ਨੰਗਾ ਦੋਜਕਿ ਚਾਲਿਆ ਤਾ ਦਿਸੈ ਖਰਾ ਡਰਾਵਣਾ ॥
ଯେବେ ସେ ନଗ୍ନ ହୋଇ ନର୍କକୁ ଯାଇଥାଏ, ସେତେବେଳେ ସେ ବାସ୍ତବରେ ବଡ ଭୟାନକ ଲାଗିଥାଏ।
ਕਰਿ ਅਉਗਣ ਪਛੋਤਾਵਣਾ ॥੧੪॥
ସେ ନିଜେ କରିଥିବା ଅବଗୁଣ ପାଇଁ ପଶ୍ଚାତାପ କରିଥାଏ ॥14॥
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1 ॥
ਦਇਆ ਕਪਾਹ ਸੰਤੋਖੁ ਸੂਤੁ ਜਤੁ ਗੰਢੀ ਸਤੁ ਵਟੁ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ଦୟାର ତୁଳା ହେଉ, ସନ୍ତୋଷର ସୂତା ହେଉ, ସତୀତ୍ଵ ଗଣ୍ଠି ଅଟେ ଆଉ ସତ୍ୟ ଦ୍ଵାରା ବଳ ଦିଆଯାଉ,
ਏਹੁ ਜਨੇਊ ਜੀਅ ਕਾ ਹਈ ਤ ਪਾਡੇ ਘਤੁ ॥
ଏହା ହିଁ ଆତ୍ମାର ପଇତା ଅଟେ, ହେ ପଣ୍ଡିତ! ଯଦି ତୋ’ ପାଖରେ ଏପରି ପଇତା ଅଛି, ତାହାହେଲେ ମୋତେ ପିନ୍ଧିବାକୁ ଦିଅ।
ਨਾ ਏਹੁ ਤੁਟੈ ਨ ਮਲੁ ਲਗੈ ਨਾ ਏਹੁ ਜਲੈ ਨ ਜਾਇ ॥
ଏପରି ଆତ୍ମାର ପଇତା ନା ଛିଣ୍ଡି ଥାଏ, ନା ଏଥିରେ ମଇଳା ଲାଗିଥାଏ, ନା ହିଁ ଏହା ଜଳିଥାଏ ଆଉ ନା ହିଁ ଏହା ହଜିଥାଏ।
ਧੰਨੁ ਸੁ ਮਾਣਸ ਨਾਨਕਾ ਜੋ ਗਲਿ ਚਲੇ ਪਾਇ ॥
ହେ ନାନକ! ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ଧନ୍ୟ ଅଟେ, ଯିଏ ଏପରି ପଇତା ନିଜ ଗଳାରେ ପିନ୍ଧିଥାଏ
ਚਉਕੜਿ ਮੁਲਿ ਅਣਾਇਆ ਬਹਿ ਚਉਕੈ ਪਾਇਆ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ଏହି ପଇତା ତୁମେ ଚାରି କଉଡି ମୂଲ୍ୟ ଦେଇ ମଗାଇଛ ଆଉ ବିଶିଷ୍ଟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଉପରେ ନିଜ ଯଜମାନର ଚଉକିରେ ବସି ତାହାଙ୍କ ଗଳାରେ ପିନ୍ଧାଇଛ,
ਸਿਖਾ ਕੰਨਿ ਚੜਾਈਆ ਗੁਰੁ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਥਿਆ ॥
ପୁଣି ତୁମେ ତାହାକୁ କାନରେ ଉପଦେଶ ଦିଅ ଯେ ତୋର ଗୁରୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହୋଇଛନ୍ତି,
ਓਹੁ ਮੁਆ ਓਹੁ ਝੜਿ ਪਇਆ ਵੇਤਗਾ ਗਇਆ ॥੧॥
ପରନ୍ତୁ, କିଛି ସମୟ ପରେ ସେହି ଯଜମାନ ଯେବେ ପ୍ରାଣ ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ସେହି ପଇତା ତାହାର ପାର୍ଥିବ ଶରୀର ସହିତ ଜାଲିଯାଏ ଆଉ ଆତ୍ମା ପଇତା ବିନା ହିଁ ଦୁନିଆରୁ ଚାଲିଯାଏ॥1॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਲਖ ਚੋਰੀਆ ਲਖ ਜਾਰੀਆ ਲਖ ਕੂੜੀਆ ਲਖ ਗਾਲਿ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ଲକ୍ଷେ ଚୋରୀ, ଲକ୍ଷେ ବ୍ୟଭିଚାର କରିଥାଏ ଆଉ ଲକ୍ଷେ ହିଁ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଲକ୍ଷେ ହିଁ ମନ୍ଦ ବଚନ ବୋଲିଥାଏ,
ਲਖ ਠਗੀਆ ਪਹਿਨਾਮੀਆ ਰਾਤਿ ਦਿਨਸੁ ਜੀਅ ਨਾਲਿ ॥
ସେ ଦିନ ରାତି ଲକ୍ଷେ ଠକାମି ଏବଂ ଲକ୍ଷେ ପାପ ପ୍ରାଣ ସାଥିରେ ରଖିଥାଏ।
ਤਗੁ ਕਪਾਹਹੁ ਕਤੀਐ ਬਾਮ੍ਹ੍ਹਣੁ ਵਟੇ ਆਇ ॥
ତୁଳା ଭିଣି ସୂତା ବନାଯାଏ ଆଉ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଆସି ଏଥିରେ ବଳ ଦେଇ ପିନ୍ଧାଇ ଥାଏ,
ਕੁਹਿ ਬਕਰਾ ਰਿੰਨੑਿ ਖਾਇਆ ਸਭੁ ਕੋ ਆਖੈ ਪਾਇ ॥
ଘରକୁ ଆସିଥିବା ଅତିଥିକୁ ଛେଳି ମାରି ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ, ସମସ୍ତେ କହନ୍ତି ପଇତା ପିନ୍ଧାଅ।
ਹੋਇ ਪੁਰਾਣਾ ਸੁਟੀਐ ਭੀ ਫਿਰਿ ਪਾਈਐ ਹੋਰੁ ॥
ଯେବେ ପଇତା ପୁରୁଣା ହୋଇଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ଫିଙ୍ଗି ନୂଆ ପଇତା ପିନ୍ଧାଇ ଦିଆଯାଏ।
ਨਾਨਕ ਤਗੁ ਨ ਤੁਟਈ ਜੇ ਤਗਿ ਹੋਵੈ ਜੋਰੁ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଯଦି ସୂତାରେ ଦୟା, ସନ୍ତୋଷ ଏବଂ ସତ୍ୟର ବଳ ରହିଥାଏ, ତାହାହେଲେ ଆତ୍ମାର ଏହି ସୂତା କେବେ ଛିଣ୍ଡେ ନାହିଁ ॥2॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਨਾਇ ਮੰਨਿਐ ਪਤਿ ਊਪਜੈ ਸਾਲਾਹੀ ਸਚੁ ਸੂਤੁ ॥
ଯଦି ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ, ତାହାହେଲେ ହିଁ ସମ୍ମାନ ମିଳିଥାଏ।
ਦਰਗਹ ਅੰਦਰਿ ਪਾਈਐ ਤਗੁ ਨ ਤੂਟਸਿ ਪੂਤ ॥੩॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଗୁଣସ୍ତୁତି ହିଁ ସଚ୍ଚା ପଇତା ଅଟେ, ଏପରି ପବିତ୍ର ସୂତା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ପିନ୍ଧାଯାଏ ଆଉ ଏହା କେବେ ଛିଣ୍ଡେ ନାହିଁ॥3॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਤਗੁ ਨ ਇੰਦ੍ਰੀ ਤਗੁ ਨ ਨਾਰੀ ॥
ମନୁଷ୍ୟର ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ପାଇଁ କୌଣସି ସୂତା ନାହିଁ ଆଉ ନାରୀ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସୂତା ନାହିଁ, ଅର୍ଥାତ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଭୋଗ-ବିଳାସର ଅଙ୍ଗ ଉପରେ କୌଣସି ବନ୍ଧନ ନାହିଁ।
ਭਲਕੇ ਥੁਕ ਪਵੈ ਨਿਤ ਦਾੜੀ ॥
ଏହି କାରଣରୁ ମନୁଷ୍ୟର ଦାଢି(ମୁହଁ) ଉପରେ ନିତ୍ୟ ଅପମାନ ଦିଆଯାଏ, ଅର୍ଥାତ ଭୋଗ-ବିଳାସ କାରଣରୁ ବେଇଜ୍ଜତ ହୋଇଥାଏ।
ਤਗੁ ਨ ਪੈਰੀ ਤਗੁ ਨ ਹਥੀ ॥
ପାଦ ପାଇଁ କିଛି ସୂତା ନାହିଁ ଯାହା ମନ୍ଦ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇଥାଏ ଆଉ ନା ହିଁ କିଛି ହାତ ପାଇଁ ସୂତା ଅଛି ଯାହା ମନ୍ଦ କର୍ମ କରିଥାଏ।
ਤਗੁ ਨ ਜਿਹਵਾ ਤਗੁ ਨ ਅਖੀ ॥
ସୂତା ଜିଭ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ଯାହା ପରର ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ ଆଉ ନା ହିଁ ନେତ୍ର ପାଇଁ କିଛି ସୂତା ଅଛି ଯାହା ପରର ରୂପ ଦେଖିଥାଏ।
ਵੇਤਗਾ ਆਪੇ ਵਤੈ ॥ ਵਟਿ ਧਾਗੇ ਅਵਰਾ ਘਤੈ ॥
ସତ୍ୟତାର ସୂତା ବିନା ବ୍ରାହ୍ମଣ ସ୍ଵୟଂ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ, ଅନ୍ୟକୁ ସୂତା ସେ ବାଣ୍ଟି ବାଣ୍ଟି ପିନ୍ଧିଥାଏ।
ਲੈ ਭਾੜਿ ਕਰੇ ਵੀਆਹੁ ॥
ବିବାହ କରିବା ପାଇଁ ସେ ମୂଲ୍ୟ ନେଇଥାଏ ଆଉ
ਕਢਿ ਕਾਗਲੁ ਦਸੇ ਰਾਹੁ ॥
ଆଉ ପତ୍ରି ବାହାର କରି ସେ ମାର୍ଗ ଦେଖାଇ ଥାଏ।
ਸੁਣਿ ਵੇਖਹੁ ਲੋਕਾ ਏਹੁ ਵਿਡਾਣੁ ॥
ହେ ଲୋକମାନେ! ଶୁଣ ଆଉ ଦେଖ, ଏହା କେତେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଚକିତ କଥା ଯେ
ਮਨਿ ਅੰਧਾ ਨਾਉ ਸੁਜਾਣੁ ॥੪॥
ଆତ୍ମିକ ଭାବରେ ସେ ଅନ୍ଧ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ପଣ୍ଡିତ ନିଜ ନାମ ବୁଦ୍ଧିମାନ କହିଥାଏ॥4॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡି ॥
ਸਾਹਿਬੁ ਹੋਇ ਦਇਆਲੁ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਤਾ ਸਾਈ ਕਾਰ ਕਰਾਇਸੀ ॥
ଯେବେ ପ୍ରଭୁ ଦୟାଳୁ ହୋଇଥାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ କୃପା କରି ସେ ଜୀବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କର୍ମ କରାଇ ଥାଆନ୍ତି।
ਸੋ ਸੇਵਕੁ ਸੇਵਾ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੋ ਹੁਕਮੁ ਮਨਾਇਸੀ ॥
ସେହି ସେବକ ତାହାର ସେବା ଭକ୍ତି କରିଥାଏ, ଯାହାକୁ ସେ ହୁକୁମର ଭେଦ ବତାଇ ମନାଇ ଥାଏ।
ਹੁਕਮਿ ਮੰਨਿਐ ਹੋਵੈ ਪਰਵਾਣੁ ਤਾ ਖਸਮੈ ਕਾ ਮਹਲੁ ਪਾਇਸੀ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ହୁକୁମ ମାନିବା ଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ଵୀକୃତ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ସେତେବେଳେ ସେ ସତ୍ୟର ମହଲକୁ ପାଇନିଏ।
ਖਸਮੈ ਭਾਵੈ ਸੋ ਕਰੇ ਮਨਹੁ ਚਿੰਦਿਆ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਸੀ ॥
ଯାହା କିଛି ପତି ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗିଥାଏ, ତାହା ସେ ପାଳନ କରିଥାଏ, ଯେବେ ତାହାର ସେବା ସଫଳ ହୋଇଯାଏ, ସେତେବେଳେ ତାହାକୁ ମନୋବାଞ୍ଛିତ ଫଳମିଳିଯାଏ।
ਤਾ ਦਰਗਹ ਪੈਧਾ ਜਾਇਸੀ ॥੧੫॥
ସେ ସେତେବେଳେ ମାନ-ସମ୍ମାନ ସହିତ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରକୁ ଯାଇଥାଏ॥15॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1 ॥
ਗਊ ਬਿਰਾਹਮਣ ਕਉ ਕਰੁ ਲਾਵਹੁ ਗੋਬਰਿ ਤਰਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥
ହେ ଭାଇ! ଗାଈ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉପରେ ତୁମେ କର ଲଗାଇଛ, ଗାଈର ଗୋବର ତୋତେ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରଦାନ କରେ ନାହିଁ।
ਧੋਤੀ ਟਿਕਾ ਤੈ ਜਪਮਾਲੀ ਧਾਨੁ ਮਲੇਛਾਂ ਖਾਈ ॥
ଧୋତି, ତିଳକ ଏବଂ ମାଳା ଧାରଣ କରିଛ, କିନ୍ତୁ ମୁସଲମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଧନ, ଧ୍ୟାନ ଖାଉଛ, ଯାହାକୁ ମ୍ଳେଚ୍ଛ କହୁଛ।
ਅੰਤਰਿ ਪੂਜਾ ਪੜਹਿ ਕਤੇਬਾ ਸੰਜਮੁ ਤੁਰਕਾ ਭਾਈ ॥
ହେ ଭାଇ! ନିଜ ଘର ଭିତରେ ତୁମେ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା କରୁଛ, କିନ୍ତୁ ବାହାରେ ମୁସଲମାନଙ୍କୁ ଡରି ପ୍ରବଞ୍ଚନା କରି କୋରାନ ପଢୁଛ ଓ ମୁସଲମାନ ଭଳି ଆଚରଣ କରୁଛ।
ਛੋਡੀਲੇ ਪਾਖੰਡਾ ॥
ହେ ଭାଇ! ଏହି ପ୍ରବଞ୍ଚନା ତ୍ୟାଗ କର।
ਨਾਮਿ ਲਇਐ ਜਾਹਿ ਤਰੰਦਾ ॥੧॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରିବା ଦ୍ଵାରା ତୋତେ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ॥1॥
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1 ॥
ਮਾਣਸ ਖਾਣੇ ਕਰਹਿ ਨਿਵਾਜ ॥
ମାନବ-ଭକ୍ଷୀ ମୁସଲମାନ ପାଞ୍ଚ ଥର ନମାଜ ପଢିଥାଏ।
ਛੁਰੀ ਵਗਾਇਨਿ ਤਿਨ ਗਲਿ ਤਾਗ ॥
ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ, ଅତ୍ୟାଚାରର ଛୁରୀ ଚଳାଇ ଥାଏ, ତାହାର ଗଳାରେ ସୂତା ଥାଏ।
ਤਿਨ ਘਰਿ ਬ੍ਰਹਮਣ ਪੂਰਹਿ ਨਾਦ ॥
ତାହାର ଘରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶଙ୍ଖ ବଜାଇ ଥାଏ।
ਉਨੑਾ ਭਿ ਆਵਹਿ ਓਈ ਸਾਦ ॥
ତାହାକୁ ମଧ୍ୟ ସେହି ସ୍ଵାଦ ଆସିଥାଏ।
ਕੂੜੀ ਰਾਸਿ ਕੂੜਾ ਵਾਪਾਰੁ ॥
ତାହାର ପୁଞ୍ଜି ମିଥ୍ୟା ଅଟେ ଆଉ ତାହାର ବ୍ୟାପାର ମିଥ୍ୟା ଅଟେ।
ਕੂੜੁ ਬੋਲਿ ਕਰਹਿ ਆਹਾਰੁ ॥
ମିଥ୍ୟା ବୋଲି ହିଁ ସେ ଭୋଜନ କରିଥାଏ।
ਸਰਮ ਧਰਮ ਕਾ ਡੇਰਾ ਦੂਰਿ ॥
ଲଜ୍ଜା ଏବଂ ଧର୍ମ ତାହା ଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਕੂੜੁ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥
ହେ ନାନକ! ମିଥ୍ୟା ସେମାନଙ୍କୁ ଭରପୁର କରି ରଖିଛି।
ਮਥੈ ਟਿਕਾ ਤੇੜਿ ਧੋਤੀ ਕਖਾਈ ॥
ସେ କପାଳରେ ତିଳକ ଲଗାଇ ଥାଏ ଆଉ ଧୋତି ପିନ୍ଧିଥାଏ।
ਹਥਿ ਛੁਰੀ ਜਗਤ ਕਾਸਾਈ ॥
ତାହାର ହାତରେ ଛୁରୀ ଆଉ ଜଗତ ଉପରେ କଂସେଇ ଭଳି ଅତ୍ୟାଚାର କରିଥାଏ।