ਹਣਵੰਤੁ ਜਾਗੈ ਧਰਿ ਲੰਕੂਰੁ ॥લાંબી પૂછવાળો ભક્ત હનુમાન મોહ-માયાથી સાવધાન બની રહ્યો. ਸੰਕਰੁ ਜਾਗੈ ਚਰਨ ਸੇਵ ॥પ્રભુની ચરણ સેવામાં શિવશંકર જાગૃત છે. ਕਲਿ ਜਾਗੇ ਨਾਮਾ ਜੈਦੇਵ ॥੨॥કળિયુગમાં ભક્ત નામદેવ અને ભક્ત જયદેવ પ્રભુ-ભક્તિમાં જાગૃત કહી શકાય છે ॥૨॥ ਜਾਗਤ ਸੋਵਤ ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ॥આ જાગવું અને સૂવું પણ ઘણા પ્રકારનું છે. ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਗੈ ਸੋਈ ਸਾਰੁ ॥ગુરુમુખ
ਜਾ ਕੈ ਕੀਨੑੈ ਹੋਤ ਬਿਕਾਰ ॥જે ધન સંપત્તિને એકત્રિત કરવામાં પાપ કરે છે, ਸੇ ਛੋਡਿ ਚਲਿਆ ਖਿਨ ਮਹਿ ਗਵਾਰ ॥੫॥તેને મૂર્ખ મનુષ્ય પળમાં જ છોડીને ચાલ્યો જાય છે ॥૫॥ ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਬਹੁ ਭਰਮਿਆ ॥માયા મોહને કારણે જીવ ભટકતો રહે છે પરંતુ ਕਿਰਤ ਰੇਖ ਕਰਿ ਕਰਮਿਆ ॥કર્મ રેખાનાં આધાર પર જ તે કર્મ કરે છે. ਕਰਣੈਹਾਰੁ
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧ ਦੁਤੁਕੀਆવસંત મહેલ ૫ ઘર ૧ બેતુકે ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ਸੁਣਿ ਸਾਖੀ ਮਨ ਜਪਿ ਪਿਆਰ ॥હે મન! પ્રેમથી શિક્ષાઓને સાંભળીને જાપ કર. ਅਜਾਮਲੁ ਉਧਰਿਆ ਕਹਿ ਏਕ ਬਾਰ ॥ફક્ત એક વાર નારાયણનું ઉચ્ચારણ કરવાથી અજામલનો ઉદ્ધાર થઈ ગયો. ਬਾਲਮੀਕੈ ਹੋਆ ਸਾਧਸੰਗੁ
ਲਬੁ ਅਧੇਰਾ ਬੰਦੀਖਾਨਾ ਅਉਗਣ ਪੈਰਿ ਲੁਹਾਰੀ ॥੩॥લાલચ મનુષ્ય માટે ગાઢ અંધકાર તેમજ જેલ છે અને તેના પગમાં અવગુણોની સાંકળ પડેલી છે ॥૩॥ ਪੂੰਜੀ ਮਾਰ ਪਵੈ ਨਿਤ ਮੁਦਗਰ ਪਾਪੁ ਕਰੇ ਕੋੁਟਵਾਰੀ ॥મનુષ્યની સંપત્તિ આ છે કે દરરોજ લોભી મનુષ્યનો માર પડી રહ્યો છે અને પાપ કોટવાલનું કાર્ય કરે છે. ਭਾਵੈ ਚੰਗਾ ਭਾਵੈ ਮੰਦਾ ਜੈਸੀ ਨਦਰਿ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੀ
ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਹਿ ਆਪੁ ਜਾਇ ॥જ્યારે ગુરુ ઉપદેશનું ચિંતન કરી અહં દૂર થાય છે તો ਸਾਚ ਜੋਗੁ ਮਨਿ ਵਸੈ ਆਇ ॥੮॥મનમાં સાચો યોગ વસી જાય છે ॥૮॥ ਜਿਨਿ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦਿਤਾ ਤਿਸੁ ਚੇਤਹਿ ਨਾਹਿ ॥હે મૂર્ખ! જેને તને શરીર તેમજ પ્રાણ આપ્યા છે, તેનું તું ચિંતન કરતો નથી. ਮੜੀ ਮਸਾਣੀ ਮੂੜੇ ਜੋਗੁ ਨਾਹਿ ॥੯॥શ્મશાન ઘાટમાં
ਹਰਿ ਰਸਿ ਰਾਤਾ ਜਨੁ ਪਰਵਾਣੁ ॥੭॥જે મનુષ્ય પ્રભુની ભક્તિમાં લીન રહે છે, તે સફળ થાય છે ॥૭॥ ਇਤ ਉਤ ਦੇਖਉ ਸਹਜੇ ਰਾਵਉ ॥હે માલિક! અહીં-તહીં તને જ જોવ છું અને સરળ સ્વભાવ તારી ભક્તિમાં લીન છું. ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਠਾਕੁਰ ਕਿਸੈ ਨ ਭਾਵਉ ॥તારા સિવાય કોઈને ઇચ્છતો નથી. ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਸਬਦਿ ਜਲਾਇਆ ॥ગુરુ નાનકનું ફરમાન છે
ਮਨੁ ਭੂਲਉ ਭਰਮਸਿ ਭਵਰ ਤਾਰ ॥ભૂલેલું મન વાવાઝોડાની જેમ ભટકે છે અને ਬਿਲ ਬਿਰਥੇ ਚਾਹੈ ਬਹੁ ਬਿਕਾਰ ॥વ્યર્થ જ ખુબ બધા વિકારોની ઈચ્છા કરે છે. ਮੈਗਲ ਜਿਉ ਫਾਸਸਿ ਕਾਮਹਾਰ ॥આના હાલ તો આ રીતે છે જેમ હાથી કામવાસનામાં ફસાઈ રહે છે, ਕੜਿ ਬੰਧਨਿ ਬਾਧਿਓ ਸੀਸ ਮਾਰ ॥੨॥સાંકળની સાથે બંધાઈને માથા પર ઈજા સહે છે ॥૨॥
ਤੈ ਸਾਚਾ ਮਾਨਿਆ ਕਿਹ ਬਿਚਾਰਿ ॥੧॥તું શું વિચારીને આને સત્ય માની બેઠો છે ॥૧॥ ਧਨੁ ਦਾਰਾ ਸੰਪਤਿ ਗ੍ਰੇਹ ॥આ સારી રીતે સમજી લે કે ધન-સંપત્તિ, પ્રેમાળ પત્ની, સંપત્તિ તથા સુંદર ઘર ਕਛੁ ਸੰਗਿ ਨ ਚਾਲੈ ਸਮਝ ਲੇਹ ॥੨॥માંથી કાંઈ પણ સાથે જતું નથી ॥૨॥ ਇਕ ਭਗਤਿ ਨਾਰਾਇਨ ਹੋਇ ਸੰਗਿ ॥એકમાત્ર પ્રભુની ભક્તિ જ સાથ નિભાવે
ਤੂ ਵਡ ਦਾਤਾ ਤੂ ਵਡ ਦਾਨਾ ਅਉਰੁ ਨਹੀ ਕੋ ਦੂਜਾ ॥તું સૌથી મોટો દાતા છે, તું ખુબ બુદ્ધિમાન છે અને તારા જેવું બીજું કોઈ નથી. ਤੂ ਸਮਰਥੁ ਸੁਆਮੀ ਮੇਰਾ ਹਉ ਕਿਆ ਜਾਣਾ ਤੇਰੀ ਪੂਜਾ ॥੩॥હે સ્વામી! તું તો સર્વશક્તિમાન છે, પછી હું તારી પૂજાનું મહત્વ શું જાણી શકું છું? ॥૩॥ ਤੇਰਾ ਮਹਲੁ ਅਗੋਚਰੁ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ
ਬਾਹ ਪਕਰਿ ਭਵਜਲੁ ਨਿਸਤਾਰਿਓ ॥੨॥હાથથી પકડીને મને સંસાર-સમુદ્રથી પાર ઉતારી દીધો છે ॥૨॥ ਪ੍ਰਭਿ ਕਾਟਿ ਮੈਲੁ ਨਿਰਮਲ ਕਰੇ ॥પ્રભુએ મારી ખરાબાઈની ગંદકીને કાપીને નિર્મળ કરી દીધો છે, ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਸਰਣੀ ਪਰੇ ॥੩॥હવે સંપૂર્ણ ગુરૂની શરણમાં પડી રહું છું ॥૩॥ ਆਪਿ ਕਰਹਿ ਆਪਿ ਕਰਣੈਹਾਰੇ ॥આ પ્રભુની લીલા છે કે તે સર્વકર્તા પોતે જ કરે છે.