ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਸ੍ਰਵਨੀ ਸੁਨਉ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰੇ ਠਾਕੁਰ ਜਸੁ ਗਾਵਉ ॥
કાનોથી ‘હરિ-હરિ’ નામ સાંભળતો રહું અને ઠાકોરનું યશ ગાતો રહું.
ਸੰਤ ਚਰਣ ਕਰ ਸੀਸੁ ਧਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਉ ॥੧॥
હું પોતાનું માથું સંતોના ચરણો પર રાખીને હરિ-નામનું ધ્યાન કરતો રહું ॥૧॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰਭ ਇਹ ਨਿਧਿ ਸਿਧਿ ਪਾਵਉ ॥
હે દયાળુ પ્રભુ! એવી કૃપા કર કે મને આ નિધિઓ સિધ્ધિઓ પ્રાપ્ત થઈ જાય.
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਲੈ ਮਾਥੈ ਲਾਵਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું તારા સંતજનોની ચરણ-રજ લઈને પોતાના માથા પર લગાવતો રહું ॥૧॥વિરામ॥
ਨੀਚ ਤੇ ਨੀਚੁ ਅਤਿ ਨੀਚੁ ਹੋਇ ਕਰਿ ਬਿਨਉ ਬੁਲਾਵਉ ॥
હું નીચથી નીચ અતિ નગ્ન થઈને સંતોની સમક્ષ વિનંતી કરીને તેને બોલાવતો રહું.
ਪਾਵ ਮਲੋਵਾ ਆਪੁ ਤਿਆਗਿ ਸੰਤਸੰਗਿ ਸਮਾਵਉ ॥੨॥
હું પોતાનો અહંકાર ત્યાગીને સંતોના પગ ઘસતો રહું અને તેની સંગતિમાં લીન રહું ॥૨॥
ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਨਹ ਵੀਸਰੈ ਅਨ ਕਤਹਿ ਨ ਧਾਵਉ ॥
હું શ્વાસ-શ્વાસથી પરમાત્માને ક્યારેય પણ ન ભૂલું અને તેને છોડીને ક્યાંય ન ભટકું.
ਸਫਲ ਦਰਸਨ ਗੁਰੁ ਭੇਟੀਐ ਮਾਨੁ ਮੋਹੁ ਮਿਟਾਵਉ ॥੩॥
મને આ ગુરુ મળી જાય, જેના દર્શન કરીને મારો જન્મ સફળ થઈ જાય અને પોતાનો માન-મોહ મટાડી લઉ ॥૩॥
ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸੀਗਾਰੁ ਬਨਾਵਉ ॥
હું સત્ય, સંતોષ, દયા તેમજ ધર્મ વગેરે ગુણોનો શણગાર બનાવી લઉં.
ਸਫਲ ਸੁਹਾਗਣਿ ਨਾਨਕਾ ਅਪੁਨੇ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵਉ ॥੪॥੧੫॥੪੫॥
હે નાનક! આ રીતે હું સફળ સુહાગન બનીને પોતાના પતિ-પ્રભુને ગમી જાવ ॥૪॥૧૫॥૪૫॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਅਟਲ ਬਚਨ ਸਾਧੂ ਜਨਾ ਸਭ ਮਹਿ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ॥
દુનિયાભરમાં આ સત્ય સુવિખ્યાત છે કે સાધુજનોનું વચન સ્થિર હોય છે.
ਜਿਸੁ ਜਨ ਹੋਆ ਸਾਧਸੰਗੁ ਤਿਸੁ ਭੇਟੈ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥੧॥
જે મનુષ્યને સાધુનો સાથ પ્રાપ્ત થયો છે, તેને પરમાત્મા પણ મળી ગયો છે ॥૧॥
ਇਹ ਪਰਤੀਤਿ ਗੋਵਿੰਦ ਕੀ ਜਪਿ ਹਰਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
જે ગોવિંદ પર પૂર્ણ નિષ્ઠા છે, તેને તેનું નામ જપીને સુખ પ્રાપ્ત કરી લીધું છે.
ਅਨਿਕ ਬਾਤਾ ਸਭਿ ਕਰਿ ਰਹੇ ਗੁਰੁ ਘਰਿ ਲੈ ਆਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
બધા લોકો અનેક પ્રકારની વાતો કરી રહ્યા છે પરંતુ ગુરુ તો પ્રભુને મારા હૃદયમાં લઇ આવ્યો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਕੀ ਰਾਖਤਾ ਨਾਹੀ ਸਹਸਾਇਆ ॥
આમાં કોઈ શંકા નથી કે શરણમાં આવેલ જીવની પરમાત્મા લાજ રાખે છે.
ਕਰਮ ਭੂਮਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਬੋਇ ਅਉਸਰੁ ਦੁਲਭਾਇਆ ॥੨॥
આ શરીરરૂપી કર્મભૂમિમાં હરિ-નામરૂપી બીજ વાવ, આ સોનેરી તક ખુબ દુર્લભ છે ॥૨॥
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਆਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸਭ ਕਰੇ ਕਰਾਇਆ ॥
પ્રભુ પોતે અંતર્યામી છે, બધા જીવ તે જ કરે છે, જે તે કરાવે છે.
ਪਤਿਤ ਪੁਨੀਤ ਘਣੇ ਕਰੇ ਠਾਕੁਰ ਬਿਰਦਾਇਆ ॥੩॥
ઠાકોરનો આ જ ધર્મ છે કે તે કેટલાય પાપી જીવોને પુનિત કરી દે છે ॥૩॥
ਮਤ ਭੂਲਹੁ ਮਾਨੁਖ ਜਨ ਮਾਇਆ ਭਰਮਾਇਆ ॥
હે મનુષ્ય-જીવો! માયાના ભ્રમમાં નાખવાથી ન ભૂલ.
ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਪਤਿ ਰਾਖਸੀ ਜੋ ਪ੍ਰਭਿ ਪਹਿਰਾਇਆ ॥੪॥੧੬॥੪੬॥
હે નાનક! જેને પ્રભુ કીર્તિ આપે છે, તેની જ માન-પ્રતિષ્ઠા રાખે છે ॥૪॥૧૬॥૪૬॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਮਾਟੀ ਤੇ ਜਿਨਿ ਸਾਜਿਆ ਕਰਿ ਦੁਰਲਭ ਦੇਹ ॥
જેને માટીથી અમારું આ દુર્લભ શરીર બનાવ્યું છે,
ਅਨਿਕ ਛਿਦ੍ਰ ਮਨ ਮਹਿ ਢਕੇ ਨਿਰਮਲ ਦ੍ਰਿਸਟੇਹ ॥੧॥
અમારા અનેક અવગુણ મનમાં છુપાવી રાખ્યા છે, જે કારણે અમે નિર્મળ દેખાઈ દઈએ છીએ ॥૧॥
ਕਿਉ ਬਿਸਰੈ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨੈ ਤੇ ਜਿਸ ਕੇ ਗੁਣ ਏਹ ॥
જેને અમારા પર એટલા ઉપકાર કર્યા છે, તે પ્રભુને મનથી કઈ રીતે ભૂલી શકાય છે?
ਪ੍ਰਭ ਤਜਿ ਰਚੇ ਜਿ ਆਨ ਸਿਉ ਸੋ ਰਲੀਐ ਖੇਹ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે પ્રભુને ત્યાગીને દુનિયાના મોહમાં ફસાઈ જાય છે, તે રાખમાં મળી જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਿਮਰਹੁ ਸਿਮਰਹੁ ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਮਤ ਬਿਲਮ ਕਰੇਹ ॥
જીવનના દરેક એક ધબકારાથી પરમાત્માનું સ્મરણ કરતો રહે તથા આ કાર્યમાં વિલંબ ન કર.
ਛੋਡਿ ਪ੍ਰਪੰਚੁ ਪ੍ਰਭ ਸਿਉ ਰਚਹੁ ਤਜਿ ਕੂੜੇ ਨੇਹ ॥੨॥
અસત્ય સ્નેહ ત્યાગીને તેમજ પ્રપંચોને છોડીને પ્રભુની સ્મૃતિમાં લીન રહે ॥૨॥
ਜਿਨਿ ਅਨਿਕ ਏਕ ਬਹੁ ਰੰਗ ਕੀਏ ਹੈ ਹੋਸੀ ਏਹ ॥
જેને અનેક પ્રકારની રમત-તમાશા બનાવ્યા છે, તે વર્તમાનમાં પણ છે અને ભવિષ્યમાં પણ તેનું જ અસ્તિત્વ રહેશે.
ਕਰਿ ਸੇਵਾ ਤਿਸੁ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਗੁਰ ਤੇ ਮਤਿ ਲੇਹ ॥੩॥
ગુરુથી ઉપદેશ લઈને તે પરબ્રહ્મની પૂજા કર ॥૩॥
ਊਚੇ ਤੇ ਊਚਾ ਵਡਾ ਸਭ ਸੰਗਿ ਬਰਨੇਹ ॥
પ્રભુ મહાન છે, સર્વોપરી છે, પરંતુ આ પણ વર્ણન યોગ્ય છે કે તે બધાનો હમદર્દ છે.
ਦਾਸ ਦਾਸ ਕੋ ਦਾਸਰਾ ਨਾਨਕ ਕਰਿ ਲੇਹ ॥੪॥੧੭॥੪੭॥
હે રચનહાર! નાનક વિનંતી કરે છે કે મને પોતાના દાસોના દાસોનો દાસ બનાવી લે ॥૪॥૧૭॥૪૭॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
બિલાવલ મહેલ ૫॥
ਏਕ ਟੇਕ ਗੋਵਿੰਦ ਕੀ ਤਿਆਗੀ ਅਨ ਆਸ ॥
બધી આશાઓ છોડીને ફક્ત ગોવિંદનો જ સહારો લીધો છે.
ਸਭ ਊਪਰਿ ਸਮਰਥ ਪ੍ਰਭ ਪੂਰਨ ਗੁਣਤਾਸ ॥੧॥
પ્રભુ ગુણોનો સંપૂર્ણ ભંડાર છે અને તે સર્વશક્તિમાન છે ॥૧॥
ਜਨ ਕਾ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ ਹੈ ਪ੍ਰਭ ਸਰਣੀ ਪਾਹਿ ॥
પરમાત્માનું નામ જ ભક્તજનોના જીવનનો આધાર છે, આથી તે તેની જ શરણમાં પડી રહે છે.
ਪਰਮੇਸਰ ਕਾ ਆਸਰਾ ਸੰਤਨ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સંતોના મનમાં પરમેશ્વરનો જ આશરો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਆਪਿ ਰਖੈ ਆਪਿ ਦੇਵਸੀ ਆਪੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰੈ ॥
તે પોતે જ જીવોની રક્ષા કરે છે, પોતે જ તેને ભોજન આપે છે અને પોતે જ બધાનું પાલન-પોષણ કરે છે.