ਇਸਤਰੀ ਪੁਰਖ ਕਾਮਿ ਵਿਆਪੇ ਜੀਉ ਰਾਮ ਨਾਮ ਕੀ ਬਿਧਿ ਨਹੀ ਜਾਣੀ ॥ માયાના મોહના પ્રભાવમાં સ્ત્રી અને મર્દ કામ-વાસનામાં ફસાઈ રહે છે, પરમાત્માનું નામ જપવાની વિધિ નથી શીખતા. ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸੁਤ ਭਾਈ ਖਰੇ ਪਿਆਰੇ ਜੀਉ ਡੂਬਿ ਮੁਏ ਬਿਨੁ ਪਾਣੀ ॥યાના મોહમાં ફસાયેલ જીવોને પોતાના માતા-મિતા-પુત્ર-ભાઈ જ ખુબ પ્રેમાળ લાગે છે, જે સરોવરમાં પાણી નથી, ਡੂਬਿ ਮੁਏ
ਗੁਰ ਆਗੈ ਕਰਉ ਬਿਨੰਤੀ ਜੇ ਗੁਰ ਭਾਵੈ ਜਿਉ ਮਿਲੈ ਤਿਵੈ ਮਿਲਾਈਐ ॥હે મા! હું ગુરુ આગળ વિનંતી કરું છું – હે ગુરુ! જો તને મારી વિનંતી યોગ્ય લાગે, તો જેમ પણ થઇ શકે મને પ્રીતમ-પ્રભુ મેળાવ. ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਲਏ ਸੁਖਦਾਤਾ ਆਪਿ ਮਿਲਿਆ ਘਰਿ ਆਏ ॥હે મા! બધા સુખો દેનાર પ્રીતમ પ્રભુ જેને મળાવે છે, પોતે
ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਾਰੀ ਤਾ ਕੰਤ ਪਿਆਰੀ ਨਾਮੇ ਧਰੀ ਪਿਆਰੋ ॥જે જીવ-સ્ત્રી પરમાત્માના નામથી પ્રેમ નાખે છે પરમાત્માના ગુણ પોતાના હૃદયમાં સાંભળે છે તે પરમાત્મા પતિની પ્રેમાળ બની જાય છે. ਨਾਨਕ ਕਾਮਣਿ ਨਾਹ ਪਿਆਰੀ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਗਲਿ ਹਾਰੋ ॥੨॥હે નાનક! જે જીવ-સ્ત્રીના ગળામાં પરમાત્માનો નામરૂપી હાર પડી રહે છે, તે જીવ-સ્ત્રી પરમાત્માની પ્રેમાળ થઇ જાય છે
ਗਉੜੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੧ ॥રી રાગ છંદ મહેલ ૧॥ ਸੁਣਿ ਨਾਹ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀਉ ਏਕਲੜੀ ਬਨ ਮਾਹੇ ॥હે પ્રભુ પતિ! મારી વિનંતી સાંભળ. તારા વગર હું જીવ-સ્ત્રી આ સંસાર-જંગલમાં એકલી છું. ਕਿਉ ਧੀਰੈਗੀ ਨਾਹ ਬਿਨਾ ਪ੍ਰਭ ਵੇਪਰਵਾਹੇ ॥હે બેદરકાર પ્રભુ! તારા પતિ વગર મારી જીવાત્મા ધીરજ મેળવી શકતી નથી. ਧਨ ਨਾਹ ਬਾਝਹੁ ਰਹਿ ਨ ਸਾਕੈ ਬਿਖਮ
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥ ਰੰਗ ਸੰਗਿ ਬਿਖਿਆ ਕੇ ਭੋਗਾ ਇਨ ਸੰਗਿ ਅੰਧ ਨ ਜਾਨੀ ॥੧॥મજાથી માયાના ભોગ મનુષ્ય ભોગતો રહે છે, માયાના મોહમાં અંધ મનુષ્ય આ ભોગોમાં ખચિત થતો સમજતો નથી કે ઉમર વ્યર્થ વીતી રહે છે ॥૧॥ ਹਉ ਸੰਚਉ ਹਉ ਖਾਟਤਾ ਸਗਲੀ ਅਵਧ ਬਿਹਾਨੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥હું માયા જોડી રહ્યો છું,
ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਅਨੂਪ ਸਰਬ ਸਾਧਾਰੀਆ ॥હે મનને મોહી લેનાર સુંદર લાલ! હે બધા જીવોનો આશરો પ્રભુ! ਗੁਰ ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ਦੇਹੁ ਦਿਖਾਰੀਆ ॥੩॥હું નમી નમીને ગુરૂના ચરણોમાં લાગુ છું અને ગુરુ આગળ વિનંતી કરું છું કે મને તારું દર્શન કરાવી દે ॥૩॥ ਮੈ ਕੀਏ ਮਿਤ੍ਰ ਅਨੇਕ ਇਕਸੁ ਬਲਿਹਾਰੀਆ ॥મેં અનેક સગા-સંબંધીઓને પોતાના મિત્ર બનાવ્યા
ਜਿਨਿ ਗੁਰਿ ਮੋ ਕਉ ਦੀਨਾ ਜੀਉ ॥હે ભાઈ! જે ગુરુએ મને આધ્યાત્મિક જીવન આપ્યું છે. ਆਪੁਨਾ ਦਾਸਰਾ ਆਪੇ ਮੁਲਿ ਲੀਉ ॥੬॥જેને મને પોતાનો તુચ્છ દાસ બનાવીને પોતે જ મૂલ્ય લઈ લીધું છે, મારી સાથે ગાઢ લગાવ બનાવી લીધો છે ॥૬॥ ਆਪੇ ਲਾਇਓ ਅਪਨਾ ਪਿਆਰੁ ॥જે ગુરુએ પોતે જ મારી અંદર પોતાનો પ્રેમ ઉત્પન્ન કરેલ છે,
ਜਿਤੁ ਕੋ ਲਾਇਆ ਤਿਤ ਹੀ ਲਾਗਾ ॥દરેક જીવ તે તરફ જ લાગેલ છે જે તરફ પરમાત્માએ તેને લગાવેલ છે ਸੋ ਸੇਵਕੁ ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਭਾਗਾ ॥੮॥੬॥હે નાનક! પરમાત્માની કૃપાથી જેનું ભાગ્ય જાગી જાય છે, તે જ તેનો સેવક બને છે ॥૮॥૬॥ ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥ ਬਿਨੁ ਸਿਮਰਨ ਜੈਸੇ ਸਰਪ ਆਰਜਾਰੀ ॥હે ભાઈ! જેમ
ਜੋ ਇਸੁ ਮਾਰੇ ਤਿਸ ਕਉ ਭਉ ਨਾਹਿ ॥હે ભાઈ! જે મનુષ્ય આ દુવિધાને સમાપ્ત કરી લે છે, તેને દુનિયાનો કોઈ ડર હેરાન કરતો નથી શકતો. ਜੋ ਇਸੁ ਮਾਰੇ ਸੁ ਨਾਮਿ ਸਮਾਹਿ ॥જે જે મનુષ્ય આને સમાપ્ત કરી લે છે, તે બધા પરમાત્માના નામમાં લીન થઇ જાય છે. ਜੋ ਇਸੁ ਮਾਰੇ ਤਿਸ ਕੀ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬੁਝੈ ॥જે
ਸਹਜੇ ਦੁਬਿਧਾ ਤਨ ਕੀ ਨਾਸੀ ॥જો તે દુનિયાથી ઉપરામ ફરે છે તો પણ આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકી રહેવાને કારણે તેના હૃદયમાંથી મારુ-તારુ દૂર થઇ જાય છે. ਜਾ ਕੈ ਸਹਜਿ ਮਨਿ ਭਇਆ ਅਨੰਦੁ ॥હે ભાઈ! આધ્યાત્મિક સ્થિરતાને કારણે જે મનુષ્યના મનમાં આનંદ ઉત્પન્ન થઇ જાય છે ਤਾ ਕਉ ਭੇਟਿਆ ਪਰਮਾਨੰਦੁ ॥੫॥તેને તે પરમાત્મા મળી જાય છે જે