ਸੂਹੀ ਕਬੀਰ ਜੀਉ ਲਲਿਤ ॥
ସୁହୀ କବୀର ଜୀ ଲଲିତ॥
ਥਾਕੇ ਨੈਨ ਸ੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਥਾਕੇ ਥਾਕੀ ਸੁੰਦਰਿ ਕਾਇਆ ॥
ହେ ଜୀବ! ଦେଖି ଦେଖି ତୋର ନୟନ ଥକି ଯାଇଛି, ଶୁଣି ଶୁଣି ତୋର କାନ ମଧ୍ୟ ଥକି ଯାଇଛି ଆଉ ତୋର ସୁନ୍ଦର କାୟା ମଧ୍ୟ ଥକି ଯାଇଛି।
ਜਰਾ ਹਾਕ ਦੀ ਸਭ ਮਤਿ ਥਾਕੀ ਏਕ ਨ ਥਾਕਸਿ ਮਾਇਆ ॥੧॥
ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଆସିବା ଦ୍ଵାରା ସାରା ଅକଲ ମଧ୍ୟ ଥକି ଯାଇଛି, ପରନ୍ତୁ ଏକ ମାୟାର ମୋହ ଥକି ନାହିଁ॥1॥
ਬਾਵਰੇ ਤੈ ਗਿਆਨ ਬੀਚਾਰੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥
ହେ ବାଉଳା! ତୁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ନାହୁଁ ଆଉ
ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ନିଜ ଜନ୍ମ ବ୍ୟର୍ଥରେ ହରାଇ ଦେଇଛୁ॥1॥ରୁହ॥
ਤਬ ਲਗੁ ਪ੍ਰਾਨੀ ਤਿਸੈ ਸਰੇਵਹੁ ਜਬ ਲਗੁ ਘਟ ਮਹਿ ਸਾਸਾ ॥
ହେ ପ୍ରାଣୀ! ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶରୀରରେ ଶ୍ଵାସ ଚାଲୁଅଛି, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭଗବାନଙ୍କ ସ୍ମରଣ କରି ଚାଲ।
ਜੇ ਘਟੁ ਜਾਇ ਤ ਭਾਉ ਨ ਜਾਸੀ ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ਨਿਵਾਸਾ ॥੨॥
ଯଦି ତୋର ଶରୀର ନାଶ ହୋଇଯାଏ, ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ପରମତମଙ୍କ ପ୍ରେମ ସମାପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ ଏବଂ ହରିଙ୍କ ଚରଣରେ ତୋର ନିବାସ ହୋଇଯାଏ॥2॥
ਜਿਸ ਕਉ ਸਬਦੁ ਬਸਾਵੈ ਅੰਤਰਿ ਚੂਕੈ ਤਿਸਹਿ ਪਿਆਸਾ ॥
ଯାହାର ହୃଦୟରେ ପରମାତ୍ମା ନିଜ ଶବ୍ଦ ସ୍ଥାପନ କରାଇ ଥାଆନ୍ତି, ତାହାର ତୃଷ୍ଣା ଦୂର ହୋଇଯାଏ।
ਹੁਕਮੈ ਬੂਝੈ ਚਉਪੜਿ ਖੇਲੈ ਮਨੁ ਜਿਣਿ ਢਾਲੇ ਪਾਸਾ ॥੩॥
ସେ ତାହାଙ୍କ ହୁକୁମକୁ ବୁଝି ନିଜର ଜୀବନ ରୂପୀ ଖେଳ ଖେଳିଥାଏ। ସେ ନିଜର ମନକୁ ଜିତି ପଶା ଫିଙ୍ଗିଥାଏ॥3॥
ਜੋ ਜਨ ਜਾਨਿ ਭਜਹਿ ਅਬਿਗਤ ਕਉ ਤਿਨ ਕਾ ਕਛੂ ਨ ਨਾਸਾ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ବିଧିକୁ ବୁଝି ଭଗବାନଙ୍କ ଭଜନ କରିଥାଏ, ତାହାର କିଛି ମଧ୍ୟ ନାଶ ହୁଏନାହିଁ।
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਤੇ ਜਨ ਕਬਹੁ ਨ ਹਾਰਹਿ ਢਾਲਿ ਜੁ ਜਾਨਹਿ ਪਾਸਾ ॥੪॥੪॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ମନୁଷ୍ୟ କଦାପି ନିଜର ଜୀବନ ବାଜି ହାରେ ନାହିଁ, ଯିଏ ଏହି ପଶା ଫିଙ୍ଗିବା ଜାଣେ ନାହିଁ॥4॥4॥
ਸੂਹੀ ਲਲਿਤ ਕਬੀਰ ਜੀਉ ॥
ସୁହୀ ଲଲିତ କବୀର ଜୀ॥
ਏਕੁ ਕੋਟੁ ਪੰਚ ਸਿਕਦਾਰਾ ਪੰਚੇ ਮਾਗਹਿ ਹਾਲਾ ॥
ମାନବ ଶରୀର ଏକ ଦୁର୍ଗ ଅଟେ କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ, ଅହଂକାର-ଏହି ପାଞ୍ଚ ବିକାର ଏହି ଦୁର୍ଗର ଅଧିକାରୀ ଅଟନ୍ତି ଆଉ ଏହି ପାଞ୍ଚଟି ହିଁ ମୋ’ ଠାରୁ କର ମାଗିଥାନ୍ତି।
ਜਿਮੀ ਨਾਹੀ ਮੈ ਕਿਸੀ ਕੀ ਬੋਈ ਐਸਾ ਦੇਨੁ ਦੁਖਾਲਾ ॥੧॥
ଏ ମଧ୍ୟରୁ କାହାକୁ ମୁଁ ଜମିରେ ବୁଣି ନାହିଁ, ସେମାନେ ମୋତେ ଏପରି ଦୁଃଖ ଦେଉଛନ୍ତି, ଯେପରି ମୁଁ ସେମାନଙ୍କ ଜମି ବୁଣିଛି॥1॥
ਹਰਿ ਕੇ ਲੋਗਾ ਮੋ ਕਉ ਨੀਤਿ ਡਸੈ ਪਟਵਾਰੀ ॥
ହେ ଭଗବାନଙ୍କ ଭକ୍ତ! ମୃତ୍ୟୁ ରୂପୀ ଭୟ ଦଂଶନ କରିଥାଏ ଅର୍ଥାତ ଦୁଃଖୀ କରିଥାଏ।
ਊਪਰਿ ਭੁਜਾ ਕਰਿ ਮੈ ਗੁਰ ਪਹਿ ਪੁਕਾਰਿਆ ਤਿਨਿ ਹਉ ਲੀਆ ਉਬਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ନ୍ବାହୁ ଟେକି ଗୁରୁଙ୍କୁ ଡାକିଥାଏ, ସେ ମୋତେ ଏଥିରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି॥1॥ରୁହ॥
ਨਉ ਡਾਡੀ ਦਸ ਮੁੰਸਫ ਧਾਵਹਿ ਰਈਅਤਿ ਬਸਨ ਨ ਦੇਹੀ ॥
ଶରୀରର ନଅ ଦ୍ଵାର ରୂପୀ ଏବଂ ଦଶ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ – ପାଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଓ ପାଞ୍ଚ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟ ଦୌଡି ଚାଲିଥାଏ ଆଉ ଏହା ସତ୍ୟ, ସନ୍ତୋଷ, ଦୟା, ଧର୍ମ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଜାକୁ ବସିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।
ਡੋਰੀ ਪੂਰੀ ਮਾਪਹਿ ਨਾਹੀ ਬਹੁ ਬਿਸਟਾਲਾ ਲੇਹੀ ॥੨॥
ସେମାନେ ମାପ ମଧ୍ୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ ତଥା ଉତ୍କୋଚ ନେଇଥାନ୍ତି॥2॥
ਬਹਤਰਿ ਘਰ ਇਕੁ ਪੁਰਖੁ ਸਮਾਇਆ ਉਨਿ ਦੀਆ ਨਾਮੁ ਲਿਖਾਈ ॥
ମୋର ଶରୀର ରୂପୀ ଘରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ରହିଥାଏ, ସେ ମୋର ଲେଖାକୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମରେ ଲେଖି ଦେଇଛନ୍ତି।
ਧਰਮ ਰਾਇ ਕਾ ਦਫਤਰੁ ਸੋਧਿਆ ਬਾਕੀ ਰਿਜਮ ਨ ਕਾਈ ॥੩॥
ଯେତେବେଳେ ଯମରାଜଙ୍କ ଦପ୍ତରରେ ମୋର କର୍ମର ଲେଖା ଯାଞ୍ଚ ହୋଇଥାଏ, ମୋ’ ପାଖରେ କିଛି ଋଣ ବାହାରେ ନାହିଁ॥3॥
ਸੰਤਾ ਕਉ ਮਤਿ ਕੋਈ ਨਿੰਦਹੁ ਸੰਤ ਰਾਮੁ ਹੈ ਏਕੋੁ ॥
କୌଣସି ସନ୍ଥଙ୍କ ନିନ୍ଦା କର ନାହିଁ, କାରଣ ସନ୍ଥ ଓ ରାମ ଏକ ହିଁ ରୂପ ଅଟନ୍ତି।
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਮੈ ਸੋ ਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ਜਾ ਕਾ ਨਾਉ ਬਿਬੇਕੋੁ ॥੪॥੫॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ସେହି ଗୁରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛି, ଯାହାର ନାମ ବିବେକ ଅଟେ॥4॥5॥
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀਉ ਕੀ
ରାଗ ସୁହୀ ବାଣୀ ସ୍ତ୍ରୀ ରବିଦାସ ଜୀଙ୍କ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ଇଶ୍ଵର ଏକ ଅଟନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇ ପାରେ।
ਸਹ ਕੀ ਸਾਰ ਸੁਹਾਗਨਿ ਜਾਨੈ ॥
ସୁହାଗିନୀ ହିଁ ନିଜ ମାଲିକ-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ଵ ଜାଣିଥାଏ।
ਤਜਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ਸੁਖ ਰਲੀਆ ਮਾਨੈ ॥
ସେ ନିଜ ଅଭିମାନକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ସୁଖ ଓ ରଙ୍ଗ ମନାଇଥାଏ।
ਤਨੁ ਮਨੁ ਦੇਇ ਨ ਅੰਤਰੁ ਰਾਖੈ ॥
ସେ ତନ-ମନ ନିଜ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରି ଦେଇଥାଏ ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଠାରୁ କୌଣସି ଅନ୍ତର ରଖେ ନାହିଁ।
ਅਵਰਾ ਦੇਖਿ ਨ ਸੁਨੈ ਅਭਾਖੈ ॥੧॥
ସେ ଅନ୍ୟ ଆଡକୁ ଦେଖେ ନାହିଁ, ନା ତାହାର କଥା ଶୁଣିଥାଏ ଆଉ ନା ହିଁ ଅଶୁଭ ବଚନ ବୋଲିଥାଏ॥1॥
ਸੋ ਕਤ ਜਾਨੈ ਪੀਰ ਪਰਾਈ ॥
ସେ ପରର ଯନ୍ତ୍ରଣା କିପରି ବୁଝି ପାରିବ,
ਜਾ ਕੈ ਅੰਤਰਿ ਦਰਦੁ ਨ ਪਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଯାହାର ଅନ୍ତର୍ମନରେ ପ୍ରେମର ପୀଡା କେବେ ଆସି ନାହିଁ॥1॥ରୁହ॥
ਦੁਖੀ ਦੁਹਾਗਨਿ ਦੁਇ ਪਖ ਹੀਨੀ ॥
ସେହି ଦୁହାଗିନୀ ଦୁଃଖୀ ହିଁ ରହିଥାଏ ଆଉ ଲୋକ-ପରଲୋକରୁ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିତ ରହିଥାଏ,
ਜਿਨਿ ਨਾਹ ਨਿਰੰਤਰਿ ਭਗਤਿ ਨ ਕੀਨੀ ॥
ଯିଏ ନିଜ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ନିରନ୍ତର ଭକ୍ତି କରି ନାହିଁ।
ਪੁਰ ਸਲਾਤ ਕਾ ਪੰਥੁ ਦੁਹੇਲਾ ॥
ମୃତ୍ୟୁର ମାର୍ଗ ବଡ ଦୁଃଖଦାୟକ ଅଟେ,
ਸੰਗਿ ਨ ਸਾਥੀ ਗਵਨੁ ਇਕੇਲਾ ॥੨॥
ଜୀବ ସାଥିରେ ତାହାର କୌଣସି ସଙ୍ଗୀ ଓ ସାଥି ରହନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ତାହାକୁ ଏକାକୀ ହିଁ ଯିବାକୁ ପଡିଥାଏ॥2॥
ਦੁਖੀਆ ਦਰਦਵੰਦੁ ਦਰਿ ਆਇਆ ॥
ହେ ପରମାତ୍ମା! ମୁଁ ଦୁଃଖ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ସହିତ ତୋର ଦ୍ଵାରକୁ ଆସିଛି।
ਬਹੁਤੁ ਪਿਆਸ ਜਬਾਬੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥
ମୋତେ ତୋର ଦର୍ଶନର ତୀବ୍ର ଲାଳସା ଅଛି, କିନ୍ତୁ ତୋ’ ନିକଟରୁ ମୋତେ କୌଣସି ଜବାବ ମିଳିନାହିଁ।
ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਸਰਨਿ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੀ
ରବିଦାସ ଜୀ ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି ଯେ ହେ ପ୍ରଭୁ!ମୁଁ ତୋର ଶରଣରେ ଆସିଛି,
ਜਿਉ ਜਾਨਹੁ ਤਿਉ ਕਰੁ ਗਤਿ ਮੇਰੀ ॥੩॥੧॥
ଯେପରି ତୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବି ଥାଉ, ସେପରି ହିଁ ମୋର ଗତି କର॥3॥1॥
ਸੂਹੀ ॥
ସୁହୀ॥
ਜੋ ਦਿਨ ਆਵਹਿ ਸੋ ਦਿਨ ਜਾਹੀ ॥
ଜୀବନର ଯେଉଁ ଦିନ ଆସିଥାଏ, ତାହା ବିତିଯାଏ।
ਕਰਨਾ ਕੂਚੁ ਰਹਨੁ ਥਿਰੁ ਨਾਹੀ ॥
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ନା ଏକ ଦିନ ଏଠାରୁ ଚାଲି ଯିବାକୁ ହୁଏ ଆଉ ଏଠାରେ କେହି ମଧ୍ୟ ସ୍ଥିର ରହି ନାହିଁ।
ਸੰਗੁ ਚਲਤ ਹੈ ਹਮ ਭੀ ਚਲਨਾ ॥
ଆମର ସାଥି ଏହି ଜଗତରୁ ଚାଲି ଯାଉଛି ଆଉ ଆମେ ମଧ୍ୟ ଏଠାରୁ ଚାଲି ଯିବାକୁ ହେବ।
ਦੂਰਿ ਗਵਨੁ ਸਿਰ ਊਪਰਿ ਮਰਨਾ ॥੧॥
ମୃତ୍ୟୁ ଆମର ମସ୍ତକ ଉପରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ଅଛି ଆଉ ବହୁତ ଦୂର ଗମନ କରିଥାଏ॥1॥