ਜੋਗੀ ਸੁੰਨਿ ਧਿਆਵਨ੍ਹ੍ਹਿ ਜੇਤੇ ਅਲਖ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥ સાંભળવામાં આવ્યું છે કેયોગીઓ ભગવાન નું ચિંતન કરે છે અને નિર્માતાને અગમ્ય કહે છે. ਸੂਖਮ ਮੂਰਤਿ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਕਾਇਆ ਕਾ ਆਕਾਰੁ ॥ યોગીઓના મતે, ભગવાન અમૂર્ત છે, માયાથી પ્રભાવિત નથી અને આખું બ્રહ્માંડ તેમના શરીરના રૂપ જેવું છે. ਸਤੀਆ ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਉਪਜੈ ਦੇਣੈ ਕੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥ જે
ਗਿਆਨੁ ਨ ਗਲੀਈ ਢੂਢੀਐ ਕਥਨਾ ਕਰੜਾ ਸਾਰੁ ॥ તે શરીર અંતે તો રાખ જ થઈ જવાનું છે ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਤਾ ਪਾਈਐ ਹੋਰ ਹਿਕਮਤਿ ਹੁਕਮੁ ਖੁਆਰੁ ॥੨॥ અને આ ગાવાનું નાચવાનું અને આ હાર ઘરેણાં બધાં થી જ્ઞાન મળી શકે ખરું ।।૨।। ਪਉੜੀ ॥ પગથિયું ૪।। ਨਦਰਿ ਕਰਹਿ ਜੇ ਆਪਣੀ ਤਾ ਨਦਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ॥ હે
ਵਿਸਮਾਦੁ ਪਉਣੁ ਵਿਸਮਾਦੁ ਪਾਣੀ ॥ ક્યાંક પવન છે તો ક્યાંક પાણી છે ਵਿਸਮਾਦੁ ਅਗਨੀ ਖੇਡਹਿ ਵਿਡਾਣੀ ॥ ક્યાંક કોઈ અગ્નિ છે આશ્ચર્યનું ખેલ ચાલી રહ્યું છે ਵਿਸਮਾਦੁ ਧਰਤੀ ਵਿਸਮਾਦੁ ਖਾਣੀ ॥ ધરતી ઉપર ધરતી અને જીવોની ઉત્પત્તિ ચારેકોર આ કુદરત ને જોઈને મનમાં હલચલ પેદા થઈ રહી છે ਵਿਸਮਾਦੁ ਸਾਦਿ ਲਗਹਿ ਪਰਾਣੀ ॥ જીવ પદાર્થોના
ਜਿਨਿ ਮਾਣਸ ਤੇ ਦੇਵਤੇ ਕੀਏ ਕਰਤ ਨ ਲਾਗੀ ਵਾਰ ॥੧॥ અને બનાવતી વખતે થોડો પણ થોડો પણ સમય ન લાગ્યો ।।૧।। ਮਹਲਾ ੨ ॥ મહેલ ૨।। ਜੇ ਸਉ ਚੰਦਾ ਉਗਵਹਿ ਸੂਰਜ ਚੜਹਿ ਹਜਾਰ ॥ જો એક સો ચંદ્રમા ઉપર ચડે અને હજાર સુરજ ચડી જાય ਏਤੇ ਚਾਨਣ ਹੋਦਿਆਂ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਘੋਰ ਅੰਧਾਰ ॥੨॥ અને એટલો
ਜਨਮ ਮਰਣ ਅਨੇਕ ਬੀਤੇ ਪ੍ਰਿਅ ਸੰਗ ਬਿਨੁ ਕਛੁ ਨਹ ਗਤੇ ॥ હે ભાઈ, જન્મ – મરણ ના અનેક ચક્કર ફરી ચુક્યા, પરંતુ પ્રભુ ભક્તિ વગર મારો કોઈ સારો હાલ નથી ਕੁਲ ਰੂਪ ਧੂਪ ਗਿਆਨਹੀਨੀ ਤੁਝ ਬਿਨਾ ਮੋਹਿ ਕਵਨ ਮਾਤ ॥ હે વ્હલા પ્રભુ, મારો કોઈ સારો કુળ નથી, મારુ સુંદર રૂપ નથી, મારી અનાદર ગુણો
ਗਿਆਨੁ ਸ੍ਰੇਸਟ ਊਤਮ ਇਸਨਾਨੁ ॥ ઉત્તમ જ્ઞાન,સારા માં સારી લાગણી , તીર્થો નું સ્નાન ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਕਮਲ ਪ੍ਰਗਾਸ ॥ ધર્મ, અર્થ, કામ, અને, મોક્ષ આ ચાર પદાર્થ , હદય કમલ નું ખીલવું ਸਭ ਕੈ ਮਧਿ ਸਗਲ ਤੇ ਉਦਾਸ ॥ બધા માં રહી ને પણ બધા થી અલગ રહેવું ਸੁੰਦਰੁ ਚਤੁਰੁ ਤਤ ਕਾ ਬੇਤਾ ॥ સુંદર,
ਜਿਸੁ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸਭੁ ਜਗਤੁ ਤਰਾਇਆ ॥ જે માણસની કૃપાથી આખા જગતનો ઉદ્ધાર થાય છે ਜਨ ਆਵਨ ਕਾ ਇਹੈ ਸੁਆਉ ॥ એવા માણસનો આવવાનો એક જ ઉદેશ્ય હોઈ છે ਜਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਚਿਤਿ ਆਵੈ ਨਾਉ ॥ એની સંગતિમાં રહીને પ્રભુનામ ચિત્તમાં આવે છે ਆਪਿ ਮੁਕਤੁ ਮੁਕਤੁ ਕਰੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥ એ માણસ સ્વયં માયાથી મુક્ત છે અને
ਬਨਿ ਤਿਨਿ ਪਰਬਤਿ ਹੈ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ॥ એ પરમબ્રહ્મ જંગલમાં ઘાસમાં અને પર્વતમાં છે ਜੈਸੀ ਆਗਿਆ ਤੈਸਾ ਕਰਮੁ ॥ જેવા એ હુકમ કરે છે એવું જ જીવ કામ કરે છે ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰ ਮਾਹਿ ॥ તે પવનમાં, પાણીમાં, આગમાં ફેલાયેલ છે ਚਾਰਿ ਕੁੰਟ ਦਹ ਦਿਸੇ ਸਮਾਹਿ ॥ તે ચારે ખૂણા અને દસેય દિશામાં સમાયેલો છે ਤਿਸ
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭਿ ਆਪਹਿ ਮੇਲੇ ॥੪॥ હે નાનક! પ્રભુ એ એમને સ્વયં પોતાનામાં મેળવી લીધા છે. ।।4।। ਸਾਧਸੰਗਿ ਮਿਲਿ ਕਰਹੁ ਅਨੰਦ ॥ સત્સંગમાં સંતો ને મળીને આનંદ કરો ਗੁਨ ਗਾਵਹੁ ਪ੍ਰਭ ਪਰਮਾਨੰਦ ॥ પરમાનંદ પ્રભુની મહિમાના ગુણ ગાઓ ਰਾਮ ਨਾਮ ਤਤੁ ਕਰਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥ પ્રભુનામના રહસ્યનો વિચાર કરો ਦ੍ਰੁਲਭ ਦੇਹ ਕਾ ਕਰਹੁ ਉਧਾਰੁ ॥ અને
ਕੋਊ ਨਰਕ ਕੋਊ ਸੁਰਗ ਬੰਛਾਵਤ ॥ ત્યારે કોઈ જીવો નરકોના ભોગી અને કોઈ સ્વર્ગની ઈચ્છાવાળા બન્યા ਆਲ ਜਾਲ ਮਾਇਆ ਜੰਜਾਲ ॥ ઘરના ધંધા, માયાના બંધન ਹਉਮੈ ਮੋਹ ਭਰਮ ਭੈ ਭਾਰ ॥ મનમાં મોહ અને અહંકારનો ભાર ਦੂਖ ਸੂਖ ਮਾਨ ਅਪਮਾਨ ॥ ડર સુખ દુઃખ મન અપમાન ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਓ ਬਖ੍ਯ੍ਯਾਨ ॥ અનેક પ્રકારોનું વર્ણન કરવામાં