ਅੰਧੀ ਰਯਤਿ ਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣੀ ਭਾਹਿ ਭਰੇ ਮੁਰਦਾਰੁ ॥
ଅନ୍ଧ ପ୍ରଜା ଜ୍ଞାନ ବିହୀନ ଅଟେ ଆଉ ମୃତକ ଭଳି ଚୁପଚାପ ଅନ୍ୟାୟ ସହିଥାଏ।
ਗਿਆਨੀ ਨਚਹਿ ਵਾਜੇ ਵਾਵਹਿ ਰੂਪ ਕਰਹਿ ਸੀਗਾਰੁ ॥
ଜ୍ଞାନୀ ନୃତ୍ୟ କରିଥାଏ, ବାଜ ବଜାଇଥାଏ ଆଉ ଅନେକ ପ୍ରକାର ରୂପ ଧାରଣ କରି ଶୃଙ୍ଗାର କରିଥାଏ।
ਊਚੇ ਕੂਕਹਿ ਵਾਦਾ ਗਾਵਹਿ ਜੋਧਾ ਕਾ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ସେ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଵରରେ ଚିତ୍କାର କରିଥାଏ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ, କାବ୍ୟ ଏବଂ ସୁରବୀରର କାହାଣୀ ଗାନ କରିଥାଏ।
ਮੂਰਖ ਪੰਡਿਤ ਹਿਕਮਤਿ ਹੁਜਤਿ ਸੰਜੈ ਕਰਹਿ ਪਿਆਰੁ ॥
ମୂର୍ଖ ପଣ୍ଡିତ ନିଜ ଚତୁରତା ଦ୍ଵାରା ଧନ ଅର୍ଜ୍ଜନ କରିଥାଏ, ତାହାର ପ୍ରେମ କେବଳ ଧନ ସହିତ ହି ଥାଏ।
ਧਰਮੀ ਧਰਮੁ ਕਰਹਿ ਗਾਵਾਵਹਿ ਮੰਗਹਿ ਮੋਖ ਦੁਆਰੁ ॥
ଧାର୍ମିକ ଲୋକ ଧର୍ମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ଆଉ ମୋକ୍ଷ ମାଗିଥାଏ।
ਜਤੀ ਸਦਾਵਹਿ ਜੁਗਤਿ ਨ ਜਾਣਹਿ ਛਡਿ ਬਹਹਿ ਘਰ ਬਾਰੁ ॥
ପରନ୍ତୁ ତାହାର ପ୍ରଭାବରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ, କାରଣ ସ୍ଵାର୍ଥବଶତଃ ସେ ଯତି କହିବା ବଳ ଜୀବନର ଯୁକ୍ତିକୁ ବୁଝି ନଥାଏ ଆଉ ବ୍ୟର୍ଥରେ ଘର ଦ୍ଵାର ଛାଡିଦିଏ।
ਸਭੁ ਕੋ ਪੂਰਾ ਆਪੇ ਹੋਵੈ ਘਟਿ ਨ ਕੋਈ ਆਖੈ ॥
ସମସ୍ତେ ନିଜକୁ ନିଜେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭକ୍ତ ବୋଲି କହିଥାନ୍ତି, କିଏ ନିଜକୁ କମ ବୋଲି ଭାବେ ନାହିଁ,
ਪਤਿ ਪਰਵਾਣਾ ਪਿਛੈ ਪਾਈਐ ਤਾ ਨਾਨਕ ਤੋਲਿਆ ਜਾਪੈ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଯଦି ଇଜ୍ଜତର ତରାଜୁରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦ୍ଵାରରେ ପାଇଥିବା ସମମଙ୍କୁ ରଖାଯାଏ, ତାହାହେଲେ ମନୁଷ୍ୟର ବାସ୍ତବ ରୂପ ଜଣା ପଡିଥାଏ॥2॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਵਦੀ ਸੁ ਵਜਗਿ ਨਾਨਕਾ ਸਚਾ ਵੇਖੈ ਸੋਇ ॥
ହେ ନାନକ! ପରମେଶ୍ଵର ସବୁ କିଛି ଦେଖୁଥାନ୍ତି।
ਸਭਨੀ ਛਾਲਾ ਮਾਰੀਆ ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਇ ॥
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବ ଜଗତରେ ଆଗକୁ ବଢିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିଥାଏ, ପରନ୍ତୁ ଜଗତର ରଚୟିତା ଯାହା କିଛି କରିଥାନ୍ତି, ତାହା ହିଁ ହୋଇଥାଏ।
ਅਗੈ ਜਾਤਿ ਨ ਜੋਰੁ ਹੈ ਅਗੈ ਜੀਉ ਨਵੇ ॥
ପରଲୋକରେ ଜାତି ଏବଂ ବାହୁବଳର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ, କାରଣ ସେଠାରେ ଜୀବ ନବୀନ ହୋଇଥାଏ।
ਜਿਨ ਕੀ ਲੇਖੈ ਪਤਿ ਪਵੈ ਚੰਗੇ ਸੇਈ ਕੇਇ ॥੩॥
ଯାହାକୁ କର୍ମର ଲେଖା ହିସାବ ପରେ ସମ୍ମାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ଭଲ କୁହାଯାଇ ପାରେ॥3॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡି ॥
ਧੁਰਿ ਕਰਮੁ ਜਿਨਾ ਕਉ ਤੁਧੁ ਪਾਇਆ ਤਾ ਤਿਨੀ ਖਸਮੁ ਧਿਆਇਆ ॥
ହେ ବିଧାତା! ତୁ ଆରମ୍ଭରୁ ହିଁ ଯେଉଁ ଜୀବର ଭାଗ୍ୟରେ ଭଲ ଲେଖିଛୁ, ତାହାହେଲେ ସେ ନିଜ ମାଲିକ-ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରିଥାନ୍ତି।
ਏਨਾ ਜੰਤਾ ਕੈ ਵਸਿ ਕਿਛੁ ਨਾਹੀ ਤੁਧੁ ਵੇਕੀ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇਆ ॥
ଏହି ଜୀବର ବଶରେ କିଛି ମଧ୍ୟ ନାହିଁ, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଏହି ଜଗତ ତୁ ହିଁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଛୁ।
ਇਕਨਾ ਨੋ ਤੂੰ ਮੇਲਿ ਲੈਹਿ ਇਕਿ ਆਪਹੁ ਤੁਧੁ ਖੁਆਇਆ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! କିଛି ଜୀବଙ୍କୁ ତୁ ନିଜ ସାଥିରେ ମିଳାଇଛୁ ଆଉ କିଛି ଜୀବଙ୍କୁ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଦୂରରେ ରଖିଛୁ।
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਿਥੈ ਤੁਧੁ ਆਪੁ ਬੁਝਾਇਆ ॥
ଯେଉଁଠି ତୁ ନିଜେ ହିଁ କାହାକୁ ନିଜ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛୁ, ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ସେ ହିଁ ତୋତେ ଜାଣିଛି।
ਸਹਜੇ ਹੀ ਸਚਿ ਸਮਾਇਆ ॥੧੧॥
ଆଉ ସେ ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ ସତ୍ୟରେ ରହିଥାଏ॥11॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1 ॥
ਦੁਖੁ ਦਾਰੂ ਸੁਖੁ ਰੋਗੁ ਭਇਆ ਜਾ ਸੁਖੁ ਤਾਮਿ ਨ ਹੋਈ ॥
ଦୁଃଖ ଔଷଧ ଅଟେ ଆଉ ସୁଖ ରୋଗ ଅଟେ, କାରଣ ଯେବେ ସୁଖ ମିଳିଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଜୀବଙ୍କୁ ପ୍ରଭୁ ସ୍ମରଣ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ।
ਤੂੰ ਕਰਤਾ ਕਰਣਾ ਮੈ ਨਾਹੀ ਜਾ ਹਉ ਕਰੀ ਨ ਹੋਈ ॥੧॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ତୁ ସୃଷ୍ଟି ରଚୟିତା ଅଟୁ, ମୁଁ କିଛି କରିପାରୁ ନାହିଁ, ଯଦି ମୁଁ କିଛି କରିବାର ପ୍ରୟାସ କରିଥାଏ ॥1॥
ਬਲਿਹਾਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਵਸਿਆ ॥
ହେ ଜଗତ ରଚୟିତା! ମୁଁ ତୁମ ପାଖରେ ସମର୍ପିତ ଅଟେ, ତୁ ତୁ ନିଜ ନିବାସରେ ରହିଅଛୁ,
ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਈ ਲਖਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଆଉ ତୋର ଅନ୍ତ ଜଣା ପଡେ ନହିଁ॥1॥ରୁହ॥
ਜਾਤਿ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਜੋਤਿ ਮਹਿ ਜਾਤਾ ਅਕਲ ਕਲਾ ਭਰਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ଜୀବଙ୍କ ଠାରେ ହିଁ ତୋର ଜ୍ୟୋତି ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି ଆଉ ଜୀବ ତୋର ଜ୍ୟୋତିରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି, ହେ ସର୍ବକଳା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ! ତୁ ସର୍ବବ୍ୟାପକ ଅଟୁ, ତୁ ସଚ୍ଚା ମାଲିକ ଅଟୁ।
ਤੂੰ ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਸਿਫਤਿ ਸੁਆਲ੍ਹ੍ਹਿਉ ਜਿਨਿ ਕੀਤੀ ਸੋ ਪਾਰਿ ਪਇਆ ॥
ତୋର ମହିମା ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁନ୍ଦର ଅଟେ, ଯିଏ ତୋର ସ୍ତୁତି କରିଥାଏ, ସେ ସଂସାର ସାଗର ପାର ହୋଇଯାଏ।
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਕਰਤੇ ਕੀਆ ਬਾਤਾ ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਰਣਾ ਸੁ ਕਰਿ ਰਹਿਆ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଏହା ସବୁ ଜଗତ ରଚୟିତାଙ୍କ ଲୀଳା ଅଟେ, ପ୍ରଭୁ ଯାହା କିଛି କରିବାକୁ ଅଛି, ତାହା ସେ କରୁଛନ୍ତି॥2॥
ਮਃ ੨ ॥
ମହଲା 2 ॥
ਜੋਗ ਸਬਦੰ ਗਿਆਨ ਸਬਦੰ ਬੇਦ ਸਬਦੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣਹ ॥
ଯୋଗୀର ଧର୍ମ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ଅଟେ ଆଉ ବ୍ରାହ୍ମଣର ଧର୍ମ ବେଦ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ଅଟେ।
ਖਤ੍ਰੀ ਸਬਦੰ ਸੂਰ ਸਬਦੰ ਸੂਦ੍ਰ ਸਬਦੰ ਪਰਾ ਕ੍ਰਿਤਹ ॥
କ୍ଷତ୍ରିୟର ଧର୍ମ ବୀର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଅଟେ ଆଉ ଶୂଦ୍ରର ଧର୍ମ ଅନ୍ୟର ସେବା କରିବା ଅଟେ।
ਸਰਬ ਸਬਦੰ ਏਕ ਸਬਦੰ ਜੇ ਕੋ ਜਾਣੈ ਭੇਉ ॥ ਨਾਨਕੁ ਤਾ ਕਾ ਦਾਸੁ ਹੈ ਸੋਈ ਨਿਰੰਜਨ ਦੇਉ ॥੩॥
ପରନ୍ତୁ ସବୁଙ୍କ ଧର୍ମ ଏକ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସ୍ମରଣ କରିବା ଅଟେ, ଯଦି କେହି ଏହି ରହସ୍ୟକୁ ଜାଣିଥାଏ, ତାହାହେଲେ ନାନକ ତାହାଙ୍କ ଦାସ ଅଟେ ଆଉ ସେହି ପୁରୁଷ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିରଞ୍ଜନ ପ୍ରଭୁ ଅଟନ୍ତି॥3॥
ਮਃ ੨ ॥
ମହଲା 2 ॥
ਏਕ ਕ੍ਰਿਸਨੰ ਸਰਬ ਦੇਵਾ ਦੇਵ ਦੇਵਾ ਤ ਆਤਮਾ ॥
ଏକ କୃଷ୍ଣ ହିଁ ସବୁ ଦେବତାଙ୍କ ଦେବ ଅଟନ୍ତି, ସେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ଶିବଙ୍କ ମଧ୍ୟ ଆତ୍ମା ଅଟନ୍ତି।
ਆਤਮਾ ਬਾਸੁਦੇਵਸੵਿ ਜੇ ਕੋ ਜਾਣੈ ਭੇਉ ॥ ਨਾਨਕੁ ਤਾ ਕਾ ਦਾਸੁ ਹੈ ਸੋਈ ਨਿਰੰਜਨ ਦੇਉ ॥੪॥
ସବୁ ଜୀବଙ୍କ ଠାରେ ଥିବା ବାସୁଦେବ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ତାହାଙ୍କ ଆତ୍ମା ଅଟନ୍ତି, ଯଦି କେହି ଏହି ରହସ୍ୟକୁ ବୁଝିଥାଏ, ନାନକ ତାହାର ଦାସ ରହନ୍ତି, ସେହି ପୁରୁଷ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିରଞ୍ଜନ ପ୍ରଭୁ ଅଟନ୍ତି॥4॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਕੁੰਭੇ ਬਧਾ ਜਲੁ ਰਹੈ ਜਲ ਬਿਨੁ ਕੁੰਭੁ ਨ ਹੋਇ ॥
ଯେପରି ପାତ୍ରରେ ଥିବା ଜଳ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ଜଳ ବିନା ପାତ୍ର ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ।
ਗਿਆਨ ਕਾ ਬਧਾ ਮਨੁ ਰਹੈ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਗਿਆਨੁ ਨ ਹੋਇ ॥੫॥
ଏହିପରି ଗୁରୁଙ୍କ ଜ୍ଞାନର ବଶରେ ଥିବା ମନ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ, ପରନ୍ତୁ ଗୁରୁଙ୍କ ବିନା ଜ୍ଞାନ ହୁଏନାହିଁ॥5॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡି ॥
ਪੜਿਆ ਹੋਵੈ ਗੁਨਹਗਾਰੁ ਤਾ ਓਮੀ ਸਾਧੁ ਨ ਮਾਰੀਐ ॥
ଯଦି ପଢାଲେଖା ବିଦ୍ଵାନ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୋଷୀ ହୋଇଥାଏ, ତାହାହେଲେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଡରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, କାରଣ ଅପାଠୁଆ ହୋଇଥିବା ଯୋଗୁଁ ତାହାକୁ ଦଣ୍ଡ ମିଳେନାହିଁ।
ਜੇਹਾ ਘਾਲੇ ਘਾਲਣਾ ਤੇਵੇਹੋ ਨਾਉ ਪਚਾਰੀਐ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ଯେପରି କର୍ମ କରିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ତାହାର ନାମ ଦୁନିଆରେ ରହିଥାଏ।
ਐਸੀ ਕਲਾ ਨ ਖੇਡੀਐ ਜਿਤੁ ਦਰਗਹ ਗਇਆ ਹਾਰੀਐ ॥
ଆମେ ଏପରି ଜୀବନର ଖେଳ ଖେଳିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ଯାହାର ଫଳସ୍ଵରୂପ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ହାରିବାକୁ ପଡିଥାଏ।
ਪੜਿਆ ਅਤੈ ਓਮੀਆ ਵੀਚਾਰੁ ਅਗੈ ਵੀਚਾਰੀਐ ॥
ବିଦ୍ଵାନ ଏବଂ ଅପାଠୁଆର କର୍ମର ଲେଖାର ହିସାବ ପରଲୋକେ ହେବ,
ਮੁਹਿ ਚਲੈ ਸੁ ਅਗੈ ਮਾਰੀਐ ॥੧੨॥
ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ମନୁଷ୍ୟକୁ ପରଲୋକରେ କର୍ମର ଦଣ୍ଡ ଅବଶ୍ୟ ମିଳିଥାଏ॥12॥