ਸੰਕਟਿ ਨਹੀ ਪਰੈ ਜੋਨਿ ਨਹੀ ਆਵੈ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਜਾ ਕੋ ਰੇ ॥
ହେ ଜିଜ୍ଞାସୁ! ସତ୍ୟ ଏହା ଯେ ଯେଉଁ ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ନିରଞ୍ଜନ ଅଟେ, ସେ ସଙ୍କଟରେ ପଡେ ନାହିଁ ଆଉ ନା କୌଣସି ଯୋନିକୁ ଆସିଥାଏ।
ਕਬੀਰ ਕੋ ਸੁਆਮੀ ਐਸੋ ਠਾਕੁਰੁ ਜਾ ਕੈ ਮਾਈ ਨ ਬਾਪੋ ਰੇ ॥੨॥੧੯॥੭੦॥
କବୀରଙ୍କ ସ୍ଵାମୀ ଏପରି ଠାକୁର ଅଟନ୍ତି, ଯାହାର ନା କେହି ମାତା ନା କେହି ପିତା ଅଛନ୍ତି ॥216॥70॥
ਗਉੜੀ ॥
ଗଉଡି॥
ਨਿੰਦਉ ਨਿੰਦਉ ਮੋ ਕਉ ਲੋਗੁ ਨਿੰਦਉ ॥
ହେ ନିନ୍ଦୁକ! ତୁମେ ନିନ୍ଦୁକ ବନି ମୋର ଯେତେ ନିନ୍ଦା କର,
ਨਿੰਦਾ ਜਨ ਕਉ ਖਰੀ ਪਿਆਰੀ ॥
ମୋତେ, ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସେବକଙ୍କୁ, ନିନ୍ଦା ବଡ ମିଠା ଏବଂ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ।
ਨਿੰਦਾ ਬਾਪੁ ਨਿੰਦਾ ਮਹਤਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ନିନ୍ଦା ମୋର ପିତା ଆଉ ନିନ୍ଦା ହିଁ ମୋର ମାତା ଅଟେ ॥1॥ରୁହ॥
ਨਿੰਦਾ ਹੋਇ ਤ ਬੈਕੁੰਠਿ ਜਾਈਐ ॥
ଯଦି ଲୋକେ ମୋର ନିନ୍ଦା କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ହିଁ ମୁଁ ସ୍ଵର୍ଗ ଯାଇ ପାରିବି ଆଉ
ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਮਨਹਿ ਬਸਾਈਐ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ରୂପୀ ଧନ ମୋର ମନରେ ବାସ କରିପାରିବ।
ਰਿਦੈ ਸੁਧ ਜਉ ਨਿੰਦਾ ਹੋਇ ॥
ଯଦି ହୃଦୟ ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଆମର ନିନ୍ଦା ହୋଇଥାଏ ତାହାହେଲେ
ਹਮਰੇ ਕਪਰੇ ਨਿੰਦਕੁ ਧੋਇ ॥੧॥
ନିନ୍ଦୁକ ଆମର କପଡା ଧୋଇଥାଏ ଅର୍ଥାତ ଆମକୁ ପବିତ୍ର କରିବାରେ ସହଯୋଗ କରିଥାଏ ॥1॥
ਨਿੰਦਾ ਕਰੈ ਸੁ ਹਮਰਾ ਮੀਤੁ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ଆମର ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ସେ ଆମର ମିତ୍ର ଅଟେ,
ਨਿੰਦਕ ਮਾਹਿ ਹਮਾਰਾ ਚੀਤੁ ॥
କାରଣ ଆମର ବୃତ୍ତି ନିଜ ନିନ୍ଦୁକ ଉପରେ ରହିଥାଏ।
ਨਿੰਦਕੁ ਸੋ ਜੋ ਨਿੰਦਾ ਹੋਰੈ ॥
ଆମର ନିନ୍ଦୁକ ମନୁଷ୍ୟ ସିଏ ଅଟେ, ଯିଏ ଆମର ମନ୍ଦ ଗୁଣ ଦ୍ଵାରା ନଷ୍ଟ ହେବାରେ ବିରାମ ଲଗାଇଥାଏ।
ਹਮਰਾ ਜੀਵਨੁ ਨਿੰਦਕੁ ਲੋਰੈ ॥੨॥
ତେଣୁ ଆମର ନିନ୍ଦୁକ ଦ୍ଵାରା ତ ଆମର ଜୀବନ ଭଲ ବନିଥାଏ ॥2॥
ਨਿੰਦਾ ਹਮਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰੁ ॥
ମୁଁ ତାହାକୁ ପ୍ରେମ ଓ ସ୍ନେହ କରିଥାଏ, ଯିଏ ମୋର ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ।
ਨਿੰਦਾ ਹਮਰਾ ਕਰੈ ਉਧਾਰੁ ॥
ନିନ୍ଦା ଆମର ଉଦ୍ଧାର କରିଥାଏ।
ਜਨ ਕਬੀਰ ਕਉ ਨਿੰਦਾ ਸਾਰੁ ॥
ଦାସ କବୀର ପାଇଁ ତାହାଙ୍କ ଅବଗୁଣର ନାଶ ହେବା ସର୍ବୋତ୍ତମ କଥା ଅଟେ।
ਨਿੰਦਕੁ ਡੂਬਾ ਹਮ ਉਤਰੇ ਪਾਰਿ ॥੩॥੨੦॥੭੧॥
ପରନ୍ତୁ ନିନ୍ଦୁକ ଅନ୍ୟର ନିନ୍ଦା କରି ସ୍ଵୟଂ ଅବଗୁଣରେ ବୁଡି ଯାଇଥାଏ ଆଉ ଆମେ ଅବଗୁଣରୁ ସଚେତ ହୋଇ ବଞ୍ଚି ଯାଉ ॥3॥20॥71॥
ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤੂੰ ਐਸਾ ਨਿਰਭਉ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਰਾਮ ਰਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହେ ମୋର ରାଜା ରାମ! ତୁ ବହୁତ ନିର୍ଭୀକ ଅଟୁ, ହେ ସ୍ଵାମୀ ରାମ! ଜୀବଙ୍କୁ ଭବସାଗରରୁ ପାର କରାଇବା ପାଇଁ ତୁ ନେକ ନଉକା ଅଟୁ ॥1॥ରୁହ॥
ਜਬ ਹਮ ਹੋਤੇ ਤਬ ਤੁਮ ਨਾਹੀ ਅਬ ਤੁਮ ਹਹੁ ਹਮ ਨਾਹੀ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! (ତୋର ସ୍ଵଭାବ କିଛି ଅଦ୍ଭୁତ ଅଟେ) ଯେବେ ମୁଁ ଅଭିମାନୀ ଥିଲି, ତୁମେ ମୋ’ ଭିତରେ ନଥିଲ, ଆଉ ଏବେ ତୁମେ ମୋ’ ଠାରେ ଅଛ, ମୁଁ ଅଭିମାନୀ ନାହିଁ।
ਅਬ ਹਮ ਤੁਮ ਏਕ ਭਏ ਹਹਿ ਏਕੈ ਦੇਖਤ ਮਨੁ ਪਤੀਆਹੀ ॥੧॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ଏବେ ତୁମେ ଆଉ ଆମେ ଏକ ରୂପ ହୋଇଯାଇଛୁ, ଏବେ ତୁମକୁ ଦେଖି ଆମର ମନ କୃତାର୍ଥ ହୋଇଯାଇଛି ॥1॥
ਜਬ ਬੁਧਿ ਹੋਤੀ ਤਬ ਬਲੁ ਕੈਸਾ ਅਬ ਬੁਧਿ ਬਲੁ ਨ ਖਟਾਈ ॥
“(ହେ ସ୍ଵାମୀ!) ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବ (ଆମ) ଠାରେ ନିଜ ବୁଦ୍ଧିର ଅଭିମାନ ହୋଇଥାଏ, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମ ଭିତର୍ତେ କୌଣସି ଆତ୍ମିକ ବଳ ନଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏବେ ( ଯେବେ ତୁମେ ସ୍ଵୟଂ ଆମର ଭିତରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇଛ), ଆମର ବୁଦ୍ଧି ଏବଂ ବଳର ଅଭିମାନ ରହେ ନାହିଁ।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਬੁਧਿ ਹਰਿ ਲਈ ਮੇਰੀ ਬੁਧਿ ਬਦਲੀ ਸਿਧਿ ਪਾਈ ॥੨॥੨੧॥੭੨॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି- (ହେ ରାମ!) ତୁମେ ମୋର ଅହଂକାରଗ୍ରସ୍ତ ବୁଦ୍ଧି ଛଡାଇ ନେଇଛ, ଏବେ ତାହା ବଦଳି ଯାଇଛି ଆଉ ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି ॥2॥21॥72॥
ਗਉੜੀ ॥
ଗଉଡି॥
ਖਟ ਨੇਮ ਕਰਿ ਕੋਠੜੀ ਬਾਂਧੀ ਬਸਤੁ ਅਨੂਪੁ ਬੀਚ ਪਾਈ ॥
ଭଗବାନ ଷଡଚକ୍ର ବନାଇ (ମାନବ ଶରୀର ରୂପୀ) ଛୋଟ ଘର ବନାଇଛନ୍ତି ଆଉ ଏଥିରେ ସେ (ନିଜ ଜ୍ୟୋତି ରୂପୀ) ଅନୁପମ ବସ୍ତୁ ରଖିଛନ୍ତି!
ਕੁੰਜੀ ਕੁਲਫੁ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰਿ ਰਾਖੇ ਕਰਤੇ ਬਾਰ ਨ ਲਾਈ ॥੧॥
ତାଲା ଆଉ ଚାବି ଭଳି ପ୍ରାଣୀକୁ ତାହାର ରକ୍ଷକ ବନା ଯାଇଛି, ଏହି ଖେଳକୁ କରିବା ପାଇଁ ପରମାତ୍ମା କୌଣସି ଡେରି କରିନାହାନ୍ତି ॥1॥
ਅਬ ਮਨ ਜਾਗਤ ਰਹੁ ਰੇ ਭਾਈ ॥
ହେ ଭାଇ! ଏବେ ତୁ ନିଜ ଆତ୍ମାକୁ ଜାଗ୍ରତରେ ରଖ।
ਗਾਫਲੁ ਹੋਇ ਕੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਓ ਚੋਰੁ ਮੁਸੈ ਘਰੁ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
କାରଣ ବେଖାତିର ହୋଇ ତୁ ନିଜର ଅମୂଲ୍ୟ ମାନବ ଜୀବନ ହରାଇ ଦେଇଛୁ, ବିକାର ରୂପୀ ଚୋର ତୋର ଘର ଲୁଟୁ ଅଛି ॥1॥ରୁହ॥
ਪੰਚ ਪਹਰੂਆ ਦਰ ਮਹਿ ਰਹਤੇ ਤਿਨ ਕਾ ਨਹੀ ਪਤੀਆਰਾ ॥
ପାଞ୍ଚ ପ୍ରହରୀ ଏହି ଘରର ଦ୍ଵାରରେ ଅଛନ୍ତି, ପରନ୍ତୁ, ତାହାଙ୍କ ଉପରେ କୌଣସି ଭରସା କରା ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ਚੇਤਿ ਸੁਚੇਤ ਚਿਤ ਹੋਇ ਰਹੁ ਤਉ ਲੈ ਪਰਗਾਸੁ ਉਜਾਰਾ ॥੨॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁମେ ନିଜ ସୁଚେତ ମନରେ ଜାଗ୍ରତ ହୁଅ, ତୁମକୁ (ପ୍ରଭୁଙ୍କ) ପ୍ରକାଶ ଏବଂ ଉଜ୍ଜଳ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବ ॥2॥
ਨਉ ਘਰ ਦੇਖਿ ਜੁ ਕਾਮਨਿ ਭੂਲੀ ਬਸਤੁ ਅਨੂਪ ਨ ਪਾਈ ॥
ଯେଉଁ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଶରୀରର ନବ ଘରକୁ ଦେଖି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ, ତାହାକୁ ଈଶ୍ବରନ ନାମର ଅନୁପ ବସ୍ତୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ।
ਕਹਤੁ ਕਬੀਰ ਨਵੈ ਘਰ ਮੂਸੇ ਦਸਵੈਂ ਤਤੁ ਸਮਾਈ ॥੩॥੨੨॥੭੩॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି- ଯେତେବେଳେ ଏହି ନଅ ବଶରେ ଆସିଯାଏ, ସେତେବେଳେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଜ୍ୟୋତି ଦଶମ ଘରେ ରହିଥାଏ ॥3॥22॥73॥
ਗਉੜੀ ॥
ଗଉଡି ॥
ਮਾਈ ਮੋਹਿ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਨਿਓ ਆਨਾਨਾਂ ॥
ହେ ମୋର ମାତା! ମୁଁ ଭଗବାନଙ୍କ ବିନା ଅନ୍ୟ କାହାକୁ ଜାଣେ ନାହିଁ,
ਸਿਵ ਸਨਕਾਦਿ ਜਾਸੁ ਗੁਨ ਗਾਵਹਿ ਤਾਸੁ ਬਸਹਿ ਮੋਰੇ ਪ੍ਰਾਨਾਨਾਂ ॥ ਰਹਾਉ ॥
କାରଣ ମୋର ପ୍ରାଣ ସେହି ଭଗବାନଙ୍କ ଠାରେ ବାସ କରିଥାଏ, ଯାହାର ଯଶ ଏବଂ ମହିମା ଶିବ ଆଉ ସନକ ଆଦି ମଧ୍ୟ ଗାଇଥାନ୍ତି ॥ରୁହ॥
ਹਿਰਦੇ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਗਿਆਨ ਗੁਰ ਗੰਮਿਤ ਗਗਨ ਮੰਡਲ ਮਹਿ ਧਿਆਨਾਨਾਂ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ମିଶିବା ଦ୍ଵାରା ଜ୍ଞାନର ପ୍ରକାଶ ମୋର ହୃଦୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛି ଆଉ ମୋର ଧ୍ୟାନ ଗଗନ ମଣ୍ଡଳ (ଦଶମ ଦ୍ଵାର)ରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଇଛି।
ਬਿਖੈ ਰੋਗ ਭੈ ਬੰਧਨ ਭਾਗੇ ਮਨ ਨਿਜ ਘਰਿ ਸੁਖੁ ਜਾਨਾਨਾ ॥੧॥
ପାପର ରୋଗ, ଭୟ ଏବଂ ଦୁନିଆର ବନ୍ଧନ ଚାଲି ଯାଇଛି ଆଉ ମୋର ଆତ୍ମା ନିଜ ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପରେ ହିଁ ସୁଖ ଅନୁଭବ କରିଛି। ॥1॥
ਏਕ ਸੁਮਤਿ ਰਤਿ ਜਾਨਿ ਮਾਨਿ ਪ੍ਰਭ ਦੂਸਰ ਮਨਹਿ ਨ ਆਨਾਨਾ ॥
ମୋର ସୁମତିର ପ୍ରେମ ଏକ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ଠାରେ ବାଣୀ ରହିଛି, ଏକ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ସାହାରା ଭାବି ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଠାରେ ବିଶ୍ଵସ୍ତ ହୋଇ ଅନ୍ୟ କାହାକୁ ମନରେ ଆଣେ ନାହିଁ।
ਚੰਦਨ ਬਾਸੁ ਭਏ ਮਨ ਬਾਸਨ ਤਿਆਗਿ ਘਟਿਓ ਅਭਿਮਾਨਾਨਾ ॥੨॥
ମନର ତୃଷ୍ଣା ତ୍ୟାଗ କରି ଚନ୍ଦନର ସୁଗନ୍ଧି ଜାତ ହୋଇଛି ଆଉ ଅହଂକାର ଦୂର ହୋଇଯାଇଛି ॥2॥
ਜੋ ਜਨ ਗਾਇ ਧਿਆਇ ਜਸੁ ਠਾਕੁਰ ਤਾਸੁ ਪ੍ਰਭੂ ਹੈ ਥਾਨਾਨਾਂ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଠାକୁରଙ୍କ ଯଶ ଗାନ କରିଥାଏ, ତାହାଙ୍କ ଧ୍ୟାନ କରିଥାଏ, ତାହାର ହୃଦୟରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନିବାସ ହୋଇଥାଏ।
ਤਿਹ ਬਡ ਭਾਗ ਬਸਿਓ ਮਨਿ ਜਾ ਕੈ ਕਰਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਥਾਨਾਨਾ ॥੩॥
ଯାହାର ହୃଦୟରେ ଇଶ୍ଵର ବାସ କରନ୍ତି ତାହାର ଭାଗ୍ୟ ଉଦୟ ହୋଇଥାଏ। ॥3॥
ਕਾਟਿ ਸਕਤਿ ਸਿਵ ਸਹਜੁ ਪ੍ਰਗਾਸਿਓ ਏਕੈ ਏਕ ਸਮਾਨਾਨਾ ॥
ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବ ଦୂର କରି ପ୍ରଭୁ ଜ୍ୟୋତିର ପ୍ରକାଶ ହୋଇଯାଇଛି, ତାହାହେଲେ ସର୍ବଦା ପବିତ୍ର ଏକ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଠାରେ ମନ ଲୀନ ରହିଥାଏ।