ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖੈ ਜਾਂ ਨਿਸਿ ਮੇਲਾ ਓਥੈ ਮੰਧੁ ਕਮਾਹੀ ॥
ଯେତେବେଳେ ରାତିରେ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷର ସଂଭୋଗ ହୋଇଥାଏ, ମୈଥୁନ କ୍ରିୟା ମାଂସ ସହିତ ହିଁ କରିଥାଏ।
ਮਾਸਹੁ ਨਿੰਮੇ ਮਾਸਹੁ ਜੰਮੇ ਹਮ ਮਾਸੈ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ॥
ଆମେ ମାଂସରୁ ବନି ଥାଉ, ମାଂସରୁ ଜନ୍ମ ନେଉ ଏବଂ ଆମ ଶରୀର ମାଂସର ହିଁ ଅଟେ।
ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਕਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਚਤੁਰੁ ਕਹਾਵੈ ਪਾਂਡੇ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ତୁମେ ନିଜକୁ ଚତୁର କହି ଥାଅ, କିନ୍ତୁ ନିଜକୁ ଜ୍ଞାନ-ଧ୍ୟାନର କୌଣସି ଜ୍ଞାନ ନାହିଁ।
ਬਾਹਰ ਕਾ ਮਾਸੁ ਮੰਦਾ ਸੁਆਮੀ ਘਰ ਕਾ ਮਾਸੁ ਚੰਗੇਰਾ ॥
ବାହାରର ମାଂସ(ଜୀବ)କୁ ଖରାପ ମାନି ଥାଅ ଏବଂ ଘରର ମାଂସ (ପତ୍ନୀ-ସନ୍ତାନ)କୁ ଭଲ ଲାଗିଥାଏ।
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਮਾਸਹੁ ਹੋਏ ਜੀਇ ਲਇਆ ਵਾਸੇਰਾ ॥
ଜୀବ-ଜନ୍ତୁ ସବୁ ମାଂସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରାଣ ମଧ୍ୟ ଶରୀର ରୂପୀ ମାଂସରେ ସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଏ।
ਅਭਖੁ ਭਖਹਿ ਭਖੁ ਤਜਿ ਛੋਡਹਿ ਅੰਧੁ ਗੁਰੂ ਜਿਨ ਕੇਰਾ ॥
ଯାହାର ଗୁରୁ ଅନ୍ଧ ହୋଇଥାନ୍ତି, ସେ ପରିଶ୍ରମର ଖାଦ୍ୟ ଛାଡି ହାରାମ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାଏ।
ਮਾਸਹੁ ਨਿੰਮੇ ਮਾਸਹੁ ਜੰਮੇ ਹਮ ਮਾਸੈ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ॥
ଆମେ ମାଂସର ଶରୀର ରୂପୀ ପାତ୍ର ଅଟୁ, ମାଂସ (ପିତାର ବୀର୍ଯ୍ୟ) ଦ୍ଵାରା ବନିଥାଏ ଏବଂ ମାଂସ (ମା’ ପେଟ)ରୁ ହିଁ ଆମର ଜନ୍ମ ହୋଇଥାଏ।
ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਕਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਚਤੁਰੁ ਕਹਾਵੈ ਪਾਂਡੇ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ତୁମେ ସ୍ଵୟଂକୁ ଚତୁର କହି ଥାଅ, କିନ୍ତୁ ଧ୍ୟାନ-ଜ୍ଞାନର କୌଣସି ଜ୍ଞାନ ନାହିଁ।
ਮਾਸੁ ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਸੁ ਕਤੇਬੀਂ ਚਹੁ ਜੁਗਿ ਮਾਸੁ ਕਮਾਣਾ ॥
ପୁରାଣ ଏବଂ କୋରାନରେ ମଧ୍ୟ ମାଂସର ବର୍ଣ୍ଣନା କରା ଯାଇଛି ଏବଂ ଚାରି ଯୁଗ ମାଂସର ହିଁ ଆଚରଣ କରିଥାନ୍ତି।
ਜਜਿ ਕਾਜਿ ਵੀਆਹਿ ਸੁਹਾਵੈ ਓਥੈ ਮਾਸੁ ਸਮਾਣਾ ॥
ଯଜ୍ଞ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ବିବାହରେ ମଧ୍ୟ ମାଂସ ହୋଇଥାଏ, କାରଣ ଯଜ୍ଞରେ ଆହୂତି ବଳି ଏବଂ ବିବାହରେ କନ୍ୟାକୁ ଅଣା ଯାଇଥାଏ।
ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖ ਨਿਪਜਹਿ ਮਾਸਹੁ ਪਾਤਿਸਾਹ ਸੁਲਤਾਨਾਂ ॥
ସବୁ ସ୍ତ୍ରୀ-ପୁରୁଷ, ବାଦଶାହ ଏବଂ ସୁଲତାନ ଆଦି ମାଂସରୁ ହିଁ ଜାତ ହୋଇଥାନ୍ତି।
ਜੇ ਓਇ ਦਿਸਹਿ ਨਰਕਿ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਉਨੑ ਕਾ ਦਾਨੁ ਨ ਲੈਣਾ ॥
ଯଦି ଏପରି ଲୋକ ନର୍କକୁ ଯିବା ଦେଖା ଯାଇଥାନ୍ତି, ତୁମେ ସେମାନଙ୍କ ଦାନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଅନୁଚିତ।
ਦੇਂਦਾ ਨਰਕਿ ਸੁਰਗਿ ਲੈਦੇ ਦੇਖਹੁ ਏਹੁ ਧਿਙਾਣਾ ॥
ଏହା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନ୍ୟାୟ ଯେ ଦାନ ଦେବା ବାଲା ନର୍କକୁ ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ନେବା ବାଲା (ପଣ୍ଡିତ ବ୍ରାହ୍ମଣ) ସ୍ଵର୍ଗର ଅଧିକାରୀ ବନିଥାନ୍ତି।
ਆਪਿ ਨ ਬੂਝੈ ਲੋਕ ਬੁਝਾਏ ਪਾਂਡੇ ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ॥
ୱାଃ ପଣ୍ଡିତ! ୱାଃ! କେତେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଓ ଚତୁର ବନି ଅଛ, ନିଜେ ବୁଝି ନାହଁ, ପରନ୍ତୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେଉଛ।
ਪਾਂਡੇ ਤੂ ਜਾਣੈ ਹੀ ਨਾਹੀ ਕਿਥਹੁ ਮਾਸੁ ਉਪੰਨਾ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ତୁ ଜାଣି ନାହୁଁ ଯେ ମାଂସ କେଉଁଠାରୁ ଜାତ ହୋଇଥାଏ।
ਤੋਇਅਹੁ ਅੰਨੁ ਕਮਾਦੁ ਕਪਾਹਾਂ ਤੋਇਅਹੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣੁ ਗੰਨਾ ॥
ପାଣିରୁ ଆନ୍ନ, ଆଖୁ, କପା ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ତିନି ଲୋକର ରଚନା ମଧ୍ୟ ପାଣିରୁ ହିଁ ହୋଇଥାଏ।
ਤੋਆ ਆਖੈ ਹਉ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਹਛਾ ਤੋਐ ਬਹੁਤੁ ਬਿਕਾਰਾ ॥
ଯଦି ଏହା କୁହାଯାଏ ଯେ ପାଣି ଅନେକ ପ୍ରକାରରୁ ଭଲ ଅଟେ, ପାଣିରେ ମଧ୍ୟ ବିକାର ଥାଏ ଏବଂ ନିଜ ରୂପ ବଦଳାଇ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ରସ ବନିଥାଏ।
ਏਤੇ ਰਸ ਛੋਡਿ ਹੋਵੈ ਸੰਨਿਆਸੀ ਨਾਨਕੁ ਕਹੈ ਵਿਚਾਰਾ ॥੨॥
ଏଣୁ ସବୁ ପଦାର୍ଥ ତ୍ୟାଗ କରି ହିଁ ପଣ୍ଡିତ ବୈଷ୍ଣବ ଅଥବା ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କହିବା ଉଚିତ ହୋଇପାରେ, ନାନକ ଏହା କହିଛନ୍ତି||2||
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਹਉ ਕਿਆ ਆਖਾ ਇਕ ਜੀਭ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਕਿਨ ਹੀ ਪਾਇਆ ॥
ହେ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା! ମୁଁ କେଉଁ ପ୍ରକାରେ ତୋର ମହିମା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବି, ବାସ୍ତବରେ ମୋର ଏକ ହିଁ ଜିହ୍ଵା ଅଛି, ତୋର ରହସ୍ୟ କେହି ପାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ।
ਸਚਾ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ਸੇ ਤੁਝ ਹੀ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇਆ ॥
ଯିଏ ସଚ୍ଚା ଶବ୍ଦର ମନନ କରିଥାଏ, ସେ ତୋ’ ଠାରେ ସମାହିତ ହୋଇଯାଏ।
ਇਕਿ ਭਗਵਾ ਵੇਸੁ ਕਰਿ ਭਰਮਦੇ ਵਿਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਆ ॥
କିଛି ଲୋକ ଗେରୁଆ ବସ୍ତ୍ର ଧାରଣ କରି ଭ୍ରମଣ କରିଥାନ୍ତି, ପରନ୍ତୁ ସଚ୍ଚା ଗୁରୁଙ୍କ ବିନା କେହି ମଧ୍ୟ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ନାହାନ୍ତି।
ਦੇਸ ਦਿਸੰਤਰ ਭਵਿ ਥਕੇ ਤੁਧੁ ਅੰਦਰਿ ਆਪੁ ਲੁਕਾਇਆ ॥
ସେ ଦେଶ-ଦେଶାନ୍ତର ଭ୍ରମଣ କରି ଥକି ଯାଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଜାଣେ ନାହିଁ ଯେ ତୁ ଅନ୍ତର୍ମନରେ ଗୁପ୍ତ ରୂପରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଅଛୁ।
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ ਕਰਿ ਚਾਨਣੁ ਆਪਿ ਦਿਖਾਇਆ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦ ଅମୂଲ୍ୟ ରତ୍ନ ଅଟେ, ଏହାକୁ ଆଲୋକିତ କରି ସ୍ଵୟଂ ଦେଖାଇଛନ୍ତି।
ਆਪਣਾ ਆਪੁ ਪਛਾਣਿਆ ਗੁਰਮਤੀ ਸਚਿ ਸਮਾਇਆ ॥
କେହି ଗୁରୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଅନୁସାରେ ଆତ୍ମ-ଜ୍ଞାନକୁ ଜାଣି ସତ୍ୟରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଛି।
ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਬਜਾਰੀਆ ਬਾਜਾਰੁ ਜਿਨੀ ਰਚਾਇਆ ॥
କେହି ବେଶ-ଆଡମ୍ବର ଢଙ୍ଗ କରିଥାଏ, ଫଳରେ ଜନ୍ମ-ମରଣ ଚକ୍ରରେ ପଡି ରହିଥାଏ।
ਇਕੁ ਥਿਰੁ ਸਚਾ ਸਾਲਾਹਣਾ ਜਿਨ ਮਨਿ ਸਚਾ ਭਾਇਆ ॥੨੫॥
ଯାହାର ମନକୁ ପରମାତ୍ମା ଭଲ ଲାଗିଥାନ୍ତି, ସେ ଏକାଗ୍ରଚିତ୍ତ ହୋଇ ସେହି ସଚ୍ଚା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପ୍ରଶଂସା କରିଥାଏ||25||
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1॥
ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਕਰਮ ਬਿਰਖੁ ਫਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲ ਵਿਸੁ ॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ମାୟା କର୍ମର ଏକମାତ୍ର ସେହି ବୃକ୍ଷ ଅଟେ, ଯେଉଁଠି ସୁଖ ରୂପୀ ଅମୃତ ଏବଂ ଦୁଃଖ ରୂପୀ ଜହରର ଫଳ ଆସିଥାଏ।
ਸਭ ਕਾਰਣ ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਜਿਸੁ ਖਵਾਲੇ ਤਿਸੁ ॥੧॥
ପରମାତ୍ମା ସର୍ବ କର୍ତ୍ତା ଅଟନ୍ତି, ଯେପରି ଫଳ ଆସିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ଖାଇବାକୁ ପଡିଥାଏ||1||
ਮਃ ੨ ॥
ମହଲା 2॥
ਨਾਨਕ ਦੁਨੀਆ ਕੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆਂ ਅਗੀ ਸੇਤੀ ਜਾਲਿ ॥
ହେ ନାନକ! ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରଶଂସାକୁ ଅଗ୍ନିରେ ଜଳାଇ ଦେବା ଉଚିତ।
ਏਨੀ ਜਲੀਈਂ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਇਕ ਨ ਚਲੀਆ ਨਾਲਿ ॥੨॥
ଏହି ଭଣ୍ଡ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛି ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ମଧ୍ୟ ସାଥିରେ ରହନ୍ତି ନାହିଁ||2||
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਹੋਇ ਨਿਬੇੜੁ ਹੁਕਮਿ ਚਲਾਇਆ ॥
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ହୁକୁମରେ ହିଁ ଦୁନିଆ ଚାଲିଥାଏ,ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର କର୍ମ ଅନୁସାରେ ବିଚାର ହୋଇଥାଏ।
ਤੇਰੈ ਹਥਿ ਨਿਬੇੜੁ ਤੂਹੈ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ॥
ହେ ମାଲିକ! ଆମର କର୍ମର ବିଚାର ତୋ’ ହାତରେ ଅଛି, ତୁ ହିଁ ମନକୁ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଉ।
ਕਾਲੁ ਚਲਾਏ ਬੰਨਿ ਕੋਇ ਨ ਰਖਸੀ ॥
ମୃତ୍ୟୁ ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନେଇ ଯାଇଥାଏ, କେହି ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚି ପାରେ ନାହିଁ।
ਜਰੁ ਜਰਵਾਣਾ ਕੰਨੑਿ ਚੜਿਆ ਨਚਸੀ ॥
ଅତ୍ୟାଚାରୀ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ କାନ୍ଧ ଉପରେ ଚଢି ନାଚିଥାଏ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਬੋਹਿਥੁ ਬੇੜੁ ਸਚਾ ਰਖਸੀ ॥
ସଚ୍ଚା ଗୁରୁ ହିଁ ପାର କରାଇବା ବାଲା ଜାହାଜ ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ସତ୍ୟର ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିବା ବାଲାକୁ ଈଶ୍ଵର ରକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି।
ਅਗਨਿ ਭਖੈ ਭੜਹਾੜੁ ਅਨਦਿਨੁ ਭਖਸੀ ॥
ବିକାରର ଅଗନିର ଜ୍ଵାଳା ଜଳୁଅଛି, ଯାହା ପ୍ରତିଦିନ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜ୍ଵଳନରେ ଲଗାଇ ଥାଏ।
ਫਾਥਾ ਚੁਗੈ ਚੋਗ ਹੁਕਮੀ ਛੁਟਸੀ ॥
କର୍ମ ବନ୍ଧନରେ ଫସି ମନୁଷ୍ୟ ଫଳ ଭୋଗ କରିଥାଏ, ଆଉ ଈଶ୍ଵର ହିଁ ମୁକ୍ତ କରାଇ ଥାଆନ୍ତି।
ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਗੁ ਕੂੜੁ ਨਿਖੁਟਸੀ ॥੨੬॥
ଯାହା ଈଶ୍ଵର କରିବେ, ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ହେବ, ମିଥ୍ୟାର ଅନ୍ତ ହୋଇଥାଏ||26||