથી?
ਸਹੁ ਨੇੜੈ ਧਨ ਕੰਮਲੀਏ ਬਾਹਰੁ ਕਿਆ ਢੂਢੇਹਿ ॥
હે પાગલ સ્ત્રી! તારો પતિ-પ્રભુ તારી પાસે જ છે, તારા હૃદયમાં રહે છે, તું તેને બહાર શા માટે શોધે છે?
ਭੈ ਕੀਆ ਦੇਹਿ ਸਲਾਈਆ ਨੈਣੀ ਭਾਵ ਕਾ ਕਰਿ ਸੀਗਾਰੋ ॥
પોતાની આંખો પર પ્રભુના ડરરૂપી આંજણની સિલાઇઓ નાખ અને પ્રભુ-પ્રેમનો શણગાર કર.
ਤਾ ਸੋਹਾਗਣਿ ਜਾਣੀਐ ਲਾਗੀ ਜਾ ਸਹੁ ਧਰੇ ਪਿਆਰੋ ॥੧॥
જો પતિ-પ્રભુ જીવ-સ્ત્રીથી પ્રેમ ધારણ કરશે તો જ તે સુહાગણ જણાશે ॥૧॥
ਇਆਣੀ ਬਾਲੀ ਕਿਆ ਕਰੇ ਜਾ ਧਨ ਕੰਤ ਨ ਭਾਵੈ ॥
નાદાન તેમજ નાસમજ જીવ-સ્ત્રી શું કરી શકે છે, જો પતિ પ્રભુ તેને પસંદ જ ન કરે.
ਕਰਣ ਪਲਾਹ ਕਰੇ ਬਹੁਤੇਰੇ ਸਾ ਧਨ ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਵੈ ॥
આવી જીવ-સ્ત્રી કેટલાય કરુણા-પ્રલાપ કરે છે પરંતુ પતિ-પ્રભુની અનુકંપા વગર તેનો મહેલ પ્રાપ્ત કરતી નથી.
ਵਿਣੁ ਕਰਮਾ ਕਿਛੁ ਪਾਈਐ ਨਾਹੀ ਜੇ ਬਹੁਤੇਰਾ ਧਾਵੈ ॥
જો તે વધુ ભાગ દોડ પણ કરે તો પણ ભાગ્ય વગર તેને કંઈ પણ પ્રાપ્ત થતું નથી.
ਲਬ ਲੋਭ ਅਹੰਕਾਰ ਕੀ ਮਾਤੀ ਮਾਇਆ ਮਾਹਿ ਸਮਾਣੀ ॥
લાલચ, લોભ તેમજ અહંકારમાં મગ્ન થયેલી તે માયામાં જ સમાયેલી રહે છે.
ਇਨੀ ਬਾਤੀ ਸਹੁ ਪਾਈਐ ਨਾਹੀ ਭਈ ਕਾਮਣਿ ਇਆਣੀ ॥੨॥
જીવ-સ્ત્રી નાસમજ જ બનેલી છે અને તેને આ વાતોથી માલિક-પ્રભુ પ્રાપ્ત થતો નથી ॥૨॥
ਜਾਇ ਪੁਛਹੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਵਾਹੈ ਕਿਨੀ ਬਾਤੀ ਸਹੁ ਪਾਈਐ ॥
ભલે સુહાગણ સ્ત્રીઓથી જઈને પૂછી લે કે તેને કઈ વાતોથી પોતાના પતિ-પ્રભુને મેળવ્યો છે.
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਰੇ ਸੋ ਭਲਾ ਕਰਿ ਮਾਨੀਐ ਹਿਕਮਤਿ ਹੁਕਮੁ ਚੁਕਾਈਐ ॥
જે કંઈ પ્રભુ કરે છે, તેને સારો સમજીને સ્વીકાર કર અને પોતાની ચાલાકી તેમજ હુકમ ચલાવાવનો છોડી દે.
ਜਾ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮਿ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਈਐ ਤਉ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਈਐ ॥
તે પ્રભુના ચરણોમાં મન લગાવવું જોઈએ, જેના પ્રેમથી મોક્ષ પદાર્થ મળે છે.
ਸਹੁ ਕਹੈ ਸੋ ਕੀਜੈ ਤਨੁ ਮਨੋ ਦੀਜੈ ਐਸਾ ਪਰਮਲੁ ਲਾਈਐ ॥
જે પ્રભુ કહે છે, તે જ કાર્ય કરે. એવી સુગંધ લગાવ કે પોતાનું મન તેમજ શરીર અર્પણ કરી દે.
ਏਵ ਕਹਹਿ ਸੋਹਾਗਣੀ ਭੈਣੇ ਇਨੀ ਬਾਤੀ ਸਹੁ ਪਾਈਐ ॥੩॥
હે બહેન! સુહાગણ સ્ત્રી આ રીતે જ કહે છે કે આ વાતોથી જ પતિ પ્રભુ મળે છે ॥૩॥
ਆਪੁ ਗਵਾਈਐ ਤਾ ਸਹੁ ਪਾਈਐ ਅਉਰੁ ਕੈਸੀ ਚਤੁਰਾਈ ॥
જો અહંકારને દૂર કરાય તો જ પતિ પ્રભુ મળે છે, આના સિવાય કોઈ બીજી ચતુરાઈ વ્યર્થ છે.
ਸਹੁ ਨਦਰਿ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ਸੋ ਦਿਨੁ ਲੇਖੈ ਕਾਮਣਿ ਨਉ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥|
જ્યારે પતિ-પ્રભુ પોતાની કૃપા-દ્રષ્ટિ કરીને જોવે છે તો જીવ-સ્ત્રીનો તે દિવસ જ સફળ છે અને તે નવ નિધિ મેળવી લે છે.
ਆਪਣੇ ਕੰਤ ਪਿਆਰੀ ਸਾ ਸੋਹਾਗਣਿ ਨਾਨਕ ਸਾ ਸਭਰਾਈ ॥
હે નાનક! જે જીવ-સ્ત્રી પોતાના પતિ-પ્રભુને પ્રેમાળ લાગે છે, તે જ સુહાગણ છે અને તે બધામાં શોભા પ્રાપ્ત કરે છે.
ਐਸੈ ਰੰਗਿ ਰਾਤੀ ਸਹਜ ਕੀ ਮਾਤੀ ਅਹਿਨਿਸਿ ਭਾਇ ਸਮਾਣੀ ॥
જે પ્રભુ પ્રેમમાં રંગાયેલી છે અને સરળ સ્થિતિમાં રાત દિવસ પ્રભુ-પ્રેમમાં લીન રહે છે,
ਸੁੰਦਰਿ ਸਾਇ ਸਰੂਪ ਬਿਚਖਣਿ ਕਹੀਐ ਸਾ ਸਿਆਣੀ ॥੪॥੨॥੪॥
તે જ સુંદર, રૂપવાન, વિલક્ષણ સ્વરૂપવાળી તેમજ ચતુર કહેવાય છે ॥૪॥૨॥૪॥
ਤਿਲੰਗ ਮਹਲਾ ੧ ॥
તિલંગ મહેલ ૧॥
ਜੈਸੀ ਮੈ ਆਵੈ ਖਸਮ ਕੀ ਬਾਣੀ ਤੈਸੜਾ ਕਰੀ ਗਿਆਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
હે ભાઈ લાલો! મારા માલિક-પ્રભુ જેવી વાણી મને આવી છે, તેવું જ્ઞાન હું તને વર્ણન કરું છું.
ਪਾਪ ਕੀ ਜੰਞ ਲੈ ਕਾਬਲਹੁ ਧਾਇਆ ਜੋਰੀ ਮੰਗੈ ਦਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
પાપ તેમજ ગુનાની બારાત લઈને બાબર કાબુલથી આવ્યો છે અને જોર-ગુનાથી ભારતની હુકુમતરૂપી કન્યાનું દાન માંગી રહ્યો છે.
ਸਰਮੁ ਧਰਮੁ ਦੁਇ ਛਪਿ ਖਲੋਏ ਕੂੜੁ ਫਿਰੈ ਪਰਧਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
હે લાલો! શરમ તેમજ ધર્મ બંને જ લુપ્ત થઈ ગયા છે અને અસત્ય પ્રધાન બનીને ફરી રહ્યો છે.
ਕਾਜੀਆ ਬਾਮਣਾ ਕੀ ਗਲ ਥਕੀ ਅਗਦੁ ਪੜੈ ਸੈਤਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
કાજીઓ તેમજ બ્રાહ્મણોની લગ્ન કરાવવાની રીત સમાપ્ત થઈ ગઈ છે અને હવે શેતાન નિકાહ વાંચી રહ્યો છે.
ਮੁਸਲਮਾਨੀਆ ਪੜਹਿ ਕਤੇਬਾ ਕਸਟ ਮਹਿ ਕਰਹਿ ਖੁਦਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
હે લાલો! આ અત્યાચાર તેમજ મુશ્કેલીના સમયે મુસલમાન મહિલાઓ કુરાન શરીફ વાંચી રહી છે અને વેદનામાં ખુદાને યાદ કરી રહી છે.
ਜਾਤਿ ਸਨਾਤੀ ਹੋਰਿ ਹਿਦਵਾਣੀਆ ਏਹਿ ਭੀ ਲੇਖੈ ਲਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ ॥
ઊંચી તેમજ નિમ્ન જાતિની બીજી હિન્દૂ મહિલાઓ પર પણ ખુબ ગુના થઈ રહ્યા છે.