ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੫ રાગ ગૌરી પૂર્વ મહેલ ૫ ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥ ਕਵਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਮਿਲਉ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ હે માં! હું ક્યાં ગુણોના બળ પર પોતાની જીવાત્માનાં માલિક પ્રભુને મળી શકું? મારામાં તો કોઈ પણ ગુણ નથી ॥૧॥ વિરામ॥ ਰੂਪ ਹੀਨ ਬੁਧਿ ਬਲ ਹੀਨੀ ਮੋਹਿ ਪਰਦੇਸਨਿ ਦੂਰ ਤੇ ਆਈ
ਮਹਲਾ ੨ ॥ મહેલ ૨।। ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਚਾਕਰੀ ਜਿਤੁ ਭਉ ਖਸਮ ਨ ਜਾਇ ॥ જે સેવા કરવાથી સેવકના દિલમાંથી પોતાના માલિકનો ડર દૂર ન થાય તે સેવા અસલી સેવા નથી? ਨਾਨਕ ਸੇਵਕੁ ਕਾਢੀਐ ਜਿ ਸੇਤੀ ਖਸਮ ਸਮਾਇ ॥੨॥ હે નાનક! સાચો સેવક તેને જ કહેવાય જે પોતાના માલિકની સાથે એકરૂપ થઈ જાય છે ।।૨।। ਪਉੜੀ
ਦੇਖਹਿ ਕੀਤਾ ਆਪਣਾ ਧਰਿ ਕਚੀ ਪਕੀ ਸਾਰੀਐ ॥ સારા અને ખરાબ જીવો ને પેદા કરીને પોતે પેદા કરેલા ની તું ખૂબ જ સંભાળ રાખી રહ્યો છે ਜੋ ਆਇਆ ਸੋ ਚਲਸੀ ਸਭੁ ਕੋਈ ਆਈ ਵਾਰੀਐ ॥ હે ભાઈ! જે પ્રભુએ આ શરીર અને મન પણ આપ્યા છે તે માલિકને મનમાંથી ક્યારેય ભૂલવા ન જોઈએ ਜਿਸ ਕੇ
ਪਉੜੀ ॥ પગથિયું ૧૮।। ਸਤਿਗੁਰੁ ਵਡਾ ਕਰਿ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿਸੁ ਵਿਚਿ ਵਡੀਆ ਵਡਿਆਈਆ ॥ સદગુરુ ના ગુણ ગાવા જોઈએ અને કહેવું જોઈએ કે ગુરુ ખૂબ જ મોટા છે કારણ કે ગુરુ માં ખૂબ મોટા મોટા ગુણ છે ਸਹਿ ਮੇਲੇ ਤਾ ਨਦਰੀ ਆਈਆ ॥ જે મનુષ્ય ને પ્રભુ પતિને ગુરુનો મેળાપ કરાવ્યો છે તેમને એમનાં ગુણ આંખો
ਹਥਿ ਛੁਰੀ ਜਗਤ ਕਾਸਾਈ ॥ હાથમાં છરી પકડેલી છે અને મોકો મળતાં જ દરેક જીવ ઉપર જુલમ કરે છે ਨੀਲ ਵਸਤ੍ਰ ਪਹਿਰਿ ਹੋਵਹਿ ਪਰਵਾਣੁ ॥ વાદળી રંગના કપડાં પહેરે છે ત્યારે જ ને તેમની પાસે જવાની આજ્ઞા મળે છે ਮਲੇਛ ਧਾਨੁ ਲੇ ਪੂਜਹਿ ਪੁਰਾਣੁ ॥ જેને મલેચ્છ કહે છે અને તેમની પાસેથી જ કમાણી કરે
ਮੰਦਾ ਚੰਗਾ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਪਾਵਣਾ ॥ દરેક જીવને પોતાના કરેલા સારાં અને ખરાબ કર્મોના ફળ પોતે જ ભોગવવા પડે છે ਹੁਕਮ ਕੀਏ ਮਨਿ ਭਾਵਦੇ ਰਾਹਿ ਭੀੜੈ ਅਗੈ ਜਾਵਣਾ ॥ જે મનુષ્યે મનની હકૂમત કરી છે તેને જીવનમાં મુશ્કેલી માં થી પસાર થવું પડે છે પોતાના કરેલા અત્યાચાર ના બદલામાં કષ્ટ સહેવા પડે છે
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥ શ્લોક મહેલ ૧।। ਨਾਨਕ ਮੇਰੁ ਸਰੀਰ ਕਾ ਇਕੁ ਰਥੁ ਇਕੁ ਰਥਵਾਹੁ ॥ હે નાનક! ચોરાસી લાખ યોની માંની શિરોમણી માનવ યોની છે અને આ શરીર નો રથ અને આ જિંદગીના આટલા મોટા સફર માં મનુષ્ય મુસાફર છે અને આટલા લાંબા સફર ને આસાન કરવા માટે જીવ સમયના પ્રભાવમાં પોતાની મરજી અનુસાર
ਕਾਮੁ ਨੇਬੁ ਸਦਿ ਪੁਛੀਐ ਬਹਿ ਬਹਿ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ ॥ તેને બોલાવીને તેની સલાહ પૂછવામાં આવે છે આ જ તેનો મોટો સલાહકાર છે ਅੰਧੀ ਰਯਤਿ ਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣੀ ਭਾਹਿ ਭਰੇ ਮੁਰਦਾਰੁ ॥ તેમની પ્રજા જ્ઞાન હીન હોવાને કારણે જેમ કે આંધળી થઈને તૃષ્ણાની વ્યર્થ મહેનત માં લાગેલી છે ਗਿਆਨੀ ਨਚਹਿ ਵਾਜੇ ਵਾਵਹਿ ਰੂਪ ਕਰਹਿ ਸੀਗਾਰੁ ॥ જે
ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟੇ ਸੋ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ॥ જે મનુષ્યને ગુરુ મળી ગયા પછી સુખ તો તેને જ મળે છે ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥ તે ભાગ્યશાળી મનુષ્ય ઇશ્વરના નામ ને પોતાના હૃદયમાં સ્થિર કરે છે ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋ ਪਾਏ ॥ પરંતુ હે નાનક! ગુરુ પણ તેને જ મળે છે જેની ઉપર પ્રભુ દાતાર ની
ਪਉੜੀ ॥ પગથિયું ૭ ਸੇਵ ਕੀਤੀ ਸੰਤੋਖੀਈ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਸਚੋ ਸਚੁ ਧਿਆਇਆ ॥ જે સંતોષી મનુષ્ય સદા એ એક અવિનાશી પ્રભુનું સ્મરણ કરે છે પ્રભુની સેવા તે જ કરે છે ਓਨ੍ਹ੍ਹੀ ਮੰਦੈ ਪੈਰੁ ਨ ਰਖਿਓ ਕਰਿ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਧਰਮੁ ਕਮਾਇਆ ॥ તે ક્યારેય બુરા કામની નજીક નથી જતા ભલા કામ કરે છે અને ધર્મને અનુસાર પોતાનું જીવન